Hemolitin, Dünya Dışından Gelen İlk Protein Olabilir!

Hemolitin, demir (Fe) ve Lityum (Li) içeren Dünya dışından geldiği düşünülen ilk protein olabilme özelliğini taşıyor!

Bu protein, 1990 yılında Cezayir'e düşen Acfer 086 adlı bir kondrit meteorit içerisinde tespit edilmiştir. Kondrit meteoritler bilinen en ilkin göktaşlarındandır. Öyle ki meteoritin kökeninin yaklaşık 4.6 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor. Yani gezegenin oluşmaya başladığı yıllarda proto-solar disk zamanı oluştuğu hesaplandı.

Daha önceden siyanür, B3 vitamini (Niyasin) gibi vitaminlerin ve aminoasitlerin Dünya dışından gelmiş olabileceği zaten çalışılıyordu ve bilinen bir şeydi. Ancak buna benzer bir çalışma literatürde bir ilk niteliğinde! Meteoritlerde tespit edilen siyanür başta canlılık açısından kulağa şaşırtıcı gelebilir; ancak RNA nükleotidlerindeki riboz şekerini oluşturan ve abiyogenez açısından ilkin canlılığı başlatmada önemli bir madde olduğu biliniyor.

Wallpaper Flare

Söz konusu hemolitin proteini, Harvard Üniversitesi ile birlikte PLEX ve Bruker Scientific adlı fizik ve biyoteknoloji şirketleri tarafından tespit edildi. Avustralya'daki CSIRO Astronomi ve Uzay Bilimleri'nden astrokimyager Chenoa Tremblay şöyle diyor:

Araştırma ekibi, sadece glisin aminoasitini önceki çalışmalardan daha net bir şekilde tespit etmekle kalmayıp, demir ve lityum gibi diğer elementlerle de bağ yaptığını gösterdi. Üstelik izole haldeki bir glisin değil; proteinin bir parçası durumunda.

Yapılan çalışmaların sonuçları arXiv'de yayınlandı. Bu araştırmanın sonuçları, meteorit içerisinde tespit edilen ilk Dünya dışı protein olduğunu belirtiyor. Araştırmacılar bu proteine hemolitin (İng: hemolithin) adını verdi. Protein yapısı yeryüzünde bildiğimiz proteinlere benzese de, döteriyum ve hidrojen oranı bilinen Dünyasal proteinler ile uyuşmuyor. Yine de bu oranın uzayda fazlaca vakit geçiren uzun süre önce oluşmuş kuyruklu yıldızlar ile ilişkili olabileceği düşünülüyor.

Mühendishane

Bütün bu araştırmalara rağmen söz konusu meteorit içerisinde bulunan proteinin aslında gerçek bir protein olmadığını dile getiren bilim insanları da mevcut. Diğer bilim insanlarının görüşlerine göre bu sadece bir polimer. Yani yapısında birçok molekülün tek bir molekül durumunda bulunduğu bir bileşik. Proteinler de birer polimerdir. Ancak her polimer bir protein değildir. Öte yandan NASA'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki çalışmalarına göre düşük yerçekimi ortamında protein oluşturmak, Dünya gibi gezegen kütle çekimi altından çok daha kolay. Dolayısıyla uzayda bir yerlerde protein oluşma olasılığı çok yüksek. Sadece bulgularını tespit etmek gerekiyor.

Eskiden Acfer 086 ve diğer Allende meteoritleri içerisinde aminoasit polimerleri gözlenmişti. Ancak hassas MALDI kütle spektrometresi ile yapılan ileri analizlere ek olarak, glisin ve hidroksi-glisin zincirlerinin demir, oksijen ve lityum atomları tarafından bağlanan moleküler ağırlığı 2320 Dalton olan bileşik tespit edildi. Bütün izotopların spektrum analizlerinin gösterdiğine göre her moleküler fragmanının, yeryüzü seviyesinin 25.700 ppt (sigma = 3.500, n=15) üstünde olduğunu gösteriyor. Bu da izotopların Dünya dışından olduğunu destekliyor.

Çalışmanın üzerine gidileceği ve sonuçların kontrollü olarak tekrarlanacağı belirtiliyor. Benzer koşullar oluşturularak, aynı sonuçları alınması planlanıyor. Sonuçta bütün bunların gerçek bir protein bulguları mı yoksa proteine benzeyen başka bir polimerin mi bulguları olduğu netleşecektir. Eğer bu çalışmanın sonuçları başka testlerle doğrulanırsa, Dünya dışından geldiği kanıtlanan ilk protein olacaktır! Her iki durum da heyecan verici bir çalışma olduğu gerçeğini değiştirmez!