Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?

Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi? BBC
Parkinson Hastalığını tanıyabilen kadın Joy Milne
3 dakika
985
  • Sinirbilim (Nörobiyoloji)
  • Otorinolarengoloji
Tüm Reklamları Kapat

Köpeklerin keskin koku duyusunu hepimiz biliriz. Ancak insanlar da belirli kokuları alma konusunda en yakın dostlarından geri kalmadığı durumlar var gibi gözüküyor. Örneğin insanlar (en azından spesifik bir insan), Parkinson gibi nörodejeneratif bir hastalıkla ilişkili kokuları alabiliyor ve erken teşhis koyabiliyor!

Manchester'daki araştırmacılar, deride kokuyla bağlantılı olduğunu düşündükleri molekülleri belirlediklerini ve bunun erken teşhise yol açabileceğini umduklarını söylüyorlar. Çalışma, Perth'den 68 yaşında emekli bir hemşire olan Joy Milne'den ilham alıyor. Milne, yıllar sonra Parkinson hastalığı teşhisi konacak olan kocası Les'in üzerindeki "misk" kokusunu, teşhisten 12 yıl önce ilk olarak fark etmişti. Benzer şekilde köpeklerin; akciğer, meme, cilt ve mesane kanserlerini erken evrede kokudan tespit ettikleri bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Hemşire olarak görev yapan Joy Milne, bir gün eve geldiğinde kocasından çok kötü bir kokunun yayıldığını fark etti. Eşi sık sık yıkanmasına rağmen kokuyu gidermedi ve zaman geçtikçe koku daha da güçlendi. Kocasının kişilik özellikleri ve uyku alışkanlıkları da değişmeye başlayınca Joy, anestezi uzmanı olan kocası Les Milne'i beyin tümörü olduğunu düşünerek doktora gitmeye ikna etti. Les'e, Parkinson hastalığı teşhisi kondu.

Daha sonra Joy Milne, bir gün eşini Parkinson hastalarının birbirine destek olduğu bir grup toplantısına götürdüğünde, resmen şok oldu; çünkü Joy Milne, toplantıdaki bütün insanların kocası gibi koktuğunu dolayısıyla yüksek koku alma duyusunun oldukça benzersiz ve muhtemelen benzeri görülmemiş bir şey olduğunu ilk kez fark etti. Bu olay üzerine Milne, Edinburgh Üniversitesi'nde Parkinson hastalığı çalışan araştırmacılara bu durumu bildirdi. Araştırmacılar, ilk başta bu duruma inanmasalar da daha sonra gerçek olabileceğini anlayınca Joy Milne ile iletişime geçerek bu duruma yönelik çok basit bir test hazırladılar.

Tüm Reklamları Kapat

Kadına, sağlıklı insanların giydiği ve Parkinson'lu insanların giydiği giysiler rastgele bir şekilde koklatılıp Joy'un hangilerinin hasta olup olmadığını ve hasta olduğu kişinin erken mi yoksa ileri evrede mi olduğunu söylemesi istendi. Joy Milne, bu konuda tek bir kişi hariç hastaları bulmada çok üstün bir başarı gösterdi. Hata yaptığı düşünülen o tek kişinin de birkaç ay sonra Parkinson hastası olduğu anlaşıldı!

Bundan ilham alan araştırmacılar, Joy Milne sayesinde Parkinson'a özgü koku moleküllerini tespit etmeye çalıştılar ve bu kokunun ortaya çıkmasına sebep olan 4 molekül keşfettiler. Bu moleküller, Eikozan, Hipürik Asit, Oktadekanal, Perilik Aldehid olarak bilinen moleküllerdir. Ayrıca yapılan başka çalışmalarda, kadının diğer hastalıklara ait kokuları da alabildiği keşfedilmiştir. Bu durumun, kadının beynindeki koku alma alanının normalden büyük olmasından ya da beyindeki ilgili koku merkezlerinin bu molekülleri tanıyacak biçimde özelleşmiş olduğu düşünülmektedir.

Koku Reseptörleri(nervus olfactorius)
Koku Reseptörleri(nervus olfactorius)
Wikipedia

Köpekleri Özel Kılan Ne?

Bunun sebebi köpeklerin beyinlerinin büyük bir kısmını kokuya ayırmasıdır. İnsanların burnunda yaklaşık beş milyon koku alma hücresi bulunurken, köpeklerde bu sayı 200 milyona kadar çıkar. İnsan burnunda koku alma bölgesinin genişliği (olfaktör epitel) 10 santimetrekare iken, bu alanın köpeklerde 170 santimetrekare olduğu biliniyor. Ayrıca her santimetredeki reseptör sayısı insandakinin 100 katıdır. Dolayısıyla hastalıkların kokularını en iyi algılayabilecek canlılar köpeklerdir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bazı köpeklerin daha önce kanser teşhisi konan sahiplerinin leke ve benlere karşı tepki gösterdiğine dair raporlar tutulmuştur. Yapılan ilgi çekici bir araştırmada ise eğitilen 5 köpek akciğer kanseri olan hastaların nefes kokularını tanımada eğitildi. Yapılan saha çalışmasında kanseri teşhis etmede biyopsi testlerinin başarı oranıyla birebirdi. Yapılan diğer araştırmalarla birlikte köpeklerin akciğer, meme, cilt ve mesane kanserlerini tespit edebildiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Covid testinde görev yapan özel eğitimli köpekler
Covid testinde görev yapan özel eğitimli köpekler
Transport Security International

Bu alanda yapılan araştırmalar devam etmekle beraber, son zamanlarda dünyayı etkisi altına alan SARS-CoV-2'nin de kokusunun alınabileceği düşünülmektedir. Finlandiya'da Helsinki-Vantaa havalimanında COVID-19 konusunda eğitimli köpekler görev yapıyor. Uzmanların söylediğine göre köpeklerle, PCR testinden bile daha başarılı sonuçlar elde edildi. Köpeklerin hasta olarak tespit ettiği bazı hastaların test sonucu negatif çıksa da birkaç gün sonra bu kişilerde de hastalık semptomları olduğu rapor edilmiştir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
9
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 2
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • E. Quigley. Parkinson's Smell Test Explained By Science. (20 Mart 2021). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2021. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
  • E. Quigley. The Woman Who Can Smell Parkinson's Disease. (22 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2021. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
  • T. Kunath, et al. (2021). Discovery Of Volatile Biomarkers Of Parkinson’s Disease From Sebum. ACS Publications, sf: 8. doi: 10.1021/acscentsci.8b00879. | Arşiv Bağlantısı
  • A.Downing Peck. Woman Who Can Smell Parkinson’s Disease In Patients Even Before Symptoms Appear May Help Researchers Develop New Clinical Laboratory Test. (15 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2021. Alındığı Yer: Dark Daily | Arşiv Bağlantısı
  • M. Rozenabum. The Science Of Sniffs: Disease Smelling Dogs | Understanding Animal Research. Alındığı Tarih: 16 Haziran 2021. Alındığı Yer: Understanding Animal Research | Arşiv Bağlantısı
  • A. Jones. Dogs Are Teaching Machines To Sniff Out Cancer. (18 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 16 Haziran 2021. Alındığı Yer: The Scientist Magazine | Arşiv Bağlantısı
  • J. Church, et al. (2001). Another Sniffer Dog For The Clinic?. The Lancet, sf: 930. doi: 10.1016/S0140-6736(01)06065-2. | Arşiv Bağlantısı
  • M. McCulloch, et al. (2016). Diagnostic Accuracy Of Canine Scent Detection In Early- And Late-Stage Lung And Breast Cancers:. Integrative Cancer Therapies, sf: 30-39. doi: 10.1177/1534735405285096. | Arşiv Bağlantısı
  • C. M. Willis, et al. (2004). Olfactory Detection Of Human Bladder Cancer By Dogs: Proof Of Principle Study. BMJ, sf: 712. doi: 10.1136/bmj.329.7468.712. | Arşiv Bağlantısı
  • United Nations. Finland First In Europe To Use Dogs To Detect Covid-19. (1 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 16 Haziran 2021. Alındığı Yer: United Nations | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/06/2023 06:07:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10585

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hastalık Yayılımı
Maske Takmak
Türleşme
Yapay
Kafatası
Tohum
Vücut
Evrimleşme
Yeni Koronavirüs
Uzay Görevleri
Charles Darwin
Isı
Hormon
Tehdit
Argüman
Dişler
Hastalık Kontrolü
Özel Görelilik
Göz
Oyun
Gazetecilik
Psikiyatri
Çağ
Yatay Gen Transferi
Evrimsel
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Hastalanmak İstemiyorsanız Sıcaklığa Değil, Buna Dikkat Edin!
Hastalanmak İstemiyorsanız Sıcaklığa Değil, Buna Dikkat Edin!
Su Altında Ateş Yanar mı?
Su Altında Ateş Yanar mı?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
Penis Hakkında 30 Gerçek! | Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik #2
Penis Hakkında 30 Gerçek! | Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik #2
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
U. Özbey, et al. Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?. (16 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10585
Özbey, U., Bakırcı, Ç. M. (2021, June 16). Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved June 05, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10585
U. Özbey, et al. “Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 16 Jun. 2021, https://evrimagaci.org/s/10585.
Özbey, Umut. Bakırcı, Çağrı Mert. “Parkinson Gibi Nörodejenratif Bir Hastalığı Koklayarak Teşhis Etmek Mümkün Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 16, 2021. https://evrimagaci.org/s/10585.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close