Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir?

Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir? Wikipedia Commons
2 dakika
2,858
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 30. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Ne yazık ki derinin evrimini takip etmek çok kolay bir iş değil; çünkü yumuşak dokuların fosilleşmesi neredeyse olanaksız oluyor ve bu da fosil kaydı konusunda büyük sıkıntılara sebep oluyor. Bu sebeple, deri ile ilgili sorularımızın cevaplarını günümüz tetrapodlarında aramak durumunda kalıyoruz.

Unutmamak lazım ki derinin evrimindeki en önemli basamak, sudan karaya çıkış öncesinde ve sırasında gerçekleşen amfibi evrimindeki derinin değişimidir. Amfibiler, derilerini nemli tutabilmek için bazı sıvılar salgılamaktalar ve bunu ilk evrimleştikleri zaman da yapmak durumundaydılar. Daha sonra bu yapı evrimleşerek sürüngen ve memeli derisini meydana getirdi.

Tüm Reklamları Kapat

Deri Sistemi (Integumentary System) dediğimiz sistem, en baştan ikiye ayrılır ve omurgasızlarda da, omurgalılarda da görülür. Elbette yaşanılan ortama göre farklılık göstermektedir. Ayrıca omurgasızlarda deri olsa bile omurgalılardaki gibi keratinleşme görülmez. Omurgasızlarda, keratin yerine IF proteinleri (Intermediate Filament - Ara Lif) görülür. Keratin'in en büyük faydası, su kaybını ayarlamak konusunda son derece faydalı bir proteindir.

Bu noktada, derinin evrimi ile ilgili olarak omurgayı ön plana çıkarmaktansa, habitata önem vermekte fayda vardır. Örneğin, dediğimiz gibi, amfibiler nemli ortama bağımlıdırlar ve buna göre evrimleşmiş bir deriye sahiptirler. Sürüngenler, kurak ortama adapte olabilecek şekilde sert pullarla kaplı derilere sahiptirler. Balıklar, sürekli suda yaşamalarına rağmen pulları vardır ve bu pullardan, su içerisinde kayganlaştırıcılığı arttıran bazı maddeler salgılanır. Memeli derileri genel olarak amfibiler ile sürüngenler arasındadır ve bol bezle ve kılla desteklenmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Derinin oluşumunu tetikleyen temel mekanizma ise, yukarıdaki açıklamadan da anlaşılabileceği ve sizin de dediğiniz gibi, vücudun içi ile dış ortamı birbirinden ayırma ihtiyacı, koruma, ısı ve sıvı kaybını denetleme, vb. etmenlerdir.

Konuyla ilgili pek çok ayrıntılı makale mevcuttur. Bunlardan faydalı olabileceğini düşündüğümüz ikisini aşağıya ekliyoruz, ilginizi çekenleri okumanızı tavsiye ediyoruz:

Teşekkür: Gülşah Güler

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ayrıca şöyle bir cevap da ekleyebiliriz:

Aslında omurga gelişimine bağlı değil, omurgayla paralel olarak evrilmiştir diyebiliriz.

Böceklerde kitin tabaka, nematodlarda koruyucu beir dermis vs. bir çok canlı grubunda derinin işlevini yapan yapılar vardır ve dış ortamdan ayıran bu tabakanın bulunması neredeyse bir zorunluluktur.

Şimdi omurgalılara dönecek olursak. Deri karaya geçiş sırasında su kaybını önleyici bir tabaka olarak önemli bir işlev göstermiştir. Organları koruma görevinin yanında vücud ısısının dengelenmesini sağlamak(sıcakta terlemeyle düşürmek, soğukta izolasyon sağlamak) önemli görevlerindendir.

Farklı canlıları göz önüne alırsak çok farklı işlevlerini de görebiliriz. Diken gibi yapılar (kertenkelelerden, kirpilere) bir çok canlıda korunma görevi yapar. Plakalarda benzer işlevlere sahiptir ve yine bir çok canlıda bulunur.(timsahlardan, armadillolara)

Tüm Reklamları Kapat

Sürüngenlerin plaka yapıları memelilerde kıllara, kuşlarda tüylere evrilmiştir. Kıl ve tüy yapıları izolasyon sağlama, kamuflaj oluşturma, kuşların uçmasını(tüyler) sağlama özelliklerinin yanında farklı renklerde bulunmaları cinsel seçilim için önemli bir ayrım olmuştur.

En geniş ve kısa olarak derinin işlevlerinin değişimiyle evrimsel olarak yönlenmesini bu şekilde açıklayabilirim.

B.E.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 30. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 2
  • Tebrikler! 2
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • m. Vickaryous, et al. The Integument Story: Origins, Evolution And Current Knowledge’. (29 Mart 2009). Alındığı Tarih: 19 Ağustos 2019. Alındığı Yer: NCBI | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:35:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/112

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı, et al. Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir?. (1 Haziran 2011). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/112
Bakırcı, Ç. M., Erdem, . (2011, June 01). Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/112
Ç. M. Bakırcı, et al. “Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Jun. 2011, https://evrimagaci.org/s/112.
Bakırcı, Çağrı Mert. Erdem, . “Derinin Evrimi Üzerine... Deri Neden ve Nasıl Evrimleşmiştir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 01, 2011. https://evrimagaci.org/s/112.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close