Lavrensiyum

Özellikler

Lavrensiyum, "Lr" sembolü (eski adıyla Lw) ile gösterilen ve atom numarası 103 olan sentetik bir kimyasal elementtir. Adı, birçok yapay radyoaktif elementi keşfetmek için kullanılan bir cihaz olan siklotronun mucidi Ernest Lawrence onuruna verilmiştir. Bir radyoaktif metal olan lavrensiyum on birinci geçiş elementidir ve aynı zamanda aktinid serisinin son üyesidir. Atom numarası 100'ün üzerinde olan tüm elementler gibi, lavrensiyum da sadece daha hafif elementleri yüklü partiküller ile bombardıman ederek partikül hızlandırıcılarda üretilebilir. Son yapılan araştırmalar sonucunda 14 lavrensiyum izotopu olduğu bulunmuştur. En kararlı olanı, 11 saatlik yarılanma ömrü ile ²⁶⁶Lr'dir. Ancak daha kısa ömürlü ²⁶⁰Lr (yarı ömür 2.7 dakika) daha büyük ölçekte üretilebildiği için kimyada daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kimya deneyleri, lavrensiyumun periyodik tablodaki lutesyuma daha ağır bir homolog olarak davrandığını ve üç değerlikli bir element olduğunu doğrulamıştır. Bu nedenle, 7. periyot geçiş metallerinin ilki olarak da sınıflandırılabilir. Bununla birlikte, elektron konfigürasyonu periyodik tablodaki konumu için anormaldir ve homolog lutesyumunun s²d konfigürasyonu yerine bir s²p konfigürasyonuna sahiptir. Bu, lavrensiyumun periyodik tablodaki konumu için beklenenden daha uçucu olabileceği ve kurşununki ile karşılaştırılabilir kimyasal etkinliğe sahip olabileceği anlamına gelir.

1950'lerde, 1960'larda ve 1970'lerde, Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki laboratuvarlardan çeşitli kalitede lavrensiyum sentezine dair birçok iddia bulunmaktadır. Keşfin önceliği ve dolayısıyla elementin isimlendirilmesi Sovyet ve Amerikalı bilim insanları arasında tartışılmış ve Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) başlangıçta elementin resmi adı olarak lavensiyumu kesinleştirmiştir. Amerikan ekibinin keşfi 1997'de yeniden değerlendirilmiş ve her iki ekibe de keşif için ortak bir kredi verilmiştir, ancak öğenin adını değiştirmemiştir.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Lavrensiyum yapay olarak üretilen ve doğada bulunmayan bir elementtir. Yalnızca küçük miktarlarda yapılmıştır. Doğrusal hızlandırıcıya yerleştirilmiş kaliforniyumun bor iyonları ile bombardımanıyla üretilebilir. Bu yöntem, birçok deneyde kullanılmış ve bu yolla birkaç farklı lavrensiyum izotopu üretilmiştir. Lavrensiyumun 14 izotopu bulunur ve bunlar arasında en kararlı olanı, yaklaşık 11 saatlik yarı ömürle ²⁶⁶Lr'dir. Ancak bu izotop, yalnızca daha ağır ve sentezlenmesi daha zor olan atomların yan ürünü olarak üretilebilir; dolayısıyla deneylerde genellikle ikinci en stabil izotop olan ²⁶²Lr kullanılır (yarılanma ömrü 3.6 saattir).

Uygulama ve Kullanım Alanları

Lavrensiyum yalnızca küçük miktarlarda üretildiğinden tek kullanımı bilimsel araştırma içindir.

Tarihi

Bu elementin tartışmalı bir keşif tarihi vardı. 1958'de Lawrence Berkeley Laboratuvarı (LBL) küriyumu azotla bombaladı ve element 103, izotop-257'yi elde etti. 1960 yılında, izotop-259 elde etme umuduyla kaliforniyumu borla bombaladılar, ancak elde edemediler. 1961'de küriyum borla bombalandı ve izotop-257 elde edildi.

1965'te Sovyetler Birliği'nin Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü (JINR) amerikyumu oksijenle başarılı bir şekilde bombaladı ve izotop-256 elde etti. Ayrıca LBL'nin çalışmasını kontrol ederek yanlış olduğunu iddia ettiler. LBL daha sonra buldukları izotopun izotop-258 olduğunu belirtti. Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği, keşfi sebebiyle LBL'yi ödüllendirdi.

Etimolojisi

Lavrensiyum ismini, pek çok elementin keşfedilmesinde etkili olan siklotronun mucidi Ernest O. Lawrence'ten almaktadır.

Önlem ve Güven

Lavrensiyumun Sağlığa Etkileri

Lavrensiyum doğal olarak oluşamaz ve yer kabuğunda henüz bulunamamıştır. O kadar dengesizdir ki oluşan herhangi bir miktar diğer elementlere çok hızlı bir şekilde ayrışır. Bu nedenle, sağlık tehlikelerini göz önünde bulundurmak için hiçbir neden yoktur.

Lavrensiyumun Çevresel Etkileri

Kısa yarı ömrü nedeniyle, lavrensiyumun çevredeki etkilerini düşünmek için hiçbir neden yoktur.