Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor?

Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor? UN News
Plastik kirliliği özellikle denizlerdeki canlılara zarar verir. Poşetleri denizanası sanıp yiyen deniz kaplumbağaları en büyük zararı gören hayvanlardan biridir.
12 dakika
29,326
  • Petrokimya
  • Çevre Teknolojileri
Evrim Ağacı Akademi: İklim Değişimi Yazı Dizisi

Bu yazı, İklim Değişimi yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Karbondioksit ve Metan Gibi Sera Gazları, Küresel Isınmaya Tam Olarak Nasıl Sebep Oluyor?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Her gün kullandığınız ve hayatınızın her alanında yer alan ama ekosisteme en çok zarar veren madde nedir, sorusuna verilen cevap genellikle plastiktir. Karnından kilolarca plastik poşet çıkan balinalar, burnuna plastik pipet takılı kalmış su kaplumbağaları, yuvalarını plastik parçalarıyla yapan kuşlar, renkli plastik parçacıklarını yiyecek zannedip yiyen hayvanlar hepimizi derinden üzüyor ama plastik kirliliğine duyarlı çözümler bulunmamasından kaynaklı gezegenimiz gün geçtikçe daha büyük bir tehlikenin altına giriyor.

Peki nedir bu plastik? Ekosisteme zararlı olduğunu biliyoruz ama plastiği hayatımızdan çıkarmak mümkün müdür? Plastik kirliliğini azaltacak en iyi çözümler nelerdir? Gelin bu soruların cevaplarını yapılan araştırmalara göre bulmaya çalışalım.

Tüm Reklamları Kapat

Plastik Nedir?

Plastik, doğadaki organik ve inorganik bazı elementlerin oluşturduğu monomer adı verilen moleküllerin belirli bir sıcaklık ve basınç altında, katalizör yardımıyla daha kompleks bir yapıya sahip olan polimerlere dönüştürülmesiyle oluşan maddelerdir. Kelime olarak plastiğin anlamı, "yumuşak" ve "kolay şekil verilebilen"dir. Plastiği tanımlarken sıkça kullanılan polimer kelimesi ise, "birçok parçadan oluşan" anlamına gelir. Polimerler kısa zincirli moleküllerin kimyasal olarak kesilip birleştirilmesi ile oluşturulan uzun zincirli moleküllerden oluşur.

Yani nasıl ki hücrelerinizi çalıştıran proteinler, aminoasit verilen küçük yapıtaşlarının bir zincir gibi bir araya gelmesiyle üretiliyorsa veya nasıl ki DNA'nız, nükleik asitlerin zincirleme bir şekilde bir araya gelmesiyle oluşuyorsa, plastik de "monomer" adı verilen basit yapılı moleküllerin bir zincir şeklinde uca dizilmesiyle elde edilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Plastik, insan yapımı polimerlere verdiğimiz bir isimdir. Yani DNA'nız bir "doğal polimer" iken, PVC su boruları sentetik polimerdir. Bu plastiklerin nasıl sentezlendiği, ne tür modifikasyonlarla ne tür özellikler edineceği oldukça derin bir bilim sahasıdır ve bu yazının kapsamı dışındadır.

Plastiğin Kullanım Alanları

Petrol rafinerilerinde kullanılan ham petrolün işlenmesi sonucunda artakalan malzemelerden de elde edilir ve yeryüzündeki petrolün yaklaşık olarak %4'lük bir kısmı plastik üretimi için kullanılmaktadır. Plastik üretiminin ucuz ve kolay olması, dayanıklı ve kolayca biçim verilebilen bir madde olması nedeniyle:

  • ev ve mutfak eşyalarında,
  • poşet, torba ve yiyecek/içecek ambalajlarında,
  • uçak, tren, otomobil ve gemi sanayinde,
  • inşaat ve yapı sanayinde,
  • elektrik ve elektronik uygulamalarında,
  • giyim ve tekstil ürünlerinde,
  • enerji üretiminde,
  • medikal ve diğer tıp ürünlerinde,
  • askeri sanayide ve kolluk kuvvetleri ürünlerinde,
  • spor ekipmanlarında,
  • hijyen ürünlerinde,
  • sanat ve müzik ürünlerinde
  • bebek ürünlerinde,
  • 3 boyutlu yazıcı teknolojisinde

ve çok sayıda farklı üründe karşımıza çıkar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

En Yaygın Plastik Türleri

Bu alanlarda kullanılan en yaygın plastik türleri ise şöyledir:

  1. Polietilen tereftalat (PETE veya PET)
  2. Polietilen (PE)
  3. Polivinil Klorid (PVC)
  4. Polipropilen (PP)
  5. Polistren (PS)
  6. Poliaktik Asit (PLA)
  7. Polikarbonat (PC)
  8. Akrilik (PMMA)
  9. Asetal veya Polioksimetilen (POM)
  10. Naylon (PA)
  11. Akrilonitril Butadiyen Stiren (ABS)

Plastiğin Faydaları

Plastiğin bu kadar yaygın olarak kullanılmasının birçok nedeni var. Plastiğin endüstriyel olarak neden bu kadar çok tercih edildiğini özetleyecek olursak:

  • Plastik; ucuz, hafif ve dayanıklı. Başka hiçbir madde bu özellikleri bir arada bulundurmamaktadır.
  • Plastik; binaların, köprülerin yapımında kullanılır ve dayanıklılığı ve ucuzluğu sayesinde tercih edilir.
  • Otomobil sanayinde kullanılarak daha güvenli, daha ucuz ve daha performanslı araçlara binmemizi sağlar.
  • Yiyecekleri ve kimyasal maddeleri korumak için çoğu durumda en kolay çözümdür.
  • Spor malzemeleri olarak karşımıza çıkar.
  • Sağlık alanında, hastanelerde kullanılan malzemelerin başında gelir.
  • Kullandığımız bilgisayarlar, telefonlar plastik yoğunlukludur.
  • Elektriği iletmeyen plastik sayesinde elektrikli aletleri güvenle kullanabiliriz.

Plastiğin Zararları

Buraya kadar saydıklarımız iyi hoş; ancak terazinin diğer kefesine plastiklerin zararlarını koyduğumuzda, denge bozuluverir.

Plastik, Anlamlı Bir Düzeyde Geri Dönüştürülemez!

Plastikler ile ilgili en yaygın biçimde söylenen ve inanılan yalan, plastiklerin geri dönüştürülebilir olduğu yalanıdır. Üretilen plastiklerin %50 kadarı tek kullanımlık olarak üretilmektedir, geri dönüşüme gönderilen plastiklerin %1 kadarı geri dönüşüme uygun biçimde hazırlanmaktadır, geri dönüştürülme amacıyla toplanan tüm plastiklerinse en iyi ihtimalle %8-9 kadarı, pratikteyse %2'si civarı geri dönüştürülebilmektedir. Plastik, önemsenmeyecek kadar kısıtlı bir geri dönüştürülebilirliğe sahiptir ve bu konuda yaratılan hatalı algı, plastik endüstrisi tarafından söylenen sistematik bir yalandır. Bu konunun detayları çok önemli olduğu için ayrı bir yazıda ele almanın daha uygun olacağını düşündük. Tarihteki en büyük çevrecilik yalanlarından birini buradan okuyabilirsiniz.

Asırlarca Yok Olmayan Plastik!

Plastiklerden kurtulmak aşırı zordur, çünkü yukarıda da izah ettiğimiz üzere, çok sıkı bir şekilde birbirine bağlanmış zincirlerden oluşmaktadır. Dolayısıyla doğada bu zincirleri bozabilen çok az mekanizma bulunmaktadır. Örneğin bazı bakteri, mantar ve solucanlar plastiği parçalayabilirler; ama son derece azınlıkta olan organizmalardır ve bu parçalama süreci çok yavaş işlemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

İşte doğaya fırlattığınız bir plastik su şişesinin 450 yıl boyunca doğada kalması da bundandır. Bunu şöyle düşünün: Eğer Isaac Newton zamanında plastik olsaydı da ağaçtan düşen elmanın suyunu sıkıp, plastik şişede içip, sonra şişeyi bahçeye fırlatsaydı, o şişe günümüzde daha yeni bozunuyor olurdu! Benzer şekilde, 2021 değil de, 1021 yılında İbn-i Sina'nın ta kendisinden satın aldığınız Tıbbın Kanunu kitabını, plastik poşette evinize götürmüş olsaydınız, o plastik poşet 2021 yılında daha yeni bozunmuş olacaktı! Plastik kamışların bozunması 200 yıl sürdüğü için kaplumbağaların burnuna saplanmış kamışlar görmekteyiz. 2021 yılında kullanıp atılan bir diş fırçasının kalıntıları, 2521 yılında da tespit edilebilir olacak!

Plastikle Kaplanan Bir Gezegen ve Okyanuslar

O kadar fazla plastik üretip, o kadar fazla plastik tüketiyoruz ki, Dünya'nın her yeri her geçen gün daha fazla plastikle kaplanıyor. Özellikle de okyanuslar...

Okyanuslar, Dünya üzerinde geniş yer kaplar ve çok fazla çeşitlilikteki canlıya ev sahipliği yapar. Diğer canlıların da yaşaması için gereken ekosistemi oluşturur. Dünya yüzeyinin %72'sini kaplayan okyanuslar aynı zamanda Dünya üzerindeki su kaynaklarının %97'den fazlasını oluşturur ve soluduğumuz oksijenin %70'inden fazlasını barındırır.

Plastik kirliliğini en çok denizlerde ve etkilerini de deniz canlılarında görürüz. Fabrika atıkları, şehirlerden nehir ve kanalizasyonlar yoluyla denizlere dökülen atıklar, çöp yığınlarından kurtulup yolunu deniz sularında bulan atıklar, tuvaletlere atılan atıklar, polyester içeren tekstil malzemelerinin yıkanması ile kanalizasyona karışan mikroplastik atıklar (bunlara birazdan döneceğiz), denizlerin kirlenmesine sebep olur.

Tüm Reklamları Kapat

Birleşmiş Milletler'in açıkladığı sayılara göre; dünya çapında en az 800 canlı türü okyanus molozlarından etkilenmektedir ve bu molozların %80'e yakını plastikten oluşur. Her yıl üretilen yaklaşık 200 milyon ton plastiğin, 8 milyon tondan fazlası okyanuslara dökülmektedir.

Örneğin günümüzde Pasifik Okyanusu'nda çoğu plastik çöplerden oluşan ve 1.6 milyon kilometre kareye yayılan, yani Türkiye'nin 3 katından büyük adalar oluşmuş vaziyettedir. Bunlar yüzeyi kaplayıp, okyanus kalitesini bozmaktadırlar. Suyun 12 bin kilometre altındaki Mariana Çukuru'nda bile plastik çöpler bulunmaktadır. 2050 yılına kadar, deniz ve okyanuslarda balık sayısından çok plastik bulunması beklenmektedir.

En son yapılan araştırmalara göre deniz canlılarının sindirim sistemlerinden alınan örnekler ve kan örneklerinden; deniz kaplumbağalarının neredeyse %100’ünde, balinaların %59’unda, deniz ayılarının %36’sında, deniz memelilerinin genelinin %43'ünde, deniz kuşlarının %40’ında plastik izine rastlanmıştır. Her yıl 100.000 deniz memelisi ve kaplumbağası, 1 milyon deniz kuşu plastik kirliliği yüzünden ölmektedir. Okyanus canlılarının ölmelerinin en büyük nedeni plastikleri yemeleridir ama deniz canlıları plastikler yüzünden boğularak, enfeksiyon kaparak ya da dolanıp takılarak da hayatlarını kaybedebilmektedir.

Okyanuslardaki plastik kirliliği 2000 metre derinliğe kadar etkisini gösterebilmektedir.
Okyanuslardaki plastik kirliliği 2000 metre derinliğe kadar etkisini gösterebilmektedir.
Coastal Seekers

Ayrıca okyanuslardaki plastik atıklar deniz canlıları için hastalık yapıcı organizmaların, yani patojenlerin büyümesini de desteklemektedir. 26 Ocak 2016 tarihinde Science dergisinde yayınlanan çalışmaya göre bilim insanları, plastik atıklarla temas halinde olan mercanların hastalığa yakalanma oranını %89, temas halinde olmayan mercanların hastalığa yakalanma oranını %4 olduğunu belirlemiştir.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Dâhiler Sınıfı - Süfrajetler: Tüm Kadınlara Oy Hakkı

DÂHİLER SINIFI: OKUMASI KOLAY, UNUTMASI ZOR

Cesaretin bir araya getirdiği bir grup kadın, tarihin akışını değiştirdi. Süfrajetler alaya alındı, baskı gördü, tutuklandı, ama kadınlar için oy hakkı elde edinceye kadar mücadeleden vazgeçmediler.

Büyük ilgi gören Dâhiler Sınıfı serisi SÜFRAJETLER: TÜM KADINLARA OY HAKKI ile devam ediyor.

Dâhiler Sınıfı Serisi Hakkında:
Bunlar, her biri kendi yöntemiyle; kelimeleriyle, icatlarıyla, seçimleriyle ve hatta kaderleriyle dünyayı değiştirmiş kadınların ve erkeklerin hayat hikâyeleri; şaşkınlık ve hayranlık duymanızı sağlayacak, hayal gücü ve merak duygunuzu harekete geçirecek büyüleyici hikâyeler. Dâhiler Sınıfı serisi bu özel insanları çocuklarla (9 yaş ve üstü) tanıştırmak üzere tasarlandı. İlk olarak yayımlandığı İtalya’da büyük övgü toplayan ve ardından pek çok dile çevrilen Dâhiler Sınıfı, minik ebadı, renkli illüstrasyonları, bilgiyi heyecan ve macerayla birleştiren anlatımıyla çocukların kolay okuyacağı, zor unutacağı, onlara öğrendiklerinden daha da fazlasını merak ettirecek bir seri.

Devamını Göster
₺69.00
Dâhiler Sınıfı - Süfrajetler: Tüm Kadınlara Oy Hakkı

Bunların yanında dönüştürülemeyen her poşet doğada ve denizlerde kirliliğe sebep olur. Plastik poşetleri denizanası zanneden su kaplumbağaları her gördüğü plastik poşeti yemeye kalkıyor. Tek kullanımlık plastik pipetler küçük ve masum görünseler de denizlerde en büyük kirliliği yaratan plastik ürünlerden biridir. Amerika'da her gün 500 milyondan fazla plastik pipet kullanıldığı tahmin ediliyor.

Kullandığınız bir ürünü doğaya fırlatıvermek ne kadar kolay değil mi? O ürün hiçbir şekilde doğal olmasa da ve doğada yüzlerce yıl sonunda ancak çözünebilecek olsa da... Fırlatılan tek bir plastik ürünün, pet şişenin yok olana kadar kaç canlıyı yok edeceğinin farkında mısınız? Üşengeçlikten vazgeçin. Atıklarınızı ve çöplerinizi ilgili geri dönüşüm ve çöp kutularına atın. Görselde verilen malzemeleri kesinlikle doğaya savurmayın. Emin olun ki dün hiçe saydığınız bu doğanın birikmiş öfkesi, yarın tüm zekamızı da, teknolojimizi de, bilimimizi de aşacak şekilde bize geri dönecek. Buna cüret edecek kadar cesur musunuz? Biz değiliz.
Kullandığınız bir ürünü doğaya fırlatıvermek ne kadar kolay değil mi? O ürün hiçbir şekilde doğal olmasa da ve doğada yüzlerce yıl sonunda ancak çözünebilecek olsa da... Fırlatılan tek bir plastik ürünün, pet şişenin yok olana kadar kaç canlıyı yok edeceğinin farkında mısınız? Üşengeçlikten vazgeçin. Atıklarınızı ve çöplerinizi ilgili geri dönüşüm ve çöp kutularına atın. Görselde verilen malzemeleri kesinlikle doğaya savurmayın. Emin olun ki dün hiçe saydığınız bu doğanın birikmiş öfkesi, yarın tüm zekamızı da, teknolojimizi de, bilimimizi de aşacak şekilde bize geri dönecek. Buna cüret edecek kadar cesur musunuz? Biz değiliz.

Sosyoekonomi ve Çevresel Yıkım

Plastik, sosyoekonomik problemler de yaratmaktadır: Japonya, Almanya, Amerika, Fransa ve İtalya gibi ülkeler, plastik atıklarını ülkemiz Türkiye başta olmak üzere Vietnam, Malezya, Laos ve Hindistan gibi daha fakir ülkelere gönderiyor. Yani bu ülkeler kendi dertlerini daha fakir ülkelere "itelerler" ve bu fakir ülkeler birazcık kâr etme ümidiyle doğalarını katletmeyi kabul ederler. Örneğin Çin, gelişmekte olan bir ülke konumundan yükseldiği anda, yaptığı ilk işlerden biri, ülkeye diğer ülkelerden ithal edilen, plastik başta olmak üzere 24 farklı atığın girişlerini yasaklamak olmuştur.[2]

85 ülke arasından en çok plastik atık ithal ve ihraç eden ülkeler (2020)
85 ülke arasından en çok plastik atık ithal ve ihraç eden ülkeler (2020)
Statista

Mikroplastik ve Küresel Plastik Dolaşımı

Daha fenası, plastikler bozunsa bile, o bozunan parçalar tek seferde yok olup gitmez. Önce ufak parçalara dağılır, sonra daha ufak parçalara bozunur ve süreç, kademeli olarak bu şekilde devam eder. Ancak bir noktada, mikroplastik adı verilen ufak plastik parçalar oluşur ve bunlar, bir poşet veya şişeden çok daha kolay havaya veya suya karışıp, dolaşıma girerler.

Mikroplastik kirliliğinin en büyük sorumlularından bazıları araba lastikleri ve sentetik tekstillerdir. Araba lastiklerinden dökülen çok küçük plastik parçacıklar ve yıkadığımız sentetik tekstil ürünlerinden çıkan parçacıklar kanalizasyonlar aracılığıyla nehirlere ve denizlere karışır.

Ne yazık ki, 2021 yılında yapılan bir çalışmada, sadece doğum sırasında oluşan plasentada ve doğacak bebeklerimizin vücudunda bile mikroplastiklere rastlanmıştır.[3] Çünkü mikroplastikler, yediğimiz içtiğimiz her şeye karışmaktadır. Mikroplastiklerin insan vücuduna nasıl bir olumsuz etkisi olduğuna dair birçok araştırma devam etmesine karşın bu etkiler henüz tam olarak bilinmemektedir. Henüz mikroplastiklerin tam olarak etkileri bilinmemesine karşın, üretiminde kullanılan sentetik kimyasalların etkileri göz önünde bulundurulduğunda bu maddelerin vücutta birikmesinin çok ciddi etkileri olabileceği söylenebilir.

Okyanuslarda milyonlarca canlı mikroplastiklere maruz kalıyor.
Okyanuslarda milyonlarca canlı mikroplastiklere maruz kalıyor.
Oceana

Mikroplastik sorununun boyutunu anlamak için Türkiye'den bir örnek de verebiliriz: Greenpeace Akdeniz, ''Tek kullanımlık plastikler yasaklansın.'' projesi kapsamında Ege, Akdeniz ve Marmara denizlerinden toplanan birçok balığın ve midyenin midesini ve sindirim sistemini inceledi. Raporda yer alan ve sitelerinde yayınladıkları bulgular şöyle:[4], [5]

  • İncelenen tüm türler göz önüne alındığında:
  • kefal türünün %64,8’inde,
  • barbunun %63’ünde,
  • mırmırın %34,3’ünde,
  • tekirin %32,8’inde,
  • istavritin %26,7’sinde mikroplastik bulundu.
  • Bu demek oluyor ki genel olarak tüm balıkların %44,3’ünde mikroplastik var. Yani yaklaşık olarak her 2 balıktan 1'i mikroplastik içeriyor.
  • Balık başına düşen mikroplastik adetleri ise:
  • kefalde 2,5,
  • barbunda 1,1,
  • mırmırda 0,6,
  • tekirde ve istavritte 0,4.
  • Buna göre 5 farklı ticari balık türünde ortalama olarak balık başına düşen mikroplastik adedi 1,08.
  • Bölgesel bazda balık başına düşen mikroplastik:
  • Ege Denizi’nde (İzmir) 1,7
  • Marmara Denizi’nde (İstanbul) 0,85
  • Akdeniz’de (Adana) 0,74 adet.
  • Kırmızı karides örneklerinin %18,8’inde mikroplastik bulundu. Yapılan incelemede, her 10 karidesten 2'sinde 0,28 adet mikroplastik olduğu tespit edildi.
  • 5 farklı noktadan örneklenen midye dolmaların yüzde 91,2’sinde mikroplastik bulundu. Ortalama olarak midye başına 0,63 adet mikroplastik tespit edildi. Porsiyon bazında değerlendirildiğinde 100 gramlık bir midye tüketiminde 5,76 adet, 250 gramlık midye tüketiminde ise 14,41 adet mikroplastik tüketilme riski olduğu tahmin ediliyor.
  • Balıklardaki, karidesteki ve midye dolmalardaki mikroplastiklerin 13 farklı polimer tipinde olduğu tespit edildi. En fazla bulunan polimer tipleri ise tek kullanımlık plastiklerin üretiminde kullanılanlar olduğu tespit edildi.

Bazı Plastikler Kanserojendir!

Ayrıca mikroplastiklerden bağımsız olarak, plastiklerin kendilerinin de bir kısmı sağlıklı değildir.[6] Örneğin plastikler çizildiğinde veya çok yüksek sıcaklık farklarına maruz kaldıklarında veya çok uzun süreler boyunca bekletildiklerinde yiyecek ve içeceklere ve çevrelerine kimyasallar sızdırmaya başlarlar. Özellikle de bazı plastiklerde bulunan dietilheksil ftalat veya bisfenol A (yani BPA) gibi maddeler, insanlar ve diğer hayvanlar için zararlıdır.[7], [8], [9] Bu kimyasal maddelerin meme ve prostat kanseri, erken ergenlik, düşük doğum ağırlığı, şeker hastalığı, metabolizma bozuklukları, üreme sorunları ve cinsel isteksizlik gibi hastalık ve sorunlara yol açtığına dair kanıtlar bulunmuştur.

Öte yandan BPA dediğimiz kimyasal, östrojen gibi davranan bir kimyasaldır, yani hormonal dengenizi bile bozabilecek yapıdadır.[6] BPA'nın, insan vücudunda endokrin sistemini etkilediğini gösteren birçok çalışma vardır. Suya ya da plastik şişelere konulan sıvılara karışan BPA, AB ülkelerinde ve Türkiye'de biberonlarda ve çocuk ürünlerinde, Japonya'da ise konserve kutuların iç yüzeylerinde kullanımı yasaklanmıştır. Ancak BPA plastik üretiminde kullanılan zararlı kimyasallardan yalnızca biridir ve BPA kullanımının yasaklandığı ülkelerde alternatif olarak kullanılan maddelerin zararları tam olarak bilinmemektedir.

Plastiklerden direkt olarak gelen diğer zararlı elementler ise kurşun, kadmiyum ve cıvadır. Bu elementler balıkların çoğunda bulunmaktadır. Tabii bu, buzdağının sadece görünen tarafıdır; çünkü plastik kirliliğinin etkilerini ortaya çıkaracak ve bütün dünyayı ve insanlarını kapsayan araştırmalar yapmak mümkün değildir.

Plastik, Küresel Isınmaya da Neden Oluyor!

Plastiğin başka bir zararı ise küresel ısınmaya katkıda bulunmasıdır; çünkü plastik büyük oranda petrolden üretilmektedir. Plastik üretmek karbon kirliliğine neden olur. Manoa'daki Hawaii Üniversitesi'nden araştırmacı Sarah-Jeanne Royer, plastiklerin güneş ışığına maruz kaldığında metan ve etilen gibi sera gazlarını saldığını tespit etmiştir. Her iki gaz da küresel ısınmaya katkıda bulunur. En fazla salımı sağlayan ise LDPE'dir (Düşük yoğunluklu etilen). Royer bu plastik türü için şunları söylüyor:

Çevrede en çok üretilen, tüketilen ve atılan plastik türüdür. Örneğin bira kutularının etrafındaki plastik halkalar, restoranlarda kullanılan çatal ve bıçaklar, bazı plastik torbalar... Plastiği aşırı kullanıyoruz, oysaki tek kullanımlık plastik yerine çok kolay çözümler bulabiliriz.
Nehir kenarında bulunmuş plastik çöplerden bazıları...
Nehir kenarında bulunmuş plastik çöplerden bazıları...
BBC

Sonuç

Plastik kirliliği her gün giderek daha da büyüyen bir sorundur. Önlemler alınmadığı takdirde deniz canlılarının türleri tehlike altına girmekte, bu kirlilikten etkilenmiş canlıları tüketen diğer canlılarda birçok sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu sorunun baş sorumlusu insanlar olduğuna göre çözümü de insanlar üretmelidir. Bununla ilgili yapmanız gerekenleri, buradaki yazımızdan detaylıca öğrenebilirsiniz.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: İklim Değişimi Yazı Dizisi

Bu yazı, İklim Değişimi yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Karbondioksit ve Metan Gibi Sera Gazları, Küresel Isınmaya Tam Olarak Nasıl Sebep Oluyor?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
62
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Üzücü! 10
  • Bilim Budur! 6
  • Korkutucu! 6
  • Muhteşem! 2
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 08:26:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7698

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Ç. Sever, et al. Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor?. (24 Mart 2019). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7698
Sever, M. Ç., Ölez, Ş., Çolak, . (2019, March 24). Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7698
M. Ç. Sever, et al. “Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, 24 Mar. 2019, https://evrimagaci.org/s/7698.
Sever, Meltem Çetin. Ölez, Şule. Çolak, . “Plastik Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir? Plastik Tüketimi, Türkiye ve Dünya'da Canlıları Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, March 24, 2019. https://evrimagaci.org/s/7698.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.