Krom

Krom elementi sembolü "Cr" olup periyodik cetvelin 4'üncü periyodunun 6B grubunda bulunan bir geçiş elementidir. Oda sıcaklığında katı fazda bulunmaktadır. Atom numarası 24 olup atom ağırlığı ise 51.9961'dir. Krom, geçiş metallerinin çoğuna kıyasla nispeten düşük olan 1907°C'lik (3465 °F) bir erime noktasına sahiptir. Bununla birlikte kaynama noktası 2671°C (4840°F) olduğundan, en düşük üçüncü kaynama noktasına sahip olan geçiş metali olarak bilinir.^[1]

Krom; parlak, kırılgan, ve sert bir metaldir. Rengi gümüş gridir ve çok cilalanabilir. Havada kararmaz, ısıtıldığında canlanır ve yeşil krom oksidi oluşturur. Krom, oksijen varlığında kararsızdır; hemen oksijeni geçirmeyen ve altındaki metali koruyan ince bir oksit tabakası oluşturur. Krom bileşiklerinin tümü canlı renklidir ve pigment olarak kullanılır. Bu parlak renkler; yeşil, sarı, kırmızı ve turuncudur.^[2]

Yüksek sıcaklıklarda krom, doğrudan halojenlerle veya kükürt, silikon, bor, nitrojen, karbon veya oksijen ile birleşir. Kromun en yaygın oksidasyon durumları +6, +3 ve +2'dir. Bununla birlikte, +5, +4 ve +1 durumlarının birkaç kararlı bileşiği bilinmektedir.^[3]

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Krom, Dünya'nın kabuğunda bulunan en yaygın 21. elementtir, ancak serbest metal formunda bulunmaz. Krom, kromit (FeCr₂O₄) cevheri olarak çıkarılır. Krom cevherleri bugün Güney Afrika, Zimbabve, Finlandiya, Hindistan, Kazakistan ve Filipinler'de çıkarılmaktadır. Toplam 14 milyon ton kromit cevheri çıkarılmaktadır. Rezervlerin 1 milyar ton civarında olduğu ve Grönland, Kanada ve ABD'de kullanılmayan birikimler olduğu tahmin edilmektedir.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Elektrokaplama adı verilen bir teknik kullanarak, ince bir krom tabakası, otomobil parçaları ve ev aletleri dahil olmak üzere metal ve plastik nesneleri kaplayarak parlak ve çekici bir yüzey elde edebilir. Örneğin, otomotiv tasarımcıları arabalarını süslemek için krom jantlar ve tekerlekler kullanır. Mutfak çatal bıçak takımlarında, paslanmaz çelik tava ve tava gibi tencere ve gereçlerde kullanılır. Tekstil endüstrisi, boyaların kumaşa yapışmasına yardımcı olmak için krom iyonları kullanır. Bira mayası, buğday tohumu ve böbrek gibi besinler krom açısından zengindir.

Tarihi

Krom, 1798'de Paris'te Fransız kimyager Nicholas Louis Vauquelin tarafından keşfedildi. 1766'da bir Sibirya altın madeninde keşfedilen ve Sibirya kırmızı kurşunu olarak anılan parlak kırmızı bir mineral ilgisini çekti. Bu mineral günümüzde krokoid olarak bilinir ve bir kurşun kromat şeklidir. Vauquelin bunu analiz etti ve bir kurşun minerali olduğunu doğruladı.

Etimolojisi

Krom, diğer elementlerle birleştiğinde canlı renkler oluşturur ve boya olarak kullanılır. Bu da adını Yunanca "renk" anlamına gelen chroma kelimesinden almıştır .

Önlem ve Güven

Kişiler nefes alıp verirken, yemek yerken veya içecek içerken krom veya krom bileşikleri ile cilt teması yoluyla kroma maruz kalabilir. Kroma maruz kalma ile ilişkili sağlık tehlikeleri, oksidasyon durumuna bağlıdır.

Altı değerlikli krom formu toksiktir. Altı değerlikli formun cilt üzerindeki yan etkileri arasında ülserler, dermatit ve alerjik cilt reaksiyonları olabilir. Krom (VI), esas olarak çelik ve tekstil endüstrisinde çalışan kişiler için insan sağlığı için bir tehlikedir. Tütün içenlerin de kroma maruz kalma şansı daha yüksektir.

Öte yandan krom (III) insanlar için temel bir besindir ve eksikliği kalp rahatsızlıklarına, metabolizmaların bozulmasına ve diyabete neden olabilir. Ancak çok fazla krom (III) alımı, örneğin deri döküntüleri gibi sağlık etkilerine de neden olabilir.

Kromun Hayvanlar Üzerindeki Etkisi

Kromun balıkların vücutlarında biriktiği bilinmemekle birlikte, yüzey sularında metal ürünlerin atılması nedeniyle yüksek krom konsantrasyonları, bertaraf noktasına yakın yüzen balıkların solungaçlarına zarar verebilir. Hayvanlarda krom solunum problemlerine, hastalıkla daha düşük mücadele kabiliyetine, doğum kusurlarına, kısırlığa ve tümör oluşumuna neden olabilir.

İlginç Bilgiler ve Diğer

Krom bileşiklerine maruz kalındığında dişlerde aşınma ve renk değişikliği meydana gelebilir.^[4]