Köstebek Faresinde Bulunan Bir Gen İnsan Ömrünün Uzamasına Yardımcı Olabilir!

Uzun ömürleri ve yaşa bağlı hastalıklara karşı olağanüstü dirençleri ile bilinen çıplak köstebek fareleri, uzun süredir bilim camiasının dikkatini çekmekteydi. Rochester Üniversitesi'nden araştırmacılar, köstebek faresinde bulunan bir geni normal bir fareye aktararak farenin ömrünü ve direncini arttırmayı başarabildiler!

Köstebek farelerinin vücutları çoğunlukla kılsızdır. Bunun nedeni ise yaşamlarının büyük bir bölümünün yer altında geçmesidir. Güneşe çok fazla maruz kalmadıkları için vücutlarını zararlı ışınlarından korumak adına kıllara ihtiyaç duymazlar.

Araştırmacılar, gelişmiş hücresel onarım ve korumadan sorumlu bir geni farelere aktararak, yaşlanmanın sırlarını açığa çıkarabilecek ve insan ömrünü uzatabilecek heyecan verici olasılıkların kapısını araladılar. Rochester'dan Doris Johns Cherry Biyoloji ve Tıp Profesörü Vera Gorbunova, konu hakkında şunları söylüyor:

Çalışmamız, uzun ömürlü memeli türlerinde gelişen benzersiz uzun ömürlülük mekanizmalarının diğer memelilerin ömrünü uzatmaya yarayabileceğine dair bir kanıt sağlıyor!

Nature dergisinde yayınlanan bir çalışmada Gorbunova, biyoloji profesörü Andrei Seluanov ve meslektaşlarıyla birlikte yüksek molekül ağırlıklı hyalüronik asit (HMW-HA) yapımından sorumlu bir geni çıplak köstebek faresinden farelere başarıyla aktardıklarını bildirdi. Bu, farelerin sağlığının ilerlemesine ve ortalama yaşam süresinin yaklaşık %4,4 oranında artmasına yol açtı.

Çıplak köstebek fareleri, kendi boyutlarındaki kemirgenler için olağanüstü uzun ömürlülüğe sahip fare büyüklüğündeki kemirgenlerdir. 41 yıla kadar, yani benzer büyüklükteki kemirgenlerden neredeyse on kat daha uzun yaşayabilirler. Diğer birçok türün aksine, çıplak köstebek fareleri yaşlandıkça nörodejeneratif hastalıklar yani Alzheimer, Parkinson, prion ve motor nöron ve kardiyovasküler hastalıklar, artrit ve kanser gibi hastalıklara genellikle yakalanmazlar. Gorbunova ve Seluanov, çıplak köstebek farelerinin yaşlanmaya ve hastalıklara karşı korunmak için kullandıkları benzersiz mekanizmaları anlamak için on yıllarca süren araştırmalar yaptılar.

Araştırmacılar daha önce HMW-HA'nın çıplak köstebek farelerinin kansere karşı direncinden sorumlu mekanizmalardan biri olduğunu keşfetmişti. Fareler ve insanlarla karşılaştırıldığında çıplak köstebek farelerinin vücutlarında yaklaşık on kat daha fazla HMW-HA bulunuyordu. Tüm memeliler hyaluronan sentaz 2 genine sahipken, çıplak köstebek faresi daha güçlü gen ekspresyonu sağlayacak şekilde evrilmiş gibi görünüyordu. Araştırmacılar bu geni çıplak köstebek faresi hücrelerinden çıkardığında hücrelerin tümör oluşturma olasılığı oldukça yükseldi.

Gorbunova, Seluanov ve meslektaşları bu belirli genin olumlu etkilerinin diğer hayvanlarda da üretilip üretilemeyeceğini merak edip HMW-HA üreten bir proteinin yapımından sorumlu gen olan hyaluronan sentaz 2 genini bir fareye aktardı. Sonrasında bu gene sahip farelerin hem spontane tümörlere hem de kimyasal kaynaklı cilt kanserine karşı daha iyi korumaya sahip olduğunu buldu. Farelerin genel sağlığı da iyileşti ve normal farelere kıyasla daha uzun yaşayabildiler. Yaşlandıkça, vücutlarının farklı yerlerinde daha az iltihaplanma görüldü (iltihap, yaşlanmanın ayırt edici özelliğiydi) ve daha sağlıklı bir bağırsağa sahip oldular.

HMW-HA'nın tam olarak neden bu kadar yararlı etkilere sahip olduğu konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da araştırmacılar durumun genin bağışıklık sistemini doğrudan düzenleme yeteneğinden kaynaklandığına inanıyor.

Yöntem İnsanlar için de Kullanılabilir mi?

Bulgular, HMW-HA'nın insanlarda yaşam süresini uzatmak ve inflamasyonla ilişkili hastalıkları azaltmak için nasıl kullanılabileceğini keşfetmek için yeni olanaklar sunuyor. Gorbunova, bu konuda şunları söylüyor:

HMW-HA'nın çıplak köstebek faresinde keşfedilmesinden bu genin farelerde sağlığı artırdığını gösterilmesine kadar 10 yıl geçti. Bir sonraki hedefimiz bu özelliği insanlara aktarmak.

Araştırmacılar bunu iki yolla, ya HMW-HA'nın bozulmasını yavaşlatarak ya da HMW-HA sentezini artırarak başarabileceklerine inanıyorlar. Seluanov, durumu şöyle açıklıyor:

Hyalüronanın bozulmasını yavaşlatan molekülleri zaten belirledik ve bunları klinik öncesi deneylerde test ediyoruz. Bulgularımızın, uzun ömürlü bir türün adaptasyonlarının insanın ömrüne ve sağlığına fayda sağlayacak şekilde nasıl uyarlanabileceğinin ilk ancak son örneği olmayacağını umuyoruz.