Mesafeler: Dünya ile Ay Arasına Güneş Sistemi'ndeki Tüm Gezegenleri Sığdırabiliriz!

Günlük yaşantıda santimetre ve metre aşina olduğumuz ölçülerdir. Bir kalemin uzunluğunu ya da bir odanın bir duvarından diğer duvarına olan mesafesini kabaca tahmin edebilirsiniz. Şehirler arası mesafe kat etmeye alışıksanız, birkaç yüz kilometrenin ne kadar uzak olduğunu da az çok kestirebilirsiniz. Ama iş binlerce kilometreye ulaştığında algılarımız da şaşmaya başlar. Mesela Dünya'nın çevresinin 40.000 kilometre olduğu okullara öğretilir; ancak örneğin Amerika ile Türkiye arasındaki mesafenin yaklaşık 10.000 kilometre olduğunu duymak ilk başta abartılıymış gibi gelir.

10.000 kilometreyi algılamak basit mi geldi? O zaman size bir soru: Diyelim ki Dünya, bir elma büyüklüğünde olsun. Sizce insanlığın inşa ettiği en devasa yapılardan biri olan Uluslararası Uzay İstasyonu, Dünya'dan ne kadar uzakta dönmektedir?

İstasyon, elma boyutundaki Dünya'dan sadece 2.7 milimetre uzaktaki bir yörüngededir! Gerçekte, yerden sadece 400 kilometre yüksekte, yani Ankara ile İstanbul arasındaki mesafeden daha az! Dünya'nın 12742 kilometrelik çapı yanında bir hiç!

Peki, biraz daha zorlayalım. Bu defa Dünya'mız bir basketbol topu büyüklüğünde olsun. Bu durumda ay, kabaca bir tenis topu büyüklüğünde olurdu. Şimdi size bir soru: Sizce Ay, Dünya'dan ne kadar uzakta dönmekte?

Ay ile Dünya arasındaki mesafe akıl almaz miktarda büyüktür: Ortalamada 384.400 kilometre! Ve bu, sizi oldukça şaşırtacak bir başka bilgiyi doğurur: Güneş Sistemi içindeki bütün gezegenler, Dünya ile Ay arasındaki mesafeye sığdırılabilir. Yani Merkür'ü, Venüs'ü, Mars'ı, Jüpiter'i, Satürn'ü, Uranüs'ü ve Neptün'ü alıp, Dünya ile Ay arasına sığdırabilirsiniz. Hatta buna Dünya'yı bile tekrardan ekleyecek olsanız, geriye 5000 ila 18.000 kilometre arası bir mesafe kalırdı. Yani daha hala başka cisimleri sığdırabilirdiniz.

Dünya ile Ay arasındaki mesafe en yakınken 356.500 kilometre, en uzakken 406.700 kilometre civarıdır. Güneş Sistemi'mizdeki Dünya hariç gezegenlerin çapları sırasıyla:

• Merkür: 4.800 kilometre
• Venüs: 12.100 kilometre
• Mars: 6.800 kilometre
• Jüpiter: 142.800 kilometre
• Satürn: 120.660 kilometre
• Uranüs: 51.800 kilometre
• Neptün: 49.500 kilometre

Ama bu mesafe, bir o kadar da ufacıktır. Işık, saniyede 300.000 kilometre ya da 300 milyon metre hızla hareket eder. Dolayısıyla Dünya'dan yola çıkan ışığın Ay'a ulaşması sadece 1 saniye sürer. Ancak Dünya'dan çıkan ışığın Güneş'e ulaşması tam 8 dakika 20 saniye sürer. Şöyle söyleyebiliriz: Eğer Dünya kabaca bu buz küresi büyüklüğünde olsaydı, Güneş Sistemi'nin tamamı 11 kilometre genişliğe sahip olurdu! Bir düşünün, 11 kilometre! Bu modelde dev gezegen Jüpiter, bir karpuz büyüklüğünde olurdu, Güneş ise sadece 1.5 metre çapa sahip olurdu. 

Imgur

Daha da zorlayalım: Dünya'yı tekrar bir basketbol topu boyutuna getirelim. Bu modelde, onlarca metre genişlikte olacak olan Güneş'in sizce Dünya'ya mesafesi ne düzeyde olurdu? Birkaç metre? Birkaç yüz metre? Hayır. Tam 2.8 kilometre! Bu, Dünya ile Güneş arasındaki 150 milyon kilometrelik mesafenin ne kadar devasa olduğunu anlamanıza yardımcı olabilir.

Ve bu da bir hiç! Dünya'nın basketbol büyüklüğünde olduğu bir ölçekte, bize en yakın yıldız olan Alpha Centauri, 800.000 kilometre uzakta olurdu. Yani gerçek Dünya'nın, gerçek Ay'dan olan uzaklığının neredeyse 2 katı uzaklıkta! Bu da, yıldızlararası mesafelerde yolculuğun ne kadar zorlu bir hedef olduğunu bize gösteriyor.

Bu yıldızlardan sadece Samanyolu Galaksisi içinde yüz milyarlarca, Evren içindeyse Samanyolu Galaksisi gibi yüz milyarlarca galaksi olduğunu düşünmekse, Evren'in ne kadar devasa bir yer olduğunu gösteriyor.

Dünya ve Ay Arasına Tüm Gezegenleri Sığdırmak Neye Benzerdi?

Bu konuyla ilgili Yeti Dynamics tarafından hazırlanan bir videonun ufak bir kesitini Twitter sayfamızda yayınlamıştık, izlemenizi tavsiye ederiz:

Videoda ilginç bir nokta dikkatinizi çekmiş olabilir: Sanki gezegenlerin bazıları ters yönde gidiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Bu, antik astronomların da kafasını çok karıştırmış, Güneş-merkezli modele geçilene kadar çözülememişti.

Aslında gezegenler ters yönde hareket etmiyorlar. Tüm gezegenlerin yörünge yönü aynıdır. Ama Dünya, kendi etrafında da döndüğü için, bazı gezegenlerin yörünge hızı ile Dünya'nın kendi etrafındaki dönüş hızına bağlı olarak bazı gezegenler doğudan doğmak yerine batıdan doğuyor gibi gözükmektedir.

Bu arada, yukarıdaki video yaklaşık olarak 4 Dünya gününde neler olacağını göstermektedir. Yani aslında Dünya'da bu süreçte gece de yaşanacaktır; ama simülasyondaki gezegenler bize öylesine yakın ve öylesine parlaktır ki, geceleri de alışık olmadığımız kadar aydınlık olacaktır!