Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir?

Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir? Science History Institute
Jacobus Henricus Van't Hoff
5 dakika
1,328
Tüm Reklamları Kapat

Kimyasal kinetik biliminin babası kabul edilen bilim insanlarından biri olan, büyük işler başarmış bir profesör ve bilim insanı Jacobus Henricus "Henry" van 't Hoff Jr. (veya kısaca van 't Hoff); buluşları, fizik ve kimya dallarında gerçekleştirdiği bilimsel inovasyonlar ve aldığı ödüllerle dünyaca tanınan ünlü bir kişidir. Peki kimyasal kinetik nedir? Gelin önce kısaca bundan bahsedelim.

Kimyasal Kinetik Nedir?

Kimyasal kinetik, kimya alanında oldukça büyük bir etki ve öneme sahip bir fizikokimya dalıdır. Endüstri, ticari, tarım ve diğer birçok alandaki üretim düzeni; kimyasal tepkimelerdeki hıza bağlı olarak elde edilebilecek verime göre kurulmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Bir kimyasal tepkimede, tepkimeye giren maddeler (reaktif) zamanla azalırken tepkime ürünleri (reaktant) zamanla artar. Bazı kimyasal tepkimelerde reaktifler reaktantlara dönüşürken daha hızlı, bazı tepkimelerinse daha yavaş azalma gösterir. Günlük hayatımızda da bu durumla sıkça karşılaşabiliriz: Suda toz şeker, küp şekerden daha hızlı çözünür veya benzinin yanma olayı kömürden daha hızlı gerçekleşir. İşte kimyasal tepkimelerin hızlarını inceleyen ve bununla alakalı çalışmalar sergileyen bilim dalına kimyasal kinetik adı verilir.

Kimyasal kinetik, günlük hayatımızda bize birçok kolaylık sağlar: Marketten aldığımız içecekleri, kozmetik reyonlarında satılan makyaj malzemeleri, kremleri vb. ürünleri kendi doğal ömürlerinin uzatılmasının ve bu ürünlerin uzun süre içerisinde tüketilmesinin sağlanmasında kimyasal kinetik kullanılır.

Tüm Reklamları Kapat

İşte bu önemli sahanın kurucularından olan Jacobus Henricus van 't Hoff, bu nedenle tanınmaya değer bir bilim insanıdır. Öyle ki, tarihteki ilk Nobel Kimya Ödülü, van 't Hoff'a verilmiştir.

Jacobus Henricus Van't Hoff Kimdir?

Jacobus Henricus van 't Hoff, 30 Ağustos 1852 yılında Rotterdam'da dünyaya geldi. Bir fizikçinin oğlu olarak doğan van 't Hoff, yedi çocuklu ailesinin üçüncü çocuğudur. Hayatı boyunca bilimden yolunu şaşırmayan bir tutum izlemiştir.

Her ne kadar babası ona karşı çıkmış olsa da, 1869 yılında (17 yaşındayken) Hollanda'da bir şehir olan Delft'teki politeknik okuluna girdi (Politechnical School of Delft) ve bu okuldan 1871 yılında teknoloji diploması alarak mezun oldu. Ömrü boyunca tamamen bilimsel bir kariyer izleme kararını, kendisinden beklediği kariyer hedefi olan teknoloji uzmanlığıyla alakalı bir iş tatiline çıktığı şeker fabrikasında iken verdi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Delft'te okuduğu üniversiteden sonra Leiden Üniversitesinde okuma kararı aldı. Orada aldığı bir yıllık ağır matematik derslerinden sonra, ünlü Alman organik kimyacı Friedrich August Kekulé ile çalışmak üzere Bonn'a gitti. 1874 yılına kadar Almanya'da çalışmalarını devam ettirdi.

1874 yılında Hollanda'ya döndükten sonra, doktora derecesini Utrecht Üniversitesi'nde almaya hak kazandı. Van 't Hoff, bilim alanındaki itibarını ilk kez organik kimya alanında edindi. 1874'te, karbon atomları ve komşuları arasındaki kimyasal bağların düzenli bir dörtyüzlü köşelere doğru yönlendirildiğini varsayarak optik aktivite olgusunu açıklamayı başardı. Bu üç boyutlu yapı, doğada bulunan izomerleri açıklıyordu. Fransız kimyager Joseph Le Bel de aynı fikri Van 't Hoff'tan bağımsız olarak ileri sürdü.

Van 't Hoff, doktora derecesinin verilmesinden üç ay önce, bugün stereokimyanın temeli olarak kabul edilen bu teoriyi, önce 1874 sonbaharında Hollandaca bir broşürde, daha sonra Mayıs ayında, La chimie dans l'espace adlı küçük bir kitapta yayınladı. Van 't Hoff'un, 1877 yılında bulabildiği tek iş, Utrecht'teki Veteriner Okulu'ydu. Burada, kitabın Almanca çevirisini de çıkardı. Bu ilk yıllarda teorisi, bilim camiası tarafından büyük ölçüde göz ardı edildi ve o dönem önde gelen bir kimyager olan Hermann Kolbe tarafından sert ve alaycı bir şekilde eleştirildi:

Görünen o ki Utrecht'teki Veteriner Okulu'ndan Dr. J. H. van 't Hoff, kesin kimyasal araştırmalardan hiç de hoşlanmıyor. Görünüşe göre Veteriner Okulu'ndan ödünç aldığı bir pegasusa binmeyi ve 'La chimie dans l'espace'inde, kimyanın Parnassus'un tepesine cesurca uçtuğu bir sırada, atomların kendisine kozmik uzayda düzenlenebilir olacak biçimde göründüğünü ilan etmeyi tercih ediyor.

Bu acımasız eleştirilere rağmen van 't Hoff, bilimsel çalışmalarını sürdürmeye devam etti ve sonunda kazanan o oldu: Dönemin önde gelen kimyagerleri olan Johannes Wislicenus ve Viktor Meyer'in teorisini desteklemesi sonucunda, teori kimya çevrelerinde geniş kabul görmeye başladı.

van 't Hoff, yalnızca elde ettiği buluşlarla değil, aynı zamanda eserleri ile de ün kazanmayı başarmıştır. Fizikokimya alanına ilk kez 1884 yılında giren van 't Hoff, bu alandaki en ünlü yayını olan "Etudes de Dynamique Chimique" (Dinamik Kimya Alanında Çalışmalar) adlı kitabını yayımladı. Bu kitabında, kimyasal reaksiyon derecesinin karşılaştırılması yönünde tanımladığı yeni bir metot ve dönüşüm ısısıyla sıcaklık değişimi sonucu ortaya çıkan denge yer değişimine uyguladığı termodinamik yasaları bulunuyordu. Ayrıca "kimyasal afinite" kavramını da bu kitapta ilk kez ileri sürdü. 1886 yılındaysa, seyreltik çözeltilerin ve gazların davranışı arasında bir benzerlik gösterdi.

Tüm Reklamları Kapat

1887'de, van 't Hoff ve Alman kimyager Wilhelm Ostwald, Zeitschrift für physikalische Chemie ("Journal of Physical Chemistry") adlı, son derece saygın bir bilimsel dergiyi hayata geçirdiler. Bu dergi, günümüzde de yayın hayatına devam etmektedir ve hatta Big Bang Theory isimli dizideki hayali fizikçi Sheldon Cooper, dizinin bir bölümünde bu derginin hayali bir sayısının kapağında yer almıştır.

van 't Hoff, sonradan Svante Arrhenius'un elektrolitlerin ayrışması teorisi üzerinde de çalıştı ve 1889'da Arrhenius denklemi için fiziksel gerekçeyi keşfetmeyi başardı. 1896'da Berlin'deki Prusya Bilimler Akademisi'nde profesör oldu. Stassfurt'taki tuz yatakları üzerine yaptığı çalışmalar, Prusya'nın kimya endüstrisine önemli bir katkıydı.

Van 't Hoff, kimya bölümü başkanı olmadan önce Amsterdam Üniversitesi'nde 18 yıl boyunca profesör olarak kimya, mineraloji ve jeoloji alanlarında çok çeşitli dersler verdi. Amsterdam'da yaptığı bu profesörlük yıllarındaki bir açılış konuşmasında, bilimsel hayal gücünün ("Wetenschap Verbeeldingskracht") öneminden bahsederek, birçok yeni bilim insanı adayına ilham oldu.

1901 yılında yaptığı kimyasal dinamik yasalarının ve çözeltilerde osmotik basınç kanunlarının keşfi için kendisinin yaptığı hizmetler karşılığında tarihin ilk Nobel Kimya Ödülü'nü almaya hak kazandı. Van 't Hoff, yaşamının bu dönemlerini, "kendi hayatının bir dönüm noktası" olarak nitelendirmiştir.

Jacobus Henricus Van 't Hoff Fotoğrafı
Jacobus Henricus Van 't Hoff Fotoğrafı
Wikimedia Commons

Van 't Hoff, 1 Mart 1911 tarihinde, Berlin yakınındaki Steglitz'de hayatını kaybetti. Fiziksel kimyanın bağımsız bir disiplin haline gelmesini sağlayan van 't Hoff, Fransız kimyacılar olan Pasteur ve Lavoisier ile Alman kimyacı Wöhler ile birlikte, kimyanın en büyük bilim insanlarından kabul edilmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 14
  • Muhteşem! 5
  • Bilim Budur! 5
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • NobelPrize.org. The Nobel Prize In Chemistry 1901. Alındığı Tarih: 30 Ağustos 2022. Alındığı Yer: NobelPrize.org | Arşiv Bağlantısı
  • T. M. . V. D. Spek. (2006). Selling A Theory: The Role Of Molecular Models In J. H. Van 'T Hoff's Stereochemistry Theory. Annals of Science, sf: 157-177. doi: 10.1080/00033790500480816. | Arşiv Bağlantısı
  • P. J. Ramberg. (2017). Chemical Structure, Spatial Arrangement. ISBN: 9781351952453. Yayınevi: Routledge.
  • P. Coffey. (2008). Cathedrals Of Science: The Personalities And Rivalries That Made Modern Chemistry. ISBN: 9780195321340. Yayınevi: Oxford University Press, USA.
  • J. H. Hoff. (2001). Van't Hoff And The Emergence Of Chemical Thermodynamics. Yayınevi: Delft University Press.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:53:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12328

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Özcan, et al. Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir?. (11 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12328
Özcan, Ö., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 11). Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12328
Ö. Özcan, et al. “Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 11 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12328.
Özcan, Öykü. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kinetik Kimya Nedir? Tarihteki İlk Nobel Kimya Ödülünü Almaya Hak Kazanan Bilim İnsanı Jacobus H. van 't Hoff, Kimya İçin Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 11, 2022. https://evrimagaci.org/s/12328.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close