Sinemanın en çarpıcı eserlerinden biri olan "Matrix", 1999 yılında izleyicilere sunulduğunda, sadece bir bilim kurgu filmi değil, aynı zamanda modern felsefi düşünceyi derinlemesine işleyen bir başyapıt olarak kabul edildi. Bu film, distopik bir gelecekte geçen ve insanlığın gerçeklik algısını sorgulayan bir hikaye sunar. Matrix'in eşsiz etkisi, görsel açıdan etkileyici sahneleriyle birlikte, içerdiği derin felsefi temalar ve karakterlerin psikolojik derinliğiyle de yakından ilişkilidir.

Matrix, insanlığın yaşadığı distopik bir dünyada geçer. Yapay zekalar, insanları bir simülasyon olan Matrix içinde kontrol altına almıştır. Bu simülasyon, insanların gerçek dünyada yaşadıklarını zannettikleri karmaşık bir sanal gerçeklik sunar. Gerçek dünya ise, insanlığın yapay zekalara karşı verdiği bir savaşın ardından harap olmuş ve yaşanmaz hale gelmiştir.

Bizim gözlerimizden ve bakış açımızdan Dünya ve uzay, gerçekte olduğundan o kadar farklı ki, eğer Dünya'yı ve Evren'i sadece sağduyularımızla algılamaya kalkacak olsaydık, çok tuhaf bir gerçekliğe hapsolurduk.

Bir düşünün, Dünya bizim açımızdan ne kadar pürüzlü: Her yerde dağlar, tepeler, ovalar, çukurlar, tümsekler, vadiler, kanyonlar, platolar ve daha nice coğrafi oluşum var. Buna bakan biri, Dünya'nın muazzam pürüzlülükte olan, inanılmaz miktarda girinti-çıkıntıya sahip olan bir kaya parçası olacağını düşünecektir - ki birçoğumuz da öyle düşünmektedir.

Siber taksonomi nedir ve ekoloji alanını nasıl geliştirecek?

Taksonomiyi ekologlar için daha da güvenilir bir bilgi kaynağı yapacak olan devrim niteliğindeki bir taksonomik uygulama üzerine çalışmalar devam etmektedir. Taksonomik bilginin nasıl oluşturulduğu, test edildiği, ona nasıl ulaşıldığı, üstüne nasıl düşünüldüğü ve kullanıldığı siber taksonominin ortaya çıkışıyla büyük ölçüde değişmektedir.

Kök hücreler, çok hücreli canlıların vücudunda bulunan, tüm doku ve organlarının temelini oluşturan, farklı hücre tiplerine dönüşebilen, kendini yenileyebilen, değişik yapı ve gelişim aşamalarındaki hücrelerdir. Daha basit bir şekilde ifade etmek gerekirse kök hücreler, vücutta bulunan ve gelişme ve büyüme esnasında birden fazla hücre tipine dönüşme potansiyeli olan hücrelerdir. Embriyonik gelişim esnasında en önemli rolü bu hücreler üstlenirken, büyüme esnasında dokuların gelişimine, vücut yetişkin olduğunda ise dokuların kendilerini yenilemelerine yardımcı olur.

Kök hücreler, diğer hücre tiplerinden bazı özellikleri ile farklılık gösterir. Örneğin bu hücreler özelleşmemiştir ve hücre bölünmesi geçirerek kendilerini yenileyebilirler. Ayrıca doğal veya laboratuvar ortamında özel sinyaller ile özelleşmemiş hücreler "özelleşmiş doku veya organ hücrelerine" dönüştürülebilirler. Diğer hücre tiplerinden bir diğer farkı ise kök hücrelerin bazı doku ve organlarda devamlı olarak bölünüp ortamın devamlılığını sağlaması, bazı doku ve organlarda ise özel durumlar haricinde hiçbir zaman bölünmemesidir.

Neandertallerin 30 bin yıl kadar önce, modern insanın Avrupa’da ilk görülüşünden yalnızca birkaç bin yıl sonra, yok oluşunun nedeni hala tartışmalı bir konu ve Neandertal araştırmalarının odağıdır.

Neandertallerin son görüldüğü tarih çoğunlukla yaklaşık 30 bin yıl önce olarak geçer. Bu tarih modern insanların Avrupa’da ortaya çıkışından birkaç bin yıl sonradır, ama bu aralığın kesin zamanlaması ve süresinin uzunluğuna dair bilgilerimiz tarihleme yöntemlerimizin sınırlarıyla belirlenmiştir. Örneğin bu zaman boyunca atmosferik radyokarbon üretimindeki en yoğun noktalar, ilgili radyokarbon tarihlemelerinde büyük bir derecede belirsizlikle sonuçlanmıştır (Conard & Bolus 2008). Bu iki tür Avrupa’da neredeyse 10 bin yıl kadar bir arada yaşamış ve muhtemelen bu sürede karşılaşmış olabilir.

Bilim nedir? Hiç düşündünüz mü, "bilimsel yöntem" derken kastettiğimiz şey aslında ne? Bu yazıda oturup size bunun resmî tanımı üzerinden giderek, "Efendim işte bir gözlem yaparız, oradan yola çıkarak bir hipotez geliştiririz, onu test ederiz, yanlışlayabilirsek hipotezi terk eder veya değiştiririz." gibi şeyler anlatmayacağız. Bunlar, bilimin kağıt üzerinde nasıl işlediğidir. Bilimin kalbinde ne var? Cevap çok basit: Kandırılmamak. Öyle eş dost tarafından kandırılmamak da değil; doğa tarafından kandırılmamak. Kendimiz tarafından kandırılmamak. Richard Feynman bunu çok güzel bir şekilde ifade etmişti:

Yani "bilimsel metot" dediğimiz şey, Neil deGrasse Tyson'ın ifadesiyle şöyle özetlenebilir:

İlaçlar... Bilimsel sınıflandırılması ile farmasötik kimyasallar. İnsanlığın vazgeçilmez önemli buluşlarından biridir. Halk arasında sık sık korkulan bir şey olsa da, doğru ve yerinde kullanıldığında adeta "sihir" gibidir. Çünkü bilimkurgu edebiyatının babalarından olan Arthur C. Clarke'ın dediği gibi "Yeterince gelişmiş bir teknoloji, sihirden ayırt edilemez."

İlaçlar çoğunlukla sentetik veya yarı-sentetik olarak üretilir. Halk arasında "kimyasal" tanımı kötü bir şey olarak algılanır. Halbuki biyolojik olan her şeyin temelinde kimyasal mekanizmalar yatar. Yani aslında her biyolojik sürecin bir kimyasal temeli vardır. Dolayısıyla "doğal" diye nitelendirilen bitkisel tedaviler de temelde "kimyasal" mekanizmalar ile işlev görür. Üstelik üretilen birçok ilaç da bitkisel, hayvansal veya mantarsal kimyasalların uzun ömürlü olması açısından çeşitli karışımlar ile kombine edilerek saklanılan formatlarıdır. Örneğin toksin üreten bir bitkinden, o toksin izole edilip, birtakım işlemlerden geçirdikten sonra seri üretime geçirilerek "ilaç" adını alır. Bu yazımızda insanlık tarihini değiştirdiğini düşündüğümüz 10 önemli ilacı sınıflandıracağız.