Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?

Köpeklerin keskin koku duyusunu hepimiz biliriz. Ancak insanlar da belirli kokuları alma konusunda en yakın dostlarından geri kalmadığı durumlar var gibi gözüküyor. Örneğin insanlar (en azından spesifik bir insan), Parkinson gibi nörodejeneratif bir hastalıkla ilişkili kokuları alabiliyor ve erken teşhis koyabiliyor!

Manchester'daki araştırmacılar, deride kokuyla bağlantılı olduğunu düşündükleri molekülleri belirlediklerini ve bunun erken teşhise yol açabileceğini umduklarını söylüyorlar. Çalışma, Perth'den 68 yaşında emekli bir hemşire olan Joy Milne'den ilham alıyor. Milne, yıllar sonra Parkinson hastalığı teşhisi konacak olan kocası Les'in üzerindeki "misk" kokusunu, teşhisten 12 yıl önce ilk olarak fark etmişti. Benzer şekilde köpeklerin; akciğer, meme, cilt ve mesane kanserlerini erken evrede kokudan tespit ettikleri bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.

Hemşire olarak görev yapan Joy Milne, bir gün eve geldiğinde kocasından çok kötü bir kokunun yayıldığını fark etti. Eşi sık sık yıkanmasına rağmen kokuyu gidermedi ve zaman geçtikçe koku daha da güçlendi. Kocasının kişilik özellikleri ve uyku alışkanlıkları da değişmeye başlayınca Joy, anestezi uzmanı olan kocası Les Milne'i beyin tümörü olduğunu düşünerek doktora gitmeye ikna etti. Les'e, Parkinson hastalığı teşhisi kondu.

Daha sonra Joy Milne, bir gün eşini Parkinson hastalarının birbirine destek olduğu bir grup toplantısına götürdüğünde, resmen şok oldu; çünkü Joy Milne, toplantıdaki bütün insanların kocası gibi koktuğunu dolayısıyla yüksek koku alma duyusunun oldukça benzersiz ve muhtemelen benzeri görülmemiş bir şey olduğunu ilk kez fark etti. Bu olay üzerine Milne, Edinburgh Üniversitesi'nde Parkinson hastalığı çalışan araştırmacılara bu durumu bildirdi. Araştırmacılar, ilk başta bu duruma inanmasalar da daha sonra gerçek olabileceğini anlayınca Joy Milne ile iletişime geçerek bu duruma yönelik çok basit bir test hazırladılar.

Kadına, sağlıklı insanların giydiği ve Parkinson'lu insanların giydiği giysiler rastgele bir şekilde koklatılıp Joy'un hangilerinin hasta olup olmadığını ve hasta olduğu kişinin erken mi yoksa ileri evrede mi olduğunu söylemesi istendi. Joy Milne, bu konuda tek bir kişi hariç hastaları bulmada çok üstün bir başarı gösterdi. Hata yaptığı düşünülen o tek kişinin de birkaç ay sonra Parkinson hastası olduğu anlaşıldı!

Bundan ilham alan araştırmacılar, Joy Milne sayesinde Parkinson'a özgü koku moleküllerini tespit etmeye çalıştılar ve bu kokunun ortaya çıkmasına sebep olan 4 molekül keşfettiler. Bu moleküller, Eikozan, Hipürik Asit, Oktadekanal, Perilik Aldehid olarak bilinen moleküllerdir. Ayrıca yapılan başka çalışmalarda, kadının diğer hastalıklara ait kokuları da alabildiği keşfedilmiştir. Bu durumun, kadının beynindeki koku alma alanının normalden büyük olmasından ya da beyindeki ilgili koku merkezlerinin bu molekülleri tanıyacak biçimde özelleşmiş olduğu düşünülmektedir.

Wikipedia

Köpekleri Özel Kılan Ne?

Bunun sebebi köpeklerin beyinlerinin büyük bir kısmını kokuya ayırmasıdır. İnsanların burnunda yaklaşık beş milyon koku alma hücresi bulunurken, köpeklerde bu sayı 200 milyona kadar çıkar. İnsan burnunda koku alma bölgesinin genişliği (olfaktör epitel) 10 santimetrekare iken, bu alanın köpeklerde 170 santimetrekare olduğu biliniyor. Ayrıca her santimetredeki reseptör sayısı insandakinin 100 katıdır. Dolayısıyla hastalıkların kokularını en iyi algılayabilecek canlılar köpeklerdir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bazı köpeklerin daha önce kanser teşhisi konan sahiplerinin leke ve benlere karşı tepki gösterdiğine dair raporlar tutulmuştur. Yapılan ilgi çekici bir araştırmada ise eğitilen 5 köpek akciğer kanseri olan hastaların nefes kokularını tanımada eğitildi. Yapılan saha çalışmasında kanseri teşhis etmede biyopsi testlerinin başarı oranıyla birebirdi. Yapılan diğer araştırmalarla birlikte köpeklerin akciğer, meme, cilt ve mesane kanserlerini tespit edebildiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Transport Security International

Bu alanda yapılan araştırmalar devam etmekle beraber, son zamanlarda dünyayı etkisi altına alan SARS-CoV-2'nin de kokusunun alınabileceği düşünülmektedir. Finlandiya'da Helsinki-Vantaa havalimanında COVID-19 konusunda eğitimli köpekler görev yapıyor. Uzmanların söylediğine göre köpeklerle, PCR testinden bile daha başarılı sonuçlar elde edildi. Köpeklerin hasta olarak tespit ettiği bazı hastaların test sonucu negatif çıksa da birkaç gün sonra bu kişilerde de hastalık semptomları olduğu rapor edilmiştir.