Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Rutenyum

Rutenyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

Rutenyum Wikipedia
Rutenyum bar
3 dakika
3,720
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 44. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Rutenyum, atom numarası 44 olan ve Ru sembolü ile temsil edilen kimyasal bir elementtir. Periyodik tablonun platin grubuna ait nadir bir geçiş metalidir. Platin grubunun diğer metalleri gibi, rutenyum da diğer birçok kimyasal maddeye karşı inerttir. Rutenyum genellikle platin cevherlerinin küçük bir bileşeni olarak bulunur; yıllık üretimi 2009'da yaklaşık 19 tondan 2017'de yaklaşık 35.5 tona yükselmiştir.[1] Üretilen çoğu rutenyum, aşınmaya dayanıklı elektrik kontaklarında ve kalın film dirençlerinde kullanılır.

Gümüş grisi rutenyum metali platine benzer, ancak daha nadir, daha sert ve daha kırılgandır. Rutenyum, milyonda yaklaşık 0.001 kısım gibi düşük bir kabuk bolluğuna sahiptir. Elemental rutenyum, iridyum ve osmiyumun doğal alaşımlarında diğer platin metallerle birlikte oluşur: iridosminde %14,1’e ve siserskitte %18.3'e kadar bulunur. Aynı zamanda, ticari olarak geri kazanılan çok küçük miktarlarda sülfür ve diğer cevherlerde de oluşur.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Rutenyum, dünyadaki en nadir metallerden biridir. Doğada birleşmemiş olarak da bulunabilir; ancak, daha yaygın olarak pentlandit ve piroksenit minerallerindeki diğer platin metalleri ile birlikte bulunmaktadır. Ticari olarak nikel arıtma atıklarından elde edilir.

Yüksek erime noktası nedeniyle rutenyum kolayca dökülmez; beyaz ısıda bile kırılganlığını korur, yuvarlanmayı ve tellere çekmeyi zorlaştırır. Bu nedenle, metalik rutenyumun endüstriyel uygulaması, platin ve platin grubunun diğer metalleri için bir alaşım olarak kullanımla sınırlıdır. İzole etme süreçleri, tüm platin metaller için geçerli olan metalürji sanatının ayrılmaz bir parçasıdır. Platinin sertleştirilmesi için iridyum ile aynı işlevi görür ve rodyum ile birlikte paladyumu sertleştirmek için kullanılır.

Tüm Reklamları Kapat

Rutenyum, nükleer reaktörlerde uranyum ve plütonyumun fisyon ürünleri arasında bulunur. Radyoaktif rutenyum-106 (bir yıllık yarılanma ömrü) ve kısa ömürlü rodyum-106, kullanımdan bir yıl sonra reaktör yakıtlarında kalan radyasyonun önemli bir kısmına katkıda bulunur. Kullanılmayan bölünebilir materyalin geri kazanımı, radyasyon tehlikesi ve rutenyum ile plütonyum arasındaki kimyasal benzerlik nedeniyle zorlaşır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Rutenyum için son zamanlarda birçok yeni kullanım ortaya çıkmıştır. Çoğu elektronik endüstrisinde çip dirençleri ve elektrik kontakları için kullanılır. Rutenyum oksit, kimya endüstrisinde klor üretimi için elektrokimyasal hücrelerin anotlarını kaplamak için kullanılır. Rutenyum ayrıca amonyak ve asetik asit üretimi için katalizörlerde kullanılır. Rutenyum bileşikleri, ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren güneş pillerinde kullanılabilir.

Rutenyum, platin ve paladyum için en etkili sertleştiricilerden biridir ve şiddetli aşınma direnci için elektrik kontakları yapmak üzere bu metallerle alaşımlanmıştır. Bazı takılarda platin ile alaşım olarak kullanılır.

Rutenyum eklemek, platin ve paladyumu sertleştirmenin en etkili yollarından biridir. Son derece aşınmaya dayanıklı elektrik iletkenleri yapmak için bu metallerle alaşımlanmıştır. Rutenyum çok yönlü bir katalizördür. Rutenyum dioksit yüklü sulu bir kadmiyum sülfür (CdS) partikülleri süspansiyonu kullanarak hidrojen sülfidi (H2S) ışıkla bölmek katalizör olarak kullanılabilir. Bu yetenek, H2S'nin petrol arıtma ve diğer endüstriyel işlemlerden uzaklaştırılmasına yardımcı olabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Tarihi

Polonyalı kimyager Jedrzej Sniadecki, Güney Amerika'dan platin cevherlerini araştırmaktaydı ve Mayıs 1808'de vestibulum adını verdiği yeni bir metal keşfetti. Ancak, Fransız kimyagerler onun çalışmasını tekrar etmeye çalıştıklarında, sahip oldukları platin cevherinde bulamadılar. Sniadecki bunu öğrendiğinde yanıldığına inandı ve iddiasını geri çekti. Sonra, 1825'te, Baltık'taki Dorpat Üniversitesi'nden Gottfried Osann, Ural dağlarından bir miktar platini araştırdı ve pluranyum, polonyum ve rutenyum adını verdiği üç yeni element bulduğunu bildirdi.

Bunlardan ilk ikisi hiçbir zaman doğrulanamayacak olsa da, üçüncüsü gerçekti ve 1840'ta Kazan Üniversitesi'nden Karl Karlovich Klaus, yeni bir metal olduğunu çıkardı, saflaştırdı ve onayladı. Osann’ın rutenyum adını aldı.

Etimolojisi

Rutenyum kelimesi, "Rusya"nın Latince karşılığı olan Ruthenia'dan gelmektedir.

Önlem ve Güven

Rutenyumun Sağlığa Etkileri

Rutenyum bileşiklerine çoğu insan hayatında nadiren rastlayabileceği bileşiklerdir. Tüm rutenyum bileşikleri yüksek derecede toksik ve kanserojendir. Rutenyum bileşikleri cildi çok güçlü bir şekilde lekeler. Sindirilen rutenyum kemiklerde güçlü bir şekilde tutulur. Rutenyum oksit, RuO4, oldukça toksik ve uçucudur ve kaçınılması gerekir. Rutanyum-106, 1945'te ABD testi ile başlayan ve 1980'de Çin testi ile sona eren nükleer silahların atmosferik testinde yer alan radyonüklitlerden biridir. Yüzyıllar boyunca kanser riskini artıran ve üretmeye devam edecek olan uzun ömürlü radyonüklitler arasındadır.

Rutenyumun Çevresel Etkileri

Rutenyumun bitkiler üzerindeki etkisine ilişkin çok az veri mevcuttur ve alglerin yoğunlaştığı görülmesine rağmen, alımına ilişkin tahminler 5 ppb veya daha düşük seviyeler çıkarsamıştır. Hiçbir olumsuz çevresel etki bildirilmemiştir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 44. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 4
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 07:39:36 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9863

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Aslan, et al. Rutenyum. (3 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9863
Aslan, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, February 03). Rutenyum. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9863
S. Aslan, et al. “Rutenyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Feb. 2021, https://evrimagaci.org/s/9863.
Aslan, Sevcan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Rutenyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 03, 2021. https://evrimagaci.org/s/9863.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close