Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?

Protonların Aşamalı Değişimi, ATP Sentaz Enzimi ve Mitokondriyum

Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?
13 dakika
10,603
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 1. yazısıdır.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Pozitif bilimlerde araştırmanın güzel tarafı, bir gizemi çözmekten çok, o gizemin kendisi olmaktadır. Gizli olan bir şey açığa çıktığında artık, çekiciliğini yitirir. Öte yandan mitokondri, hem ökaryotik hücreler için enerji üretme mekanizması olarak, hem de ökaryotik hücreye evrimleşmedeki rolü ile hala cevaplanmayı bekleyen gizemlere sahiptir.

Birçok soru cevaplanmayı beklemektedir: İlkel hücreler nasıl oldu da spontan proton aşamalı değişimini kullanabilir hale geldi? Mitogenomda (Mitokondriyal genomda) bulunan genler neye göre ve nasıl konak hücrenin nükleer genomuna entegre oldu?

Tüm Reklamları Kapat

İlkel prokaryotik hücreler oksijenli solunum yapamıyordu. Ancak, zaman içinde bazı prokaryotik hücreler solunum amacıyla oksijeni kullanabilir hale (aerobik) evrimleşmişti. Eğer ki, yaşamın ilk zamanlarındaki canlılık şartları aynı idiyse iki prokaryotik hücreden bir tanesi aynı kalırken, diğeri nasıl oksijen kullanabilir hale gelmiştir? İlkel prokaryotik hücre ile aerobik prokaryotik hücre nasıl oldu da bir araya gelebildiler?

1. Giriş

Her hücre kendi içinde bir evren gibidir. Bu evrende, detaylı mekanizmalara sahip olan organeller bulunur. Bu organellerden dikkat çeken bir tanesi de mitokondriyumdur. Mitokondri organelleri, ökaryotik hücrelerde, biyokimyasal enerjinin üretildiği yerdir. Mitokondriyumda, biyokimyasal enerji olan ATP (Adenin trifosfat) molekülü, kimyasal tepkimeler ile açığa çıkan kimyasal enerjinin aşamalı olarak iş birimine (Watt (W)) dönüşmesiyle sentezlenir. Ayrıca evrimsel olarak, mitokondri organelleri çeşitli açılardan tek hücreli canlılıktan çok hücreli canlılığa geçişte kilit bir rol oynamıştır (bkz. endosimbiyotik kuram).

Tüm Reklamları Kapat

2. Genel Bakış

Enerji üretimi, canlılığın temel şartlarından bir tanesidir. Tüm canlılar, enerji üretebileceği bir veya birkaç mekanizmaya sahiptir ve bunlar, substrat düzeyinde fosforilasyon, oksidatif fosforilasyon, kemofosforilasyon ve fotofosforilasyon olarak bilinir. Canlının dışarıdan besin yoluyla aldığı inorganik fosfat (HPO4-2) grubunun ADP (Adenin difosfat) molekülüne aktarılması yoluyla ATP elde edilmesi işlemi, subsrat düzeyinde fosforilasyon olarak bilinmektedir. Bu biyokimyasal mekanizma, Glikoliz ve Krebs Döngüsü süreçleri ile gerçekleşir. Glikoliz süreci sitoplazmada gerçekleşen bir dizi biyokimyasal işlemdir ve canlılık açısından evrensel bir olgudur, çünkü her canlıda gerçekleşmektedir.

Ökaryotik hücrelerin Mitokondri organellerinde ve oksijen kullanabilen (aerobik) bakterilerin hücre zarlarının özelleşmiş ve Mezozom adı verilen kısımlarında, oksidatif fosforilasyon adı verilen mekanizma ile biyokimyasal enerji üretilir. Kloroplast içeren ökaryotik hücreler ve fotosentez sürecini gerçekleştirebilen mikroorganizmalar olan siyanobakterlerde (mavi-yeşil alg), biyokimyasal enerji fotofosforilasyon ile üretilir. Oksidatif fosforilasyon ve fotofosforilasyon, kavram olarak enerjinin hücre içinde nerede (mitokondri, kloroplast veya mezozom) üretildiğine atıfta bulunur. Ancak her iki kavram, kemiozmoz (elektrokimyasal ozmoz hareketi) adı verilen ortak bir mekanizma ile enerji üretimi içerir.

Hücre içinde protonların aşamalı değişimi, ökaryotlarda mitokondri ve kloroplast organellerinde, mikroorganizmalarda ise mezozom denilen hücre zarı kısımında, elektron taşıma sistemi (ETS) ile gerçekleşir. Ökaryotik hücreler için, elektron ve proton (H+) iyonları, bu iyonları yakalayıcı molekülleri (NAD+ [Nikotinamid Adenin Dinükleotit] ve FAD+ [Flavin Adenin Dinükleotit]) tarafından sitoplamazdaki glikoliz ve Krebs Döngüsü süresince toplanır ve toplanan iyonlar, Mitokondriyumda ETS’ye aktarılır. Kloroplast içeren ökaryotik hücreler için elektron kaynağı su (H2O) molekülüdür. Proton kaynağı ise hem H2O molekülüdür hem de stroma denilen bitki hücresi bağdokusunda serbest formda bulunan hidrojen iyonlarıdır (H+). ETS’ye aktarılan elektronlar, ETS boyunca moleküler bir merdiveni tırmanarak, redoks tepkimeleri ile indirgenir. İndirgenme reaksiyonu neticesinde açığa biyokimyasal enerji çıkar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

2.1. İndirgenme ile Ne Kastedilmektedir?

Negatif sayılardan, pozitif sayılara doğru uzanan bir sayı doğrusu düşünürsek bu doğru “..., -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ...” şeklindedir, yani bir tarafta negatif sayılar, diğer tarafta ise pozitif sayılar yer almaktadır. Bu sayı doğrusunda -3 sayısı, -2 sayısına göre daha negatif bir değerdir. Aynı şekilde 3 sayısı da, 2 sayısına göre daha pozitif bir değerdir. Nötr olan 0 ise, negatif ya da pozitif olmadığı için doygun noktayı temsil eder. Bu durum moleküller için iyonik doygunluk noktasını temsil eder. Herhangi bir sayıya negatif değerli bir sayı eklenmesi, mevcut sayıyı negatif yöne çekecektir, yani sayının değerini ilk değerine göre indirgeyecektir.

Elektronlar da negatif yük barındıran parçacıklardır ve kuramsal olarak negatif değerli bir sayı gibi davranır. Eğer ki, herhangi bir molekül dışarıdan elektron kabul ederse, alıcı molekülün başlangıçtaki yük değeri, kabul ettiği elektron miktarınca negatif yöne kayacaktır. Yani elektronları kabul eden molekülün iyon yükü negatif yöne kayarak indirgenecektir (Ör: Başlangıç yükü -2 olan bir molekül, bir adet elektron kabul ederse, son yükü -3 olacaktır) ve elektron veren molekülün ise başlangıç yükü pozitif değere kayarak yükseltgenecektir (Ör: Başlangıç yükü +2 olan bir molekül, bir adet elektron verirse, son yükü +3 olacaktır).

Hücre içinde bu indirgenme ve yükseltgenme işlemleri eş zamanlı gerçekleştiği için, bu işlemlerin hepsine birden redoks tepkimeleri adı verilir.

2.2. Enerjinin Ortaya Çıkması

Klasik manyetizma kuramı olarak bilindiği üzere, aynı yükleri birbirine yaklaştırmak aynı değerdeki iyonların oluşturacağı itme kuvveti nedeniyle oldukça zordur. Dolayısıyla, benzer değerlikteki yükleri birbirlerine yaklaştırmak için sistemin haricinden enerji girişi gerekir. Nötr molekül, yük dengesi doygun olduğundan negatif yüklü elektrona göre alıcı gibi davranabilir. Elektrona göre pozitif değerli durumda olan alıcı molekül, bu şekilde negatif yükü kendine çekebilecektir. Yani, elektronun ETS üzerinde bulunan moleküllere aktarımı için dışarıdan enerji girişine gerek yoktur. Dahası, bu süreç spontan gerçekleşeceğinden dışarı enerji salacaktır.

Açığa çıkan bu enerjiyle, protonlar mitokondriyumda matriks ile dış ve iç zarlar arası bölgede ve kloroplastta ise stromaya komşu olan tilakoit boşlukta birikir (bkz. Şekil 1). ETS boyunca aktarılan elektronlardan açığa çıkan enerji, artık protonlara geçmiştir. Mitokondriyumda, zarlar arası bölge ile matriks sınırında, iyon derişim farkı ile elektrokimyasal potansiyel farkı aynı anda gerçekleşir. İyonlar, iyonik derişimin yoğun olduğu yerden yoğunluğun daha az olduğu yere doğru gitmek isteyecektir ve bu durumda biriken protonlar birbirlerine karşı itici olacaklardır. İyonik derişim farkı ile birlikte elektrokimyasal potansiyel farkı ortamda itici bir kuvvetin şekillenmesine neden olur ki bu da protonların aşamalı değişimi adını alır ve böylece protonlar bir yöne doğru hareket eder. Protonların bu şekilde doğrusal olarak ATP sentaz enzimine olan hareketleri kemiozmotik hareket adını alır. Protonlar, kemiozmotik hareketleri ile mitokondriyumda matrikse ve kloroplastta stromaya ulaşır ve sıra ATP sentezine gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Şekil 1
Şekil 1

3. ATP Sentaz Enzimi ve ATP Sentezlenmesi

Bir molekül olarak Adenin trifosfat (ATP), hücre solunumunda iki farklı şekilde sentezlenmektedir. Sitoplazmada, Glikoliz ve Krebs Döngüsü süreçlerinde, stokiyometri (element ölçümü) şeklinde ATP sentezlenir. ETS’de ise, ATP sentaz denen enzim tarafından sentezlenir. Sitoplazmik solunum ve ATP sentaz aracılı sentez birbirini takip eden farklı süreçlerdir.

ATP sentaz enzimi, molekül olarak alt birimlerden oluşmuş bir enzim kompleksidir yani multimerik bir enzimdir. Bu alt birimlerin adeti, isimleri ve temsili renkleri ise şöyle sıralanır: 3 adet alfa (kırmızısı), 3 adet beta (sarı), birer adet gama (pembe), epsilon (yeşil), delta (mor), a (mor), b (mor), c (mavi) (bkz. Şekil 2). Gama alt birimi; alfa ve beta alt birimlerinden teşekkül etmiş olan silindirik yapıya dolanarak yerleşir. Bu tur atma hareketi, beta alt birimlerinde konformasyon (yerleşim) değişiklikleri meydana getirir. Üç adet beta alt birimi vardır ve yapısal farklıları nedeniyle farklı işleri görmek üzere özelleşmişlerdir.

Şekil 2
Şekil 2

 H+ iyonları yani protonlar, mitokondriyumda zarlar arası bölgeden matrikse göçerken, ATP sentaz kompleksini oluşturacak olan a bileşeninin yapısında yer alan iyon kanalından hareket ederek c bileşeninin oluşturduğu halkasal yapıyı dolanmasını sağlar. Bu dolanım ile protonların aşamalı değişimdeki ısı enerjisi, ATP sentaz enzim kompleksine doğru kinetik enerji olarak dahil olur. Kısacası toplam enerji değişmeksizin, ısı enerjisi kinetik enerjiye dönüşmüştür. Enzim kompleksindeki c bileşeninin halkasal yapısı, kendisine tutunan gama alt birimini helezon yapısına zorlar. Bu helezon yapısı ile beta alt birimleri yapısal değişikliğe uğrar. Bu yapısal değişikliklerden sonra ise, kompleklerdeki b ve delta alt birimleri, beta ve alfa alt birimlerinden teşekkül etmiş olan silindirik yapıyı sabitler.

ATP sentaz kompleksinde açık konformasyonda olan (O) beta alt birimi, Adenin difosfat (ADP) ve inorganik fosfat iyonunu yakalar. Kompleksin gama alt birimi helezon formuna dönünce,beta alt birimi, gevşek konformasyona (L) dönüşür ve böylece yakalanmış olan ADP ve inorganik fosfat sabit tutulur. Daha sonra beta bileşeni tekrar konformasyon değişimine uğrar ve sıkı konformasyona (T) dönüşür ve bu şekilde ATP sentezi mümkün olur. Sentezlenen ATP molekülünün serbest bırakılabilmesi için beta alt birimi konformasyon değişimine uğrayarak açık konformasyona (O) geri dönerek, hapsedilen ATP’yi serbestleştirir (bkz. Şekil 3). Bu döngü sürekli devam eder ve her döngüde, ADP ve inorganik fosfat yakalanır, ATP sentezlenir ve ATP salınır.

Tüm Reklamları Kapat

Şekil 3
Şekil 3

Klasik olarak, kimyasal bir tepkime, tepkimeye girenler ve tepkime sonucunda oluşanlar olarak iki ana kısımda incelenir. Bir tepkimede, tepkimeye girenlerden, tepkime neticesindeki ürünler elde edilir. Her kimyasal tepkime kendi içinde dengededir, yani tepkimelerde girenler ile ürünler arasında dengeyi sağlayan bir orantı vardır. Bu orantıya göre, herhangi bir tepkimede giren çıkan miktarları ölçülebilir. Açığa çıkan veya gereken enerji miktarı da orantılı olarak oluşur veya tüketilir ancak sistemin toplam enerjisi değişmez çünkü ürün miktarı iki katına çıkarsa, açığa çıkan veya gereken enerji de iki katına çıkar. Tepkimelerin sistemsel ölçülebilirliği, terimsel olarak stokiyometri adını alır. Buradan hareketle, bir tepkime sisteminde girenler, ürünler ve toplam enerjideki şekil değişimleri ise stokiyometri değerleridir denilir.

4. Protonların Aşamalı Değişiminin Kökenleri

Alkali özellikteki, yani baz yapısındaki minerallerden meydana gelmiş olan kılcal kayaçlar ilk canlıların yaşamlarını sürdürmeleri için uygun barınaklar olmuştur. Söz konusu bu alkali kayaçlar, Hidrojen ve karbondioksit gazları yönünden zengin olduklarından, kayaçların yapısını oluşturan minerallerin tepkimeye girmesi için de uygundur. Yine bu kılcal kayaçlar yapılarında bulunan ve film gibi ince zarlara sahip mikropor yapıları sayesinde birbirleriyle de bağlantılı oluşumlardır (bkz. Şekil 4).

Günümüzde kabul edilen haliyle, günümüzden yaklaşık dört milyar yıl önce, primordiyal (ilkel) okyanuslar, bugün bildiğimiz okyanuslara göre binlerce kat fazla asidikti. Bu yüksek asitliğin sebebinin CO2 gazının suda çözünmesi ve su ile tepkimeye girerek zayıf asit olan karbonik asit meydana getirmesi olduğu düşünülmektedir. Bilgilerimiz dahilinde primordiyal okyanusların, bahsettiğimiz alkali yapıdaki kayaçlarda bulunan sıvı ortamdan yaklaşık dört birim daha fazla asidik olduğu kabul edilmektedir. Bu sebeple primordiyal okyanusların kıyı yaptığı kayaçlarda sıvılar arası H+ iyonu derişim farkı meydana gelmiştir. Birbirleri ile temas eden yerlerde oluşan asitlik farkı nedeniyle H+ iyonu (proton) derişimindeki farklılaşma, mikroporların zar yapıları boyunca bir kutuplaşmaya ve dolayısıyla iyonik potansiyel farkına neden olmuştur. Bahsedilen bu ilkel iyonik potansiyel farkı günümüzde canlı hücrelerin sahip olduğu hücre zarı potansiyeli (yaklaşık 200 mV) ile aynı değerde şekillenmiştir. İyonik potansiyel fark ve derişim farkı doğal olarak protonların aşamalı olarak değişimine imkan sağlamıştır.

Şekil 4
Şekil 4

5. Evrim Açısından Mitokondriyum Organeli

Basit bir anlatımla, ilkel prokaryotik hücrelerden biri, oksijenli solunum yapabilen başka bir ilkel prokaryotik hücreyi yutarak simbiyotik bir ilişki kurmaya başlamıştır. Yutularak diğer hücrenin içine alınan bu aerobik hücre ilk mitokondriyumdur. İlkel ökaryotik hücrenin bu şekilde evrimleştiği kabul edilmektedir. Bu aşama ile ortaya çıkan ilkel ökaryotik hücrelerden bazıları ise ışık enerjisinden yararlanabilen (fotosentetik) ilkel prokaryotik hücreyi yutarak başka bir simbiyotik ilişki kurmuştur. İlkel ökaryotik hücrenin yuttuğu bu fotosentetik ilkel prokaryotik hücre ise ilk kloroplast olmuştur. Fotosentez yapabilen ilk ökaryotik hücre de bu şekilde ortaya çıkmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Pisagor Evimizin Her Şeyi

Nicolas Cage’in oynadığı film sayısı ile havuzlarda boğulan insan sayısı arasındaki ilinti ne olabilir?

Matematikten yararlanarak hız sınırı cezalarına itiraz edebilir miyiz?

Binlerce yıl önce Mezopotamya halkları rakamları icat etmişti: O zamandan beri matematiği tutabilene aşk olsun! Sevsek de korksak da –ya da “Ben sözelciyim,” diyerek konuyu geçiştirsek de– artık gündelik hayatta kullandığımız pek çok şeyin arkasında matematik var. Peki ama kahve makinenizden telefonunuzdaki uygulamalara, hemen her araç gerecin sizin adınıza her şeyi hesapladığı bu yeni dünyada matematikten anlamınıza gerçekten gerek var mı?

Pisagor Evimizin Her Şeyi’nde Stefan Buijsman, felsefe, psikoloji ve tarihi birleştirerek okuyucuyu matematiğin harikalar diyarına götürüyor. Matematikten habersiz gelişmiş topluluklardan insanların doğuştan gelen becerilerine (Bebekler sayabilir mi?), şansın hesaplanabilirliğinden çağın teknolojilerinin ardındaki sayısal dünyaya kadar uzanan Buijsman, neden yeni bir lisandan önce matematikten anlamayı seçmemiz gerektiğini, aksi takdirde başkalarının matematiğiyle (algoritmalar, kampanyalar, anketler, yalan haberler) aldatılmaya ne kadar açık olduğumuzu ortaya koyuyor.

Pisagor Evimizin Her Şeyi, henüz on sekiz yaşındayken yüksek lisansını, yirmi yaşındayken doktorasını tamamlamış bir dâhiden, sayılar ve matematikle ilgili düşüncelerimizi kökünden değiştiren bir rehber.

“Buijsman’ın, matematiğin esas kıymetinin gerçekliği basitleştirmesinde saklı olduğunu anlatan, büyük bir teorisi var.”

Devamını Göster
₺145.00
Pisagor Evimizin Her Şeyi
  • Dış Sitelerde Paylaş

Anlatılan bu süreçler, evrimsel biyolojide endosimbiyotik kuram olarak bilinir. Her ne kadar tartışmalar devam ediyor olsa da, endosimbiyotik kuramın birçok kanıtı gösterilmiştir. Günümüzdeki prokaryotların ve günümüzdeki ökaryotların içerdiği mitokondri ve kloroplastın taşıdığı evrimsel açıdan ortak özellikleri endosimbiyotik kuramın kanıtlarını oluşturmaktadır. En can alıcı noktayı belirtmek gerekirse, her üçünün de kendine ait bağımsız genetik sistemleri (Kendi genomları, DNA replikasyonu ve protein sentezi için gerekli diğer tüm özgün bileşenleri) vardır ve halkasal genom taşırlar. İki organel de tıpkı prokaryotlar gibi, ökaryotik hücre içerisinde bölünerek çoğalır.

Bu kavram üzerine biraz düşünülürse, hem aerobik hem de fotosentetik ilkel prokaryotik hücrelerin kendi hücre zarlarına sahip olduklarını anlarız. Hücre zarı olan bir hücre, dış ortamdan hücre içine bir yapı dahil edeceği zaman, endositoz adı verilen bir mekanizma ile bunu yapar (bkz. Şekil 5). Bu mekanizmada hücre içine dışarıdan alınacak olan madde, alıcı olan hücrenin zarında oluşacak olan bir çöküntünün hücre içine doğru kopması suretiyle alınır ve hücre içine alınan maddenin etrafı, alıcı hücrenin zarı ile kapatılmış olur, yani bir vezikül oluşur. Buradan hareketle, ilkel alıcı prokaryotik hücre, ilkel aerobik ve fotosentetik prokaryotik hücreleri yutarken, aldığı hücrelerin kendilerine ait hücre zarlarının etrafını kendisine ait hücre zarı ile çevreleyerek iç ortamına almıştır.

Organel olarak hem mitokondriyum hem de kloroplast, diğer organellerden farklı olarak iki adet hücre zarı ve zarlar arası boşluk taşıyan organellerdir. Bu kurama göre, organellerin sahip olduğu dış zar, alıcı hücrenin kendi zarından oluşan vezikülün devamı ve iç zarın ise yutulan orijinal prokaryotik hücrelerinin kendi zarları olduğu anlaşılmaktadır. Endosimbiyotik kuramın önerilen bir diğer kanıtı ise taşıma proteini olan porin isimli proteinin, bu organellerde alıcı hücrenin zarından teşekkül etmiş olan dış zarda ama serbest prokaryotların hücre zarında bulunuyor olmasıdır. Ayrıca ETS, bu organellerde iç zar üzerinde konumlanmış olmasına karşın serbest prokaryotlarda hücre zarınde yer alır. Bu anlatılanlardan, alıcı hücre ile alınan hücre arasında zamanla bir işbirliği geliştiğini ve alınan hücrelerin alıcı hücrenin yaşam sistemine entegre olduğu yani ökaryotik hücrenin evrimleştiği anlaşılmaktadır (bkz. Şekil 6).

Şekil 5
Şekil 5
Şekil 6
Şekil 6

Mitokondri, prokaryotik hücrenin ökaryotik hücreye evrimleşmesinde kilit rol oynamıştır. Günümüzde serbest prokaryotlar bir araya gelerek çok hücreli bir canlıya evrimleşme eğiliminde değildir. Kısacası, rastgele prokaryotik hücreler birbirine tutunarak çok hücreli bir organizma meydana getirememektedir. Sadece yüksek yapılı ökaryotik canlılar olan bitki ve hayvan hücreleri çok hücreli hayata evrimleşerek, dokulaşma, organlaşma ve sistemleşmeyi mümkün kılmıştır.

Genom açısından da düşünüldüğünde benzer bir ilişki dikkat çekmektedir. Mitokondri organellerinin hücre içindeki temel görevlerini yapabilmeleri için gerekli olan proteinlerin (ör: ETS kompleksleri, ATP sentaz enzimi) bir kısmının genetik kodu mitogenomda (mitokondriyal DNA) taşınırken, birçok diğer proteinin genetik bilgisi ise konak hücrenin nükleer DNA’sı tarafından taşınır. Buradan da anlaşılacağı üzere, ökaryotik hücreye evrimleşme sürecinde ilkel aerobik prokaryotik hücrenin genomunda bulunan bazı genler konak hücrenin DNA’sına geçmiştir ve zamanla alıcı prokaryot hücrenin çekirdek yapısına kavuşması ile asimile edilen bu genetik bilgi ökaryotik hücrenin nükleer DNA’sının bir parçası haline gelmiştir. Burada cevaplanmayı bekleyen sorulardan bir tanesi de konak hücre mitokondriyum için protein sentezleyebilecek imkana ve genetik bilgiye sahipse, neden mitokondriyum kendi DNA’sını da korumaya ihtiyaç duydu?

Hem mitokondriyum hem de kloroplast organellerinin kendi genetik materyalini koruma yoluna gitmesinin açıklaması olarak, bu organellerin düzgün işleyişlerini çekirdekten de bağımsız olarak sürdürebilme yetenekleri öne sürülmektedir. Mitokondri organelleri, hücrenin oksijen miktarı ile kısmi hava basıncındaki değişmelere ve kloroplast ise ışık miktar ve yoğunluğu ile CO2 miktarındaki değişmelere karşı kısa sürede tepki verebilmek için ETS boyunca cereyan eden redoks tepkimelerini sürekli olarak denetim altında tutmak zorundadır. Bu denetimin yüksek hassasiyeti nükleer DNA tarafından sağlanamaz ve yüksek hassasiyetli denetimin vakit kaybedilmeksizin süreklilik arz etmesi için bu organeller kendi genetik materyallerini korumaya devam etmişler ve evrimsel açıdan konak hücreye genetik materyal açısından da yardımcı olmuşlardır. Bahsedilen bu durum kuramsal olarak, “redoks düzenlemesi için birlikte yerleşim” (CORR, co-location for redox regulation) mekanizması olarak adlandırılır.

Teşekkür: Bu yazıyı hazırlayan Esma Dede'ye teşekkür ederiz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 1. yazısıdır.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
125
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 39
  • Muhteşem! 18
  • Tebrikler! 12
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 9
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • İnanılmaz 6
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 09:00:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5289

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Ağacı, et al. Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?. (1 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5289
Ağacı, E., Baral, İ. (2018, January 01). Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5289
E. Ağacı, et al. “Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?.” Edited by İnanç Baral. Evrim Ağacı, 01 Jan. 2018, https://evrimagaci.org/s/5289.
Ağacı, Evrim. Baral, İnanç. “Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?.” Edited by İnanç Baral. Evrim Ağacı, January 01, 2018. https://evrimagaci.org/s/5289.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close