Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Papağanlar (Psittaciformes)

Papağanlar (Psittaciformes) Vikipedi
Dinlenen bir Sarı yüzlü papağan (Alipiopsitta xanthops)
5 dakika
1,460
Tüm Reklamları Kapat
Papağanlar
  • Bilimsel Adı Psittaciformes
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Papağanlar
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Parrots
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Papağanlar (veya bilimsel adıyla "Psittaciformes" veya "psitasinler"), toplamda 92 ayrı cins altında kategorize edilen 398 tür ile temsil edilen, çoğunlukla tropik ve tropik-altı coğrafyaların sıcak topraklarında yaşayan; kalın dilli, etli, parlak tüylü kuşlardır.

Papağanlar; kuzgunlar, kargalar, alakargalar ve saksağanlar ile birlikte yeryüzünde yaşayan en zeki kuş türleri arasındadırlar. Bazı papağanlar insan seslerini taklit edebilirler ve bu nedenle sıklıkla evcil hayvan olarak hapsedilirler: Günümüzde 50 milyon civarında papağan (papağanların toplam popülasyonunun tahminen %50'si kadarı) kafeslerde hapsedilmiş halde yaşamaktadır. Kafese kapatılan papağanlarda delirme ve aşırı korku gibi psikolojik problemler görülür ve ömürleri neredeyse yarı yarıya kısalır: Papağanlar doğal ortamlarında ortalama 70 yıla kadar yaşayabilirken, kafeste beslenen papağanlar ortalama 30 ila 45 yıl arasında yaşayabilirler. Ayrıca yaşayan papağan türlerinin %30'undan fazlası tükenme tehdidiyle yüz yüzedir ve bu oran, benzer kuş grupları arasındaki en yüksek değerdir.

Papağanların kıvrık gagaları oldukça kalındır ve üst gagaları hareketlidir. Dilleri sert ve oldukça pürüzlü bir yapıya sahiptir. Alt gagaları ise yiyecek kırma için yiyecekleri tutan bir parça görevi görür. Gaga ve dilleri sayesinde kabuklu yiyecekleri kırarak ve soyarak tüketebilirler. Diyetleri tohumlar, yemişler, tomurcuklar ve diğer bitki parçalarından oluşur; bazı papağan türleri hayvanlar ve leşleri de yerler.

Ayakları kısadır ve dört parmakları bulunmaktadır. Bu parmakların ikisi ayağın önünde, diğer ikisi ise ayağın arkasında bulunur. Ön parmaklar birbirlerine bağlıdır. Ayakları tırmanmaya çok elverişlidir. Papağanlar, hareket ederken gagalarını üçüncü bir ayak olarak kullanabilirler ve bu nedenle tripedal türler olarak bilinirler (örneğin insanlar bipedaldir, köpekler kuadrupedaldir).

Tüm Reklamları Kapat

Papağanlar, yuvalarını ağaçlara ve kaya yarıklarına yapmayı tercih ederler. Genellikle kapalı ve aralık olan yerlerde yuva yapmayı seçerler. Papağanlarda eşler birbirlerine bağlılık gösterirler. Papağanlar, iç döllenme ile ürerler. Papağanlar ve pek çok kuş türünde üreme organı olarak kloak bulunur. Dişiler genellikle yılda 2-3 yumurta üretirler. Küçük yapıda olanlarda ise bu sayı artabilir.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Taksonomik bir takım olan Psittaciformes, gerçek papağanlar (Psittacoidea), kakadular (Cacatuoidea) ve Yeni Zelanda papağanları (Stigopoidea) olmak üzere 3 süperaileye ayrılırlar. Cacatuoidea, büyük ibibikleri ile bilinen bir papağan süper familyasıdır. Strigopoidea ise Yeni Zellanda papağanlarını içeren bir süper familyadır.

Güney Amerika ve Avustralasya'daki papağan çeşitliliği, takımın Avustralasya merkezli Gondwana'da evrimleşmiş olabileceğini düşündürmektedir.[3] Fosil kayıtlarındaki papağanların azlığı, bu hipotezin doğrulanmasını zorlaştırmaktadır. Moleküler araştırmalar, papağanların Gondwana'da evrimleşmiş olduğunu doğrulamakta ve 59 milyon yıl önce evrimleştiğini ortaya koymaktadır.

Modern papağanların en eski kayıtları 20-23 milyon yıl öncesine aittir. Fosil kayıtları çoğunlukla Avrupa'dandır ve anatomik olarak modern papağanlara ait olduğu açıkça anlaşılan kemiklerden oluşmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Papağanlar, Amerika, Asya, Afrika ve Okyanusya'nın tropikal orman bölgelerinde yaşarlar. Ağaçların içine yaptıkları yuvalarında yaşamlarını sürdürür ve yumurtalarını bırakırlar. Türkiye'de kafes harici doğal ortamda yaşayan iki papağan türü bulunmaktadır. Bunlar Yeşil papağan ve İskender papağanıdır.

İzmir'de ağacın dalına konmuş bir Yeşil papağan (Psittacula krameri)
İzmir'de ağacın dalına konmuş bir Yeşil papağan (Psittacula krameri)
ardaseltzer

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Papağanların bilinen 400'e yakın türü bulunmaktadır. Sadece Psittacidae ailesinde bilinen ve sınıflandırılmış 322 tür bulunmaktadır. Psittacoidea süperailesine ait türlerin yaklaşık 18 kadarının nesli son 500 yılda tükenmiştir. Aynı zamanda Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği ve pek çok diğer ulusal ve kâr amacı gütmeyen kurumlar, özellikle gerçek papağanlar olarak bilinen Psittacoidea süper ailesine bağlı türlerin soyunun tükenme tehlikesinde olduğunu belirtmektedir.

Davranış ve Etoloji

Çoğu papağan türü zamanlarının büyük bir kısmını ağaçların gölge kısımlarında tüneyerek veya tırmanarak geçirir. Papağanlar yürürken genellikle yuvarlanan bir yürüyüşle yürürler.[8] Papağanların sağlığını, durumlarını anlattığı pek çok vücut hareketi ve davranışı bulunmaktadır. Mesela erkek papağanlar, dişi papağanlara çeşitli sesler çıkararak çiftleşme için kur yapar. Papağanlarda kanat tüylerinin tamamen açılması ve kabartılması olası bir saldırının göstergesi olabilir. Aynı zamanda erkek papağanlar dişilere kur yapmak amaçlı kanatlarını kullanabilirler. Papağanlarda tüylerin tamamen vücuda yapışık olması ve tiz sesler korku ve acının göstergesi olabilir.

İstanbul'da ağacın dalına konmuş bir İskender papağanı (Psittacula eupatria)
İstanbul'da ağacın dalına konmuş bir İskender papağanı (Psittacula eupatria)
sammyboy2059

Diyet ve Metabolizma

Papağanlar türlerine göre genellikle çiçek, meyve ve tohumlarla beslenir. Ayrıca hayvansal besin alan bazı papağan türleri de bulunmaktadır. Bu hayvansal besin eklembacaklılardan karşılanmaktadır. Papağanlar beslenme ihtiyaçlarına göre ikiye ayrılabilir: Tohum ve çekirdek ağırlıklı beslenen papağanlar ve meyve ve sebze ağırlıklı beslenen papağanlar. Papağanlar için insanların tükettiği gıdaların büyük bir çoğunluğu oldukça zararlıdır ve toksin etki göstermektedir. Bu sebeple evde beslenen papağanlara verilen besinlere oldukça dikkat edilmelidir.

Tüm Reklamları Kapat

Uçan bir Mavi-sarı ara (Ara ararauna)
Uçan bir Mavi-sarı ara (Ara ararauna)
Vikipedi

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Papağanlar çevredeki sesleri ve özellikle insan seslerini çok iyi öğrenerek taklit edebildikleri, parlak tüyleri ve çeşitli renkleri ve insanlarla iyi geçindikleri gibi sebeplerden dolayı birçok evde kafeste bakılırlar. Papağanlar evde bakıldıklarında insanlara "papağan hastalığı" olarak da bilinen psittakozu bulaştırabilirler. Evlerde beslenen pek çok türü sahiplerine çok sıkı bağlıdır ve sahibinden sevgi ister. Papağanların tüyleri eski zamanlarda ve günümüzde törenlerde ve dekorasyon için kullanılmıştır. Eski zamanlarda papağanlar inanışlarda da görülmektedir. Eski Peru'nun Moche halkı kuşlara tapardı ve genellikle papağanları tasvir ederdi. İnsanlar tarafından önemli ve kültürlerde yeri olan bu kuşlar için her yıl 31 Mayıs'ta Dünya Papağan Günü kutlanmaktadır.[9]

Etimoloji

"Psittaciformes" ismi, eski Yunancada "papağan" anlamına gelen ψιττακός ("psittacus") sözcüğünden gelmektedir; ancak bu sözcüğün kökeni belirsizdir.[10], [11]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 1
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • www.worldbirdnames.org. Parrots, Cockatoos – Ioc World Bird List. Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2022. Alındığı Yer: www.worldbirdnames.org | Arşiv Bağlantısı
  • E. L. Mellor, et al. (2021). Nature Calls: Intelligence And Natural Foraging Style Predict Poor Welfare In Captive Parrots. Proceedings of the Royal Society B. doi: 10.1098/rspb.2021.1952. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ T. F. Wright, et al. (2008). A Multilocus Molecular Phylogeny Of The Parrots (Psittaciformes): Support For A Gondwanan Origin During The Cretaceous. academic.oup.com. doi: 10.1093/molbev/msn160. | Arşiv Bağlantısı
  • V. A. Cussen, et al. (2015). The Relationship Between Personality Dimensions And Resiliency To Environmental Stress In Orange-Winged Amazon Parrots (Amazona Amazonica), As Indicated By The Development Of Abnormal Behaviors. PLOS ONE, sf: e0126170. doi: 10.1371/journal.pone.0126170. | Arşiv Bağlantısı
  • G. J. Dyke, et al. (2008). A New Psittaciform Bird From The London Clay (Lower Eocene) Of England. onlinelibrary.wiley.com. doi: 10.1111/1475-4983.00126. | Arşiv Bağlantısı
  • R. S. D. Kloet, et al. (2005). The Evolution Of The Spindlin Gene In Birds: Sequence Analysis Of An Intron Of The Spindlin W And Z Gene Reveals Four Major Divisions Of The Psittaciformes. Molecular Phylogenetics and Evolution, sf: 706-721. doi: 10.1016/j.ympev.2005.03.013. | Arşiv Bağlantısı
  • M.P. Braun, et al. A Molecular Phylogeny Of The Genus Psittacula Sensu Lato (Aves: Psittaciformes: Psittacidae: Psittacula, Psittinus, Tanygnathus, Mascarinus) With Taxonomic Implications. Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2022. Alındığı Yer: biotaxa.org doi: 10.11646/zootaxa.4563.3.8. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Z. P. Demery, et al. (2011). Vision, Touch And Object Manipulation In Senegal Parrots Poicephalus Senegalus. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. doi: 10.1098/rspb.2011.0374. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Northern Parrots. World Parrot Day. Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Northern Parrots | Arşiv Bağlantısı
  • ^ O. Schrader. Prehistoric Antiquities Of The Aryan Peoples : Schrader, O. : Free Download, Borrow, And Streaming : Internet Archive. (23 Ocak 2017). Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Internet Archive | Arşiv Bağlantısı
  • ^ V. Ball. Further Notes On The Identification Of The Animals And Plants Of India, Which Were Known To Early Greek Authors. Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2022. Alındığı Yer: www.jstor.org | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2023 06:10:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12336

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Antik
Spor
Meyve
Görüş
Gen İfadesi
Parçacık
Travma
Köpek
Nüfus
Mitler
Koronavirüs
Hastalık Kataloğu
Doku
Bilgi
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Şiddet
Neandertal
Diş
Devir
Hamile
Uluslararası Uzay İstasyonu
Genler
Teknoloji
Çocuklar İçin Bilim
Doğa Yasaları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Lisede Öğretilen
Lisede Öğretilen "Mendel Genetiği" TAMAMEN Hatalı mı?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. Civan, et al. Papağanlar (Psittaciformes). (10 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 8 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12336
Civan, Ç., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 10). Papağanlar (Psittaciformes). Evrim Ağacı. Retrieved December 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/12336
Ç. Civan, et al. “Papağanlar (Psittaciformes).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12336.
Civan, Çınar. Bakırcı, Çağrı Mert. “Papağanlar (Psittaciformes).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 10, 2022. https://evrimagaci.org/s/12336.
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close