Leonardo da Vinci'nin Eserlerinde Bulunan Bakteri, Mantar ve İnsan DNA'ları...

Ressam, heykeltıraş, mimar, mucit, mühendis, kısaca tam bir hezarfen olan Leonardo da Vinci, tüm bu unvanlarıyla gerçek bir "Rönesans adamı" idi. Meraklı bir akıl ve parlak bir zekâya sahip olan sanatçının eserleri, yüzyıllar boyunca sayısız sanatçı ve mühendisi etkilemiştir. Yeni araştırmalar sayesinde çizimlerinin başka bir karmaşıklık düzeyi daha ortaya çıktı: Sanat eserlerinde, küçük yaşam formlarından oluşan gizli bir dünya vardı.

Da Vinci’nin ölümünden 500 yıl sonra, bilim insanları, yıllar boyunca yedi çiziminde parçalanmış olan DNA'ları sıralayarak bakteri ve mantarların mikrobiyomlarını ve paha biçilmez eserlerin yaşam öykülerini tam olarak haritalandırmayı başardılar. Çalışmanın amacı, yalnızca bu şaheserlerde bulunan benzersiz mikrobiyomları karakterize etmek değil, aynı zamanda sanat eserleri farklı kurumlar, kişiler arasında dolaştıkça bu mikrobiyomların nasıl değişebileceğini araştırmaktı.

İtalya ve Avusturya'daki araştırmacılar, Torino Kraliyet Kütüphanesi'nden 5 adet ve Roma'da bulunan Corsinian Kütüphanesi’nden 2 adet Da Vinci çizimi aldılar. Eserlere dokunmadan, selüloz nitrattan yapılmış steril membranların üzerlerinden, yumuşak emme tüpleri yardımıyla mikropları bir nevi “süpürdüler”.

Araştırmalar sonucunda, bulguların bir mikrobiyom kataloğu oluşturmaya yardımcı olabilecek kadar çeşit içerdiği ortaya çıktı.

Bakteriler

Geçmişte yapılan araştırmalar, mantarların bu çizimler gibi kağıt nesnelerin mikrobiyomlarına hâkim olma eğiliminde olduğunu göstermiştir; ancak bu araştırmada bakterilerin sayısı şaşırtıcı derecede fazlaydı.

Eserlerde, cilt mikrobiyomuyla bağlantılı birçok bakteri bulundu. Elbette bu her zaman, Da Vinci'nin bu şaheserleri çizerken ellerinde "bulunanları" gösterdiği anlamına gelmiyor. Sanatçının onları çizmesinden bu yana, çizimler beş yüzyıl içinde pek çok başka insan tarafından işlendiği için, kime ait oldukları belirlenemiyor. Bu DNA'nın çoğu, muhtemelen 15. yüzyıldan bu yana çalışmaları restore eden insanlardan geldi.

Araştırmacılar, insan derisi mikropları arasında, Moraxella bakteri cinsinin, özellikle kirli çamaşırların kokusundan sorumlu olan Moraxella osloensis bakterisinin yüksek seviyelerde olduğunu buldular. Ek olarak, her ikisi de insan bağırsağında büyük kargaşaya sebep olan kötü şöhretli Salmonella ve E. coli bakterilerini tespit ettiler.

Bulunan bir diğer bakteri çeşidi de, sineklerin bağırsaklarına özgü bakteri türleriydi. Bu da, böceklerin, paha biçilmez sanat eserlerini biri onları kusursuz bir şekilde temiz çekmecelere veya camların ardına koyana kadar "küstahça" dışkıladıkları anlamına geliyor.

Mantarlar

Bulunanlar arasında, tehlikeli bir küf mantarı olan Aspergillus ve penisilinin elde edildiği mantar olan Penicillium cinsinin türleri de vardı. Hem sanat eserleri hem de onları muhafaza eden konservatörler için en endişe verici olanı, kâğıdı çürütme özelliğinden ötürü "kağıt bozucu" (İng: "paper spoiler") olarak bilinen Alternaria mantarıydı. Bu mantar aynı zamanda solunması tehlikeli olabilen bir alerjendir.

Ekip ayrıca, yıllar içinde kağıtta oluşan sarı-kahverengi lekelerden sorumlu mantarlar da keşfetti.

Sonuç

Eserlere, bir bütün olarak bakmak için uzaklaşan araştırmacılar, üzerlerinde bulunan mikroplar arasında ilginç benzerlikler buldu. Mikrobiyomlar, coğrafi konumlarına göre gruplanmıştı. Torino'da bulunan çizimler arasında ve Roma'da bulunan iki çizim arasında daha fazla benzerlik olduğu, bunun sebebinin ise coğrafi bir etki ve saklama koşullarıyla ilintili olduğu belirlendi.

Bilim insanları, bu yaklaşımla, başyapıtlardan örneklenen mikrobiyomların bir tür veri tabanını oluşturmaya başlayabilir, eserler arasındaki bakteri ve mantar topluluklarını karşılaştırabilir. Ayrıca, tuval ve kâğıt gibi farklı materyallerin, farklı mikrobiyal türlerin çoğalmasını nasıl teşvik ettiğini veya engellediğini keşfedebilirler.