Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kurşun

Kurşun Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

Kurşun ThoughtCo
Kurşun
4 dakika
9,242
  • Kimya
  • Periyodik Cetvel
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 82. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Kurşun, "Pb" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 82 olan kimyasal bir elementtir. Yaygın olarak kullanılan çoğu elementten daha yoğun ağır bir metaldir. Kurşun, yumuşak bir yapıya sahip olup, nispeten düşük bir erime noktasına sahiptir. Yeni kesildiğinde mavimsi gümüş renkte olup hava ile temas ettikten sonra donuk gri bir renge dönüşür. Kurşun, karbon ailesinin en ağır üyesidir. Karbon ailesi, periyodik tablonun 14. grubundaki beş elementten (karbon (C), silikon (Si), germanyum (Ge), kalay (Sn), kurşun (Pb) ve flerovyum (Fl) elementlerinden) oluşur.

Fiziksel Özellikler

Kurşun, gri renkte yumuşak bir katıdır. Hem sünek hem de dövülebilir bir forma sahiptir. İlk kesildiğinde, yüzeyi parlak olup yavaş yavaş kararır ve matlaşır. Kurşun kolayca işlenebilir bir elementtir. İşlenebilir olması sayesinde şekli kolayca değiştirilebilir ve istenilen halde kullanılabilir bir yapıya sahiptir. Kurşunun erime noktası 327,4°C (621,3°F) ve kaynama noktası 1,750-1,755°C (3,180-3,190°F) aralığındadır. Yoğunluğu santimetre küp başına 11,34 gramdır. Kurşun elektrik akımını, sesi ve titreşimi çok iyi iletmez.

Kimyasal özellikler

Kurşun, orta derece aktif bir metaldir. Suda ve çoğu soğuk asitte yavaş çözünür. Sıcak asitlerle daha hızlı reaksiyona girer. Havadaki oksijen ile hemen reaksiyona girmez ve yanmaz.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Kurşun doğada nadir bulunmaktadır. Genellikle çinko, gümüş ve bakırın bulunduğu madenlerde bulunur ve bu metallerle birlikte çıkarılır. Esas olarak Galena (PbS) bileşiğinde bulunur ve cerrahüsit (PbCO3) ve anglezit (PbSO4) madenleri de vardır. Galena madenleri, dünyadaki kurşunun %19'unun çıkarıldığı madenlerdir ve yoğunlukla Avustralya'da bulunur. Dünyada kurşun üretimi yılda 6 milyon tondur ve işlenebilir rezervlerin toplamı 85 milyon ton olarak tahmin edilmektedir. Bu miktar her ne kadar çok görünse de 15 yıllık arzı dahi karşılayamamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Kurşun, doğada, doğal olarak bulunur. Fakat çevrede bulunan kurşun konsantrasyonlarının yüksek oranı, insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak oluşmaktadır.

Araçlarda yakıt olarak kullanılan benzinin kurşun içermesi ve bu kurşunun doğaya atık olarak salınması sebebiyle yeryüzünde doğal olmayan bir kurşun döngüsü oluşmuştur. Araba motorlarında kurşun yakılır, böylece kurşun tuzları ortaya çıkmaktadır. Bu kurşun tuzları, arabaların egzozlarından doğaya salınır. Büyük parçacıkları hemen yere düşerek, toprağı ve yüzey sularını kirletir. Daha küçük parçacıklar ise uzun süre atmosferde kalacaktır. Havadaki kurşunun bir kısmı yağmur yağarken yeryüzüne geri düşer. İnsan üretiminin neden olduğu bu döngüye "kurşun döngüsü" denir ve inorganik döngü, doğal kurşun döngüsünden çok daha uzun sürer.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Bu kolay işlenen ve korozyona dayanıklı metal, Roma döneminden bu yana boru yapımında, kalaylama işleminde ve boya olarak kullanılmıştır. Ayrıca çömlekçilik sektöründe kurşun sır olarak, böcek ilaçlarında, saç boyalarında ve benzin için vuruntu önleyici katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Kurşunun sağlığa, özellikle de çocuklara zararlı olduğu bilindiğinden, tüm bu kullanımlar sınırlandırılmaya ve yasaklanmaya çalışılmaktadır.

Tarihi

Kurşun, keşfedilen en eski metallerden biri olup, MÖ 3000 yıllarında dahi kullanılmıştır.[1] Kurşun, 6.000 yıldan fazla süredir çıkarılmış, metal ve bileşikleri tarih boyunca kullanılmıştır. Yunanlılar M.Ö. 650 yılından itibaren büyük ölçüde kurşun madenciliği yapmış ve sadece metali nasıl elde edeceklerini değil, bunu beyaz kurşuna nasıl çevirecekleri konusunda bilgi sahibiydiler.[2] Oldukça örtücü olması sebebiyle, 20. yüzyılın ortalarına kadar 2000 yılı aşkın süre boyunca boyaların temelini oluşturmuştur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Etimolojisi

Kurşun elementinin ismi, Anglo-sakson dilinde "metal" anlamına gelmektedir.

Önlem ve Güven

Kurşunun Sağlığa Etkileri

Kurşun, yıllar içinde pek çok uygulaması bilinen yumuşak bir metaldir. M.Ö. 5000 yılından bu yana metal ürünlerde, kablolarda ve boru hatlarında, boya ve böcek ilaçlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Kurşun, insan sağlığına zarar veren dört ana metalden biridir. İnsan vücuduna; gıda (%65), su (%20) ve hava (%15) yoluyla girebilir. Meyveler, sebzeler, etler, tahıllar, deniz ürünleri, alkolsüz içecekler ve şarap gibi yiyecekler önemli miktarlarda kurşun içerebilir. Sigara dumanı ayrıca az miktarda kurşun içerir. Kurşun içme suyuna, suyun taşındığı boruların aşınmasıyla girebilir.

Kurşun, yüksek miktarda vücuda alındığında şöyle etkiler gösterebilir:

  • Hemoglobin biyosentezinin bozulması ve anemi
  • Kan basıncında yükselme
  • Böbrek hasarı
  • Düşükler ve kürtajlar
  • Sinir sistemlerinin bozulması
  • Beyin hasarı
  • Sperm hasarı nedeniyle erkeklerin doğurganlığının azalması
  • Çocukların öğrenme yeteneklerinde azalma
  • Saldırganlık, dürtüsel davranış ve hiperaktivite gibi çocukların davranışsal bozuklukları
  • Kurşun, annenin plasentasından fetüse girebilir. Bu nedenle sinir sistemine ve doğmamış çocukların beyinlerine ciddi zararlar verebilir.

Kurşunun Çevresel Etkileri

Kurşunlu benzin, çevredeki kurşun konsantrasyonlarının yükselmesine neden olan tek etmen değildir. Endüstriyel süreçler ve katı atık yakma gibi diğer insan temelli faaliyetler de kurşun miktarını artırır. Kurşun, su taşıma sistemindeki kurşunlu boru hatlarının aşınması ve kurşunlu boyaların aşınması yoluyla suya ve toprağa karışabilir. Kurşun, su ve toprak organizmalarında birikir. Toprak fonksiyonları, özellikle aşırı konsantrasyonların mevcut olabileceği otoyolların ve tarım arazilerinin yakınında, kurşun müdahalesi nedeniyle bozulur. Toprak organizmaları da kurşun zehirlenmesinden etkilenir.

İlginç Bilgiler ve Diğer

Bir metale göre çıkarması oldukça kolay olduğu için, kurşun tarih öncesi zamanlardan beri kullanılmaktadır. Kurşun, Roma İmparatorluğu döneminde, halk tarafından su tesisatlarında, madeni paralarda ve heykellerde kullanılmıştır. İnsanlar kurşunu, 19. yüzyılın sonlarına doğru zehirli olduğu ortaya çıkana kadar, binlerce yıl boyunca günlük hayatlarında bolca kullandılar.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 82. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
12
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/06/2023 20:36:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10056

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Kırmızı
Bitki
Öğrenme Teorileri
Akademi
Alkol
Toplum
Sağlık
Biyokimya
Doğa Yasası
Jeoloji
Gen İfadesi
Sars
Koku
Neandertal
Uyku
Canlı
Erkek
Uzaylı
Editör Seçkisi
Onkoloji
Periyodik Tablo
Yılan
Tüy
Endokrin Sistemi Hastalıkları
Sars Virüsü
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
C Vitamini Uçar mı?
C Vitamini Uçar mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Aslan, et al. Kurşun. (27 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10056
Aslan, S., Emektar, D. (2021, January 27). Kurşun. Evrim Ağacı. Retrieved June 05, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10056
S. Aslan, et al. “Kurşun.” Edited by Dilan Emektar. Evrim Ağacı, 27 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/10056.
Aslan, Sevcan. Emektar, Dilan. “Kurşun.” Edited by Dilan Emektar. Evrim Ağacı, January 27, 2021. https://evrimagaci.org/s/10056.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close