Pankreas Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Pankreas, karın boşluğunda bulunan, sindirim enzimleri ve hormonlar salgılayan hayati bir organdır. Pankreas kanseri, pankreastaki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan ciddi bir hastalıktır. En yaygın türü olan pankreas duktal adenokarsinomu (PDAC), pankreasın sindirim enzimlerini taşıyan kanallarını kaplayan hücrelerde gelişir ve tüm pankreas kanserlerinin büyük bir kısmını oluşturur. Erken evrelerde belirti vermemesi nedeniyle hastalık genellikle ilerleyip diğer organlara yayıldığında teşhis edilir.^[1]

Pankreas kanserinin oluşumu, hücrelerin DNA’sındaki mutasyonlar sonucu normal büyüme ve bölünme süreçlerinin bozulmasıyla başlar. Bu kontrolsüz çoğalma, kanserli hücrelerin çevre dokulara ve uzak organlara yayılmasına (metastaza) yol açabilir. Genellikle 55 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülür ve erkeklerde kadınlara kıyasla daha yaygındır. Sigara kullanımı, obezite, diyabet ve kronik pankreatit gibi faktörler hastalığın gelişme riskini artırabilir. Ayrıca Lynch sendromu, Peutz-Jeghers sendromu ve Von Hippel-Lindau sendromu gibi genetik sendromlar da pankreas kanserine yatkınlığı artıran unsurlar arasındadır. Erken teşhis zorluğu nedeniyle hastalığın ölüm oranları yüksektir; teşhis konulduktan sonra her on kişiden yalnızca biri beş yıl boyunca hayatta kalabilmektedir.^[2]

Pankreasta gelişen tümörler iki ana gruba ayrılır:

• Ekzokrin Tümörler: Pankreas tümörlerinin %90'ından fazlasını oluşturur. En yaygın pankreas kanseri türü, organı kaplayan hücrelerde başlayan adenokarsinomdur.
• Nöroendokrin Tümörler (NET’ler): Pankreas tümörlerinin %10’dan azını oluşturur. Adacık hücreli tümörler, pankreas nöroendokrin tümörleri arasında yer alır.^[3]

parkway cancer centre

Belirti ve Semptomlar

Pankreas kanseri genellikle erken evrede semptom vermez. Hastalık ilerledikçe semptomlar ortaya çıkar ve kanser ilerlediğinde belirtiler daha şiddetli hale gelebilir:

• Mide ve Sırt Ağrısı: Pankreasın gövdesi veya kuyruğunda oluşan tümörlerden kaynaklanabilir. Ağrı, karından başlayıp sırta doğru yayılabilir. Genellikle kanserin ilerleyen evrelerinde daha yoğun görülür.
• Sarılık: Pankreasın başında gelişen bir tümör, safra kanalını tıkayarak gözlerde ve ciltte sararma, koyu renkli idrar, soluk ve yağlı dışkı gibi belirtilere yol açabilir.
• Kilo Kaybı: İstenmeyen kilo kaybı, pankreas kanserinin sık görülen belirtilerindendir ve genellikle hastalığın ilerleyen evrelerinde görülür.
• Gastrointestinal Sorunlar: İştahsızlık, hazımsızlık, bulantı, kusma ve karında şişkinlik gibi sindirim problemleri yaşanabilir. Bu belirtiler, pankreasın sindirim fonksiyonlarını etkileyen tümörlerle bağlantılıdır.
• Yorgunluk: Açıklanamayan bir yorgunluk hissi sıkça görülür ve kanserin ilerleyen evrelerinde daha belirgindir.
• Diyabet: Pankreas kanseri, insülin üretimini etkileyerek diyabete yol açabilir. Bu durum, özellikle kanserin pankreasın baş kısmında yerleştiği vakalarda görülebilir.
• Kan Pıhtıları: Bazı hastalarda nedeni bilinmeyen kan pıhtılaşması (derin ven trombozu - DVT), pankreas kanserinin ilk belirtilerinden biri olabilir. Etkilenen bacakta ağrı, şişlik, kızarıklık ve sıcaklık hissi görülebilir. Bu durum, kanserin vücuttaki pıhtılaşma sistemini etkileyebileceği için önemlidir.
• Safra Kesesi veya Karaciğerin Büyümesi: Kanserin safra kanalını tıkaması safra kesesinin, karaciğere yayılması ise karaciğerin büyümesine yol açabilir. Bu durum, fiziksel muayenede veya görüntüleme testlerinde tespit edilebilir.^[3]

Genetik Yatkınlıklar, İlişkili Genler ve Risk Faktörleri

Pankreas kanseri, genetik yatkınlıklar ve belirli genlerdeki mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkabilir, bu da hastalığın gelişiminde çeşitli çevresel ve genetik risk faktörlerin rol oynadığını göstermektedir.

Genetik Mutasyonlar ve İlişkili Genler

Pankreas kanserinde, hücrelerin büyümesini ve bölünmesini düzenleyen genlerdeki mutasyonlar önemli bir rol oynar. Bu mutasyonlar, kanserin oluşumuna yol açabilir. Aşağıda, pankreas kanseri ile ilişkilendirilen genler ve mutasyonlar yer almaktadır:

• KRAS: Pankreas kanseri vakalarının yaklaşık %90'ında KRAS geni mutasyonları görülmektedir. Bu mutasyonlar, hücre içi sinyal iletim yollarını etkileyerek hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olur.
• TP53: Hücre döngüsünü ve apoptozu (programlanmış hücre ölümü) düzenleyen TP53 genindeki mutasyonlar, hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olabilir.
• CDKN2A: Hücre döngüsünü düzenleyen bu genin mutasyonları, hücrelerin denetimsiz büyümesine yol açabilir.
• SMAD4: Tümör baskılayıcı bir gen olup, hücre büyümesini düzenler. SMAD4 genindeki mutasyonlar pankreas kanseri hücrelerinin büyümesini teşvik edebilir.^{[4], [5]}

cell stress

Kalıtımsal Genetik Yatkınlık

Bazı pankreas kanseri vakaları genetik yatkınlıkla ilişkilidir. Ailevi pankreas kanseri vakaları belirli genetik mutasyonlarla bağlantılıdır. Kalıtsal pankreas kanseri sendromları arasında şunlar yer alır:

• BRCA1 ve BRCA2 Mutasyonları: Genellikle kalıtsal meme ve yumurtalık (over) kanseri ile ilişkilendirilse de pankreas kanseri riskini artırabilir.
• PALB2 Mutasyonu: BRCA2 ile birlikte çalışan bir tümör baskılayıcı gendir ve mutasyonları pankreas kanseri riskini yükseltebilir.
• Lynch Sendromu: Kolon kanseriyle ilişkili olan bu genetik sendrom, pankreas kanseri riskini de artırabilir.
• Peutz-Jeghers Sendromu: Pankreas kanseri dahil birçok kanser türüne yakalanma olasılığını artıran kalıtsal bir hastalıktır.^{[5], [6]}

Pankreas kanseri vakalarının çoğunda genetik değişiklikler doğuştan gelmez; sonradan edinilir. Çevresel faktörler ve yaşam tarzı seçimleri, bu mutasyonların oluşumunda etkili olabilir. Edinilmiş genetik değişiklikler genellikle rastgele hücresel olaylar sonucunda ortaya çıkar.

Pankreas kanseri gelişme riskini artıran çeşitli çevresel, yaşam tarzına bağlı ve genetik faktörler bulunmaktadır. Risk faktörleri iki ana grupta incelenebilir. Değiştirilebilir risk faktörleri şöyle sıralanabilir:

• Sigara Kullanımı: Pankreas kanseri için en önemli risk faktörlerinden biridir. Sigara içenlerde pankreas kanseri görülme olasılığı içmeyenlere göre yaklaşık iki kat daha fazladır.
• Obezite: Vücut kitle indeksi 30'un üzerinde olan bireylerde pankreas kanseri gelişme riski yaklaşık %20 daha yüksektir.
• Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabetli bireylerde pankreas kanseri gelişme riski artabilir. Ancak bu ilişki tam olarak aydınlatılamamıştır. Aşırı kilolu diyabet hastalarında riskin daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
• Kronik Pankreatit: Uzun süreli pankreas iltihabı, pankreas kanseri riskini önemli ölçüde artırabilir.
• Alkol ve Kimyasal Maruziyet: Aşırı alkol tüketimi ve bazı kimyasallara uzun süre maruz kalmak pankreas kanseri riskini yükseltebilir.

Değiştirilemeyen risk faktörleri ise şöyledir:

• Yaş: Pankreas kanseri genellikle 45 yaş ve üzerindeki bireylerde daha yaygındır.
• Biyolojik Cinsiyet: Erkeklerin pankreas kanserine yakalanma riski kadınlara göre biraz daha yüksektir.
• Aile Geçmişi: Ailede pankreas kanseri öyküsü bulunan bireylerde hastalığa yakalanma riski artar.
• Etnik Köken: Araştırmalar, Afrikalı Amerikalılarda pankreas kanseri görülme oranının beyaz bireylere kıyasla daha yüksek olduğunu göstermektedir.^[6]

Teşhis Yöntemleri

Pankreas kanseri, genellikle geç evrede tanı konan ve yüksek mortaliteye sahip bir hastalıktır. Doğru teşhis, tedavi süreci ve sağkalım şansı açısından kritik önem taşır. Teşhis için kullanılan yöntemler arasında görüntüleme testleri, biyopsi ve kan testleri yer alır. Bu yöntemler hastalığın evresi, yayılma durumu ve tedavi seçeneklerini belirlemeye yardımcı olur. Erken tanı, tedaviye olanak tanırken kapsamlı bir yaklaşım ve dikkatli ayırıcı tanı, doğru teşhis ve tedavi süreci için önemlidir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Ayırıcı Tanı ve Pankreas Kanseri ile Karışabilecek Durumlar

Pankreas kanseri bazı hastalıklarla semptomatik benzerlikler gösterebilir, bu benzerlikler tanı sürecinde göz önünde bulundurulması gereken bir faktör olup, aşağıda belirtilen hastalıklarla detaylı bir şekilde değerlendirilmelidir.

• Akut ve Kronik Pankreatit: Pankreasın iltihaplanmasının sebep olduğu ağrı, kanser sebepli ile karıştırılabilir.
• Kolanjit ve Kolesistit: Safra yollarındaki iltihaplar ve enfeksiyonlar, sarılık ve ağrıya yol açabilir ve kanser semptomlarıyla karıştırılabilir.
• Koledok Kisti: Safra kanallarındaki kistler, pankreas kanseri ile benzer semptomlar gösterebilir.
• Peptik Ülser ve Mide Kanseri: Üst gastrointestinal sistem hastalıkları, pankreas kanseri ile karışabilir.

Pankreas kanseri şüphesiyle başvuran hastaların ilk değerlendirmesi, tıbbi geçmişin alınmasıyla başlar. Ailede kanser öyküsü, sigara içme alışkanlıkları ve diğer risk faktörleri göz önünde bulundurulur. Fiziksel muayenede, sarılık (cilt ve gözlerde sararma), karaciğer büyümesi ve safra kesesi şişmesi gibi bulgulara dikkat edilir. Şüpheli bulguların tespiti durumunda, daha ileri testlere yönlendirilir.

Görüntüleme Yöntemleri

Pankreas kanseri tanısında, hastalığın erken evrelerinde belirti ve bulguların genellikle belirsiz olması nedeniyle doğru teşhis koymak için gelişmiş görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır.

• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Pankreas kanserinin teşhisinde sıkça kullanılan bir yöntemdir. BT taramaları, pankreasın ayrıntılı görüntülerini sağlayarak tümörün boyutunu ve yayılımını belirlemede yardımcı olur. Ayrıca, kanserin çevre organlara, lenf düğümlerine ve uzak organlara yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için de kullanılır.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Radyo dalgaları ve güçlü manyetik alanlar kullanarak vücudun ayrıntılı görüntülerini oluşturur. MRG, özellikle karaciğer metastazlarının tespitinde ve pankreasın yumuşak doku detaylarının incelenmesinde faydalıdır.
• Ultrason (US): Ses dalgaları kullanarak organların görüntülenmesini sağlar. Abdominal ultrason, karın bölgesindeki organların genel değerlendirilmesi için kullanılabilirken endoskopik ultrason (EUS) pankreasa daha yakın ve ayrıntılı görüntüler elde etmek için tercih edilir. EUS, küçük tümörlerin tespitinde ve biyopsi alınmasında yüksek hassasiyet sunar.
• Endoskopik Ultrason (EUS): Mide ve onikiparmak bağırsağı yoluyla yerleştirilen bir endoskop üzerine monte edilmiş ultrason probu ile pankreasın yüksek çözünürlüklü görüntülerini sağlar. Bu yöntem, küçük tümörlerin tespitinde ve biyopsi alınmasında etkilidir.

copper health

Suburban Gastroenterology

Kolanjiyopankreatografi Yöntemleri

Kolanjiyopankreatografi yöntemleri, pankreas ve safra yollarındaki anormallikleri görüntülemek ve tanı koymak için kullanılan önemli diagnostik tekniklerdir; bu yöntemlerin çeşitli türleri, hastalığın doğru bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanır.

• Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi (ERCP): Safra ve pankreas kanallarını değerlendirmek için kullanılan bir yöntemdir. ERCP sırasında, tıkanıklıkları gidermek veya stent yerleştirmek gibi tedavi edici işlemler de yapılabilir.
• Manyetik Rezonans Kolanjiyopankreatografi (MRCP): MRG teknolojisi kullanarak safra ve pankreas kanallarının detaylı görüntülerini sağlar. İnvaziv olmaması nedeniyle ERCP'ye göre avantajlıdır ve birçok durumda yeterli bilgi sunar.
• Perkütan Transhepatik Kolanjiyografi (PTC): Karaciğer üzerinden bir iğne ile safra kanallarına girilerek kontrast madde enjekte edilir ve röntgen görüntüleri alınır. Genellikle diğer yöntemlerle yeterli bilgi elde edilemediğinde veya tedavi amaçlı olarak kullanılır.

NHS

tenet

Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) ve PET/BT Tarama Yöntemleri

Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) ve PET/BT tarama yöntemleri, pankreas kanseri ve metastazlarının tespitinde yüksek hassasiyet sunarak, hastalığın evresinin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadırlar.

• PET Taraması: Radyoaktif maddeler kullanarak vücuttaki metabolik aktiviteyi görüntüler. Pankreas kanserinin yayılımını değerlendirmek için kullanılabilir, ancak tek başına tanı koymada yeterli değildir.
• PET/BT Taraması: PET ve BT'nin birleşimi sayesinde anatomik ve fonksiyonel bilgilerin bir arada değerlendirilmesini sağlar. Bu kombinasyon, kanserin evresini ve yayılma durumunu daha ayrıntılı şekilde gösterir.

Kan Testleri ve Tümör Belirteçleri

Kan testleri ve tümör belirteçleri, pankreas kanserinin tanısında ve izlenmesinde yardımcı olan önemli biyoişaretçilerdir. Tanı için kullanılabilecek testlerin bazıları şunlardır:

• Karaciğer Fonksiyon Testleri: Safra yollarındaki tıkanıklıkları ve karaciğerin genel işlevini değerlendirmek için kullanılır. Pankreas kanserine bağlı sarılık durumunda bu testlerde anormallikler görülebilir.
• Tümör Belirteçleri (CA 19-9, CEA): CA 19-9 proteini pankreas kanseri hastalarında sıklıkla yükselen bir tümör belirtecidir ve tedaviye yanıtın izlenmesinde yardımcı olabilir. Ancak, tek başına tanı koydurucu değildir ve diğer iyi huylu durumlarda da yükselebilir. CEA da benzer şekilde takip amaçlı kullanılabilir.

Biyopsi Yöntemleri

Biyopsi yöntemleri, pankreas kanserinin kesin tanısını koymak ve hücresel özelliklerini değerlendirmek için kullanılan önemli bir diagnostik yaklaşımdır.

• Perkütan Biyopsi: Genellikle bilgisayarlı tomografi (BT) veya ultrason rehberliğinde, cilt üzerinden ince bir iğne ile pankreastan doku örneği alınır. Bu yöntem, minimal invaziv olup, tanı koymada etkilidir.
• Endoskopik Biyopsi: Endoskopik ultrasonografi (EUS) eşliğinde, ağız yoluyla mideye ilerletilen bir endoskop aracılığıyla pankreasa ulaşılır ve iğne aspirasyon biyopsisi yapılır. EUS, pankreas lezyonlarının değerlendirilmesinde yüksek hassasiyete sahiptir ve biyopsi alınmasına olanak tanır.
• Cerrahi Biyopsi: Diğer biyopsi yöntemlerinin yeterli olmadığı durumlarda, laparoskopik veya açık cerrahi ile pankreastan doku örneği alınabilir. Ancak, bu yöntem daha invaziv olup, genellikle diğer yöntemlerle tanı konulamadığında tercih edilir.^[7]

Tedavi ve İdare Yöntemleri

Pankreas kanserinin evrelenmesi, hastalığın yayılımını ve tedavi sürecini planlamada kritik bir rol oynar. Evreleme için en yaygın kullanılan yöntem, TNM sistemidir:

• T (Tümör): Tümörün büyüklüğünü ve çevre dokulara yayılımını gösterir.
• N (Lenf Düğümleri): Kanserin yakın lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını belirtir.
• M (Metastaz): Kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını tanımlar.

Bu sistem, Amerikan Kanser Ortak Komitesi (AJCC) ve Uluslararası Kanserle Mücadele Birliği (UICC) tarafından geliştirilmiştir ve pankreas kanseri de dahil olmak üzere birçok kanser türü için evreleme amacıyla kullanılır.^[8] Pankreas kanseri dört ana evreye ayrılır:

• Evre 0: İn Situ Kanser (Yayılma Yok)
• Kanser, pankreasın kanallarındaki hücrelerin en üst katmanlarında sınırlıdır.
• Görüntüleme testleriyle tespit edilebilir, ancak çıplak gözle genellikle görünmez.
• Evre I: Lokal Büyüme
• Kanser, yalnızca pankreas içinde sınırlıdır.
• Evre IA: Tümör 2 cm’den küçüktür.
• Evre IB: Tümör 2-4 cm arasındadır.
• Erken tespiti zor olabilir.
• Evre II: Lokal Yayılım
• Tümör, 4 cm’den büyüktür ve pankreas dışına yayılmaya başlamıştır.
• Yakın lenf düğümlerine yayılabilir, ancak uzak organlara yayılma yoktur.
• Büyük kan damarları genellikle etkilenmemiştir, ancak bazı durumlarda kan damarlarına doğru yayılma başlayabilir.
• Evre III: Daha Geniş Yayılım
• Kanser pankreas dışına çıkarak büyük kan damarlarına veya sinirlere yayılmıştır, ancak uzak bölgelere metastaz yapmamıştır.
• Genellikle cerrahi müdahale mümkün değildir, ancak bazı durumlarda tümör küçültülerek cerrahi müdahale yapılabilir.
• Evre IV: Uzak Yayılım
• Kanser pankreas dışındaki organlara yayılmıştır (metastaz).
• Yayılabileceği organlar: Karaciğer, akciğerler, periton (karın iç zarı).
• Bu aşamada çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir.

Johns Hopkins Medicine

Tedavi Yöntemleri

Pankreas kanserinin tedavi süreci, kanserin cerrahi olarak çıkarılıp çıkarılamayacağına göre şekillenir. Pankreas kanseri üç ana grupta sınıflandırılır:

• Çıkarılabilir (Rezektable): Kanser yalnızca pankreasa veya hemen ötesine yayılmıştır.
• Sınırda Çıkarılabilir (Borderline Rezektable): Tümör çevredeki kan damarlarına çok yakın yerleşmiştir, ancak önceden kemoterapi veya radyoterapi ile küçültülebilir.
• Ameliyatla Çıkarılamaz (Lokal İlerlemiş veya Metastatik): Kanser, büyük kan damarlarına yayılmış veya uzak organlara metastaz yapmıştır, bu durumda cerrahiden çıkarılamaz.

Pankreas kanserinin tedavisi kanserin evresine ve diğer faktörlere göre şekillenir. Ameliyat seçenekleri şu şekildedir:

• Whipple Prosedürü: Pankreasın başı, safra kesesi, midenin bir kısmı ve ince bağırsağın bir kısmı çıkarılır.
• Total Pankreatektomi: Pankreasın tamamı, midenin bir kısmı, safra kanalı ve lenf düğümleri çıkarılır.
• Distal Pankreatektomi: Pankreasın gövdesi ve kuyruğu çıkarılır.
• Palyatif Cerrahi: Kanser yayılmışsa ve çıkarılamıyorsa, semptomları hafifletmek için yapılan cerrahi müdahalelerdir (örneğin, safra yolu baypası, endoskopik stent yerleştirme).
• Radyasyon Tedavisi: Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücreleri öldürülür veya büyümeleri engellenir.
• Kemoterapi: Kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak veya öldürmek için ilaçlar kullanılır.
• Kemoteradyasyon Tedavisi: Kemoterapi ve radyasyon tedavisinin birleşimidir, her iki tedavinin etkilerini artırmayı hedefler.
• Hedefli Terapi: Kanser hücrelerini hedeflemek için özel ilaçlar kullanılır (örneğin, Erlotinib).

Palyatif Bakım ve Hafifletme Yöntemleri

Palyatif bakım, pankreas kanseri gibi hastalıklarda tedavi etmeyi amaçlamadan semptomları hafifleterek yaşam kalitesini iyileştirmeyi hedefler. Bu yaklaşım, ağrıyı hafifletmek, semptomları yönetmek ve hastanın fiziksel rahatlığını sağlamak için kullanılır. Tedavi genellikle radyoterapi, kemoterapi veya ilaçlarla yapılır ve ayrıca hastaya psikolojik destek sunarak, aileye duygusal ve pratik yardımlar sağlar. Palyatif bakım, tedavi sürecinde yaşam kalitesini artırmaya yönelik önemli bir rol oynar.

Pankreas kanseri, çevresindeki sinirlere baskı yaparak ağrıya yol açabilir. Bu ağrının yönetimi için çeşitli tedavi seçenekleri bulunur:

Agora Bilim Pazarı

Matematik Olimpiyatlarına Hazırlık Geometri - 3

• Boyut: 18 X 22,5
• Sayfa Sayısı: 336
• Basım: 1
• ISBN No: 9786053552185

Devamını Göster

₺515.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Ağrı Kesiciler: Ağrıyı kontrol altına almak için ilaçlar.
• Sinir Blokajı: Sinirlere ilaç enjekte edilerek veya sinirler kesilerek ağrı hafifletilebilir.
• Radyasyon Tedavisi: Kemoterapiyle birlikte uygulandığında tümör küçülerek ağrıyı hafifletebilir.

Ayrıca pankreasın çıkarılması, sindirim sıvıları ve enzimlerin üretimini etkileyebilir. Bu durumda, hastalar yiyecekleri sindirmekte zorlanabilirler. Doktorlar, enzim yerini alacak ilaçlar önererek beslenme eksikliklerini önleyebilir.

Tedavi Planı ve Yan Etkiler

Tedavi genellikle yan etkilere yol açar. Yan etkiler, tedaviye bağlı olarak değişebilir ve her hastada farklı olabilir. Tedavi sonrasında kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını belirlemek için testler yapılabilir. Tedavi planı, kanserin türüne, evresine ve hastanın sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Örnek bir tedavi planı şöyle olabilir:

• Kemoterapi ve/veya radyasyon tedavisi ile ameliyat öncesi tedavi.
• Ameliyat sonrası kemoterapi veya kemoradyoterapi.

Müddet Tahminleri (Prognoz)

Pankreas kanseri için beş yıllık sağkalım oranı %12 civarındadır. Ancak çoğu vaka, metastaz yaparak daha ileri evrelere ulaşır ve bu nedenle erken teşhis zordur. Evre IV pankreas kanserinin beş yıllık sağkalım oranı yalnızca %1'dir ve ortalama yaşam süresi yaklaşık bir yıl civarındadır.

Erken teşhis edilen hastalar için tedavi edilebilirlik potansiyeli bulunmaktadır. Erken evrelerde, hastalar daha uzun süre sağlıklı kalabilir ve sağkalım süresi ortalama 3-3,5 yıl olabilir. Evre I ve II tümörler genellikle cerrahi olarak çıkarılabilir ve bu durumda hastalar ortalama 2,5 yıl yaşar. Eğer hastalar altı ay kemoterapi aldıysa beş yıllık sağkalım oranı %50'ye kadar çıkabilir.

Tedavi sonrası fiziksel durum, prognozu önemli ölçüde etkileyebilir. Doğru beslenme ve egzersizle hastaların yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Genç hastalar genellikle daha iyi sonuçlar alırken yaşlı hastalar da yaşam tarzı değişiklikleri ile prognozlarını olumlu etkileyebilir.

Ayrıca pankreas kanserinin türüne göre tedavi yöntemleri değişkenlik gösterebilir. Bazı tedavi seçenekleri, belirli tümör tiplerinde daha etkili olabilir.^[9]

Epidemiyoloji ve Görülme Sıklığı

Pankreas kanseri, dünya genelinde ciddi bir sağlık sorunu olmaya devam etmekte ve insidans ile ölüm oranları giderek artmaktadır. 2022 yılı itibariyle dünya genelinde pankreas kanseri vakaları ve ölüm oranları yükselmeye devam etmiştir. 2025 yılı itibariyle ise devam etmesi beklenmektedir.

2022 verilerine göre, pankreas kanseri insidansı, yaşa göre standardize edilmiş oranlarla (ASR) değerlendirilmiştir. ASR, farklı nüfus yapılarının etkisini ortadan kaldırarak ülkeler arasında daha doğru karşılaştırmalar yapılmasını sağlar. Pankreas kanserinin en yüksek görüldüğü ülkeler arasında Uruguay, Macaristan, Japonya, Avusturya ve Fransa öne çıkmaktadır. Uruguay, 11.4 ASR ile en yüksek insidans oranına sahipken Japonya 9.8 ASR ile üçüncü sırada yer almıştır.^[10]

Pankreas kanseri insidansı cinsiyetler arasında farklılık göstermektedir. Erkeklerde en yüksek ASR'ye sahip ülkeler arasında Ermenistan, Uruguay, Macaristan, Japonya ve Letonya yer alırken kadınlarda en yüksek ASR'ye sahip ülkeler Uruguay, Macaristan, Çekya, Avusturya ve Finlandiya’dır. Erkeklerde, Ermenistan ve Uruguay’ın 13.0 ASR ile en yüksek oranları gösterdiği, kadınlarda ise Uruguay’ın 10.1 ASR ile öne çıktığı görülmektedir.^[10]

2022 verilerine göre dünya genelinde pankreas kanseri vakaları en fazla Çin, ABD, Japonya, Almanya ve Rusya gibi ülkelerde görülmüştür. Çin, 118.672 yeni vaka ile en yüksek vaka sayısına sahip ülke olurken ABD ve Japonya da sırasıyla 60.127 ve 47.627 yeni vaka ile öne çıkmıştır. Pankreas kanseri vakalarının yüksek olduğu bu ülkelerde, tedavi ve farkındalık çalışmaları büyük önem taşımaktadır.^[10]

Pankreas kanserine bağlı ölüm oranları da yüksek seviyelerde seyretmektedir. 2022 yılı itibariyle Çin, ABD, Japonya, Almanya ve Rusya pankreas kanserinden kaynaklanan ölüm oranlarının en yüksek olduğu ülkelerdir. Çin, 106.295 ölüm ile en yüksek ölüm sayısına sahipken, Japonya ve Almanya da yüksek ölüm oranları ile dikkat çekmektedir.

2022-2025 yılları arasında pankreas kanseri vakalarında ve ölüm oranlarında artış beklenmektedir. 2022 yılı itibariyle dünya genelinde toplam pankreas kanseri vakası 510.992 iken, 2025 yılında bu sayının 548.963'e ulaşması beklenmektedir. Vakalar arasında kadınlar için %8.8'lik bir artış öngörülmektedir, erkeklerde ise bu oran %6.2’dir. Ölüm sayılarında ise, 2025 yılı itibariyle toplam ölümlerin 501.979'a yükselmesi beklenmektedir. Kadınlarda ölüm oranı %8.9 artarken, erkeklerde ise %6.1’lik bir artış öngörülmektedir.

Pankreas kanseri insidansı ve mortalite oranları dünya genelinde artmaktadır. 2025 yılı itibariyle vakaların ve ölüm oranlarının yükselmesi beklenmektedir. Bu nedenle erken teşhis, farkındalık çalışmaları ve tedavi yöntemlerine yönelik yatırımlar önemlidir. Epidemiyolojik veriler, gelecekte bu hastalıkla mücadelede daha etkili stratejiler geliştirilmesine katkı sağlayabilir.^[11]

WHO.

WHO

WHO

WHO

Önleme Yöntemleri

Pankreas kanseri, genellikle erken aşamalarda semptom vermeyen ve ilerledikçe fark edilen bir kanser türüdür. Bu nedenle, hastalığın erken tespiti ve risk faktörlerinin azaltılması önemlidir. Pankreas kanseri riskini azaltmak için uygulanan önleme yöntemleri, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli taramaları içerir.

Pankreas kanseri, risk altındaki bireylerde erken evrede tespit edilebilir. Özellikle aile geçmişinde pankreas kanseri öyküsü bulunan veya genetik mutasyon taşıyan bireyler için tarama önemlidir. Tarama yöntemleri arasında MRI ve ultrason gibi görüntüleme testleri yer alır. Bu testler genellikle yıllık olarak tekrarlanır. Ancak, bu testlerin pankreas kanseri nedeniyle ölüm riskini ne kadar azalttığına dair net bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca, kanser olmayan bireylerde gereksiz ameliyat gerektirebilecek anormalliklerin tespiti gibi bazı riskler de vardır. Tarama seçeneklerinin sizin için uygun olup olmadığını belirlemek için sağlık ekibinizle görüşmeniz gereklidir.

Pankreas kanseri, aile öyküsü olan bireylerde daha sık görülür. Aile geçmişinde pankreas kanseri bulunan kişilerde genetik testler, kanser riskini artıran kalıtsal mutasyonları tespit edebilir. Genetik testler, özellikle genetik danışmanlık alarak yapılmalıdır ve bireylerin risk düzeylerini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilirler.

• Sigarayı Bırakın: Sigara içmek, pankreas kanseri riskini artıran başlıca faktördür. Sigara içen kişilerin bırakmak için sağlık uzmanlarından destek almaları önemlidir.
• Sağlıklı Bir Kiloda Kalın: Obezite, pankreas kanseri riskini artırabilir. Sağlıklı bir kiloyu korumak için dengeli bir diyet ve düzenli egzersiz yapmak gerekir. Haftada en az beş gün egzersiz yaparak sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, kanser riskini azaltabilir.
• Dengeli ve Sağlıklı Diyet Seçin: Sebze, meyve ve tam tahıllar bakımından zengin bir diyet, pankreas kanseri riskini azaltabilir. Ayrıca porsiyon kontrolüne dikkat edilmesi, aşırı kalori alımından kaçınılması sağlıklıdır.
• Alkol Tüketimini Sınırlayın: Aşırı alkol tüketimi pankreas kanseri riskini artırabilir. Alkol tüketimini sınırlayarak bu riski azaltmak mümkündür.

Pankreas kanseri riskini azaltmak için bu önleme yöntemlerine uymak, sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturmak ve düzenli tarama ve genetik testler ile riskleri takip etmek önemli adımlardır.

Etimoloji

"Pankreas" terimi, Eski Yunanca kökenli olup, "pan" (her) ve "kreas" (et) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Bu, pankreasın vücutta geniş bir alanı kapsayan etli bir organ olması ile ilişkilidir. "Kanser" terimi ise Latince "cancer" kelimesinden türetilmiştir. Bu terim, kanserin vücutta büyüme şeklinin, yengeçlerin bacaklarını andıran bir biçimde yayıldığı gözlemlerine dayanmaktadır. Yengeç bacaklarının vücuda doğru yayılması, kanser hücrelerinin çevresindeki dokulara yayılması ve vücutta ilerlemesi ile benzerlik göstermektedir.

Pankreas kanserinin bilinen ilk tanımı, 1761 yılında Giovanni Battista Morgagni tarafından yapılmıştır. Bununla birlikte, mikroskobik tanı, 1858 yılında Jacob Mendez Da Costa tarafından adenokarsinomun tanımlanmasıyla mümkün olmuştur.