Koronavirüs Bulaştığını (COVID-19 Hastalığına Yakalandığınızı) Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
Hızla devam eden koronavirüs salgınında en çok endişe edilen konulardan birisi, koronavirüse yakalanılması halinde ne yapılması gerektiği konusu... Özellikle de önümüzdeki 1.5 yıl içinde tüm yetişkinlerin %40-70 arasının koronavirüse yakalanacağı öngörüsü göz önüne alınacak olursa, bir noktada bu hastalığa (COVID-19) yakalanmanız halinde ne yapacağınızı bilmek önem arz edecek. Burada hem genel tavsiyeleri, hem Türkiye özelindeki tavsiyeleri bulacaksınız.
Koronavirüs (COVID-19) Belirtileri
Hastalıkla ilgili en büyük problem, semptomlarını gripten ayırmanın çok zor olması. Koronavirüs hastalarında genel olarak görülen semptomlar ve bu semptomların hastalarda görülme sıklığı şu şekilde:
- Ateş (%98)
- <37.3 (%2)
- 37.3 - 38 (%20)
- 38.1 - 39 (%44)
- >39 (%34)
- Öksürük (%76)
- Nefes Zorluğu/Darlığı (%55)
- Bitkinlik veya Kas Ağrısı (%44)
- Balgam Üretimi (%28)
- Baş Ağrısı (%8)
- Kanlı Tükürük (%5)
- İshal (%3)
Bakteriyel pnömonilerin aksine viral pnömonilerde balgamlı öksürük görülmeyebilir. Ateş yerine subfebril ateş denilen daha düşük vücut sıcaklıkları da olabilir.
Dahası, bu semptomların ortaya çıkması, hastalık taşıyan birine temas etmenizden sonra 2-14 gün içinde çıkabilir! Bu sürede hastalığın bulaşmaya devam ettiği bilinmektedir.
Grip Belirtileri
CDC tarafından sezonluk gribin belirtileri arasında şunlar sayılmaktadır:
- Ateş (%88-100)
- Burun akıntısı veya tıkanıklığı (%90)
- Öksürük (%78-85)
- Boğaz ağrısı (%25-42)
- Kas ve vücut ağrısı (%15-30)
- Baş ağrısı (%10-37)
- Yorgunluk ve bitkinlik
- Bazı vakalarda (özellikle çocuklarda) kusma ve ishal
Görebileceğiniz gibi iki hastalığın semptomları birbirine çok yakın; bu nedenle ayırt etmek oldukça güç. Her iki hastalık da sistemik hastalıklar, yani vücudun genelini etkiliyorlar.
Benzer şekilde, alerjiler de çok benzer semptomlara sahip olabiliyor. Ancak eğer ki diğer faktörlerle birlikte gözleriniz veya burnunuz çok kaşınıyorsa, muhtemelen alerji olduğunu söyleyebiliriz.
Koronavirüs, Gripten Nasıl Ayırt Edilir?
Koronavirüslerin genelde sebep olduğu zatürre ve onun başlangıcında görülen nefes darlığı asıl ayırt edici faktör olarak karşımıza çıkıyor. Eğer tüm grip semtpomlarına ek olarak nefes darlığı çekiyorsanız ve nefes almakta zorluk çekiyorsanız koronavirüs şüphesi artabilir. Ayrıca grip ve nezlenin aksine, COVID-19 zamanla kötüleşebiliyor ve bu durumda tıbbi yardım almanız gerekebilir.
Dahası koronavirüs semptomları arasında, gripte olanın aksine, boğaz ağrısı ve burun akıntısı pek bulunmuyor. Dolayısıyla bu semptomlara bakarak da iki hastalık arasında ayrıma gitmeniz mümkün olabilir.
Benzer şekilde, gribin aksine koronavirüste genellikle (ama her zaman değil) bir seyahat geçmişi veya yurt dışında bulunmuş kişilerle temas etme hali bulunmaktadır. Son dönemde kimlerle fiziksel temas kurduğunuzu ve bu kişilerin son birkaç haftada nerelerde bulunduğunu düşünün. Eğer bu kişiler hastalığın bulunduğu yerleri ziyaret ettilerse, koronavirüsten şüphelenebilirsiniz.
Ancak şunu önemle hatırlatalım: Kendi kendinize hastalık teşhisi koymanız pek isabetli bir sonuç vermeyecektir. Dahası, COVID-19 halen yeni yeni tanımakta olduğumuz bir hastalık olduğundan, buradaki sonuçlar zaman içinde değişebilir. Bu nedenle kesin yargılara varmamanızı tavsiye ederiz.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Semptomları Göstermeniz Halinde Ne Yapmalısınız?
Öncelikle sakin olun; çünkü sadece semptomlara bakarak resmi bir tanı koymanız mümkün değil ve istatistiki olarak halen büyük ihtimalle grip veya nezleye yakalandınız. Koronavirüs teşhisi yalnızca ilgili testlerin pozitif gelmesi sonucunda konabilir. Yine de hastalık semptomlarına kulak verin ve önlem olarak kendinizi karantinaya alın.
Kesinlikle dışarı çıkmayın ve insanlarla temasınızı kesin. Acil durumlar haricinde, hastane de dahil olmak üzere hiçbir yere gitmeyin. Kesinlikle topluma açık yerlere, özellikle de iş yerinize, okula veya alışveriş merkezlerine gitmeyin. Hiçbir şekilde toplu taşıma araçlarına binmeyin.
Türkiye'de Alo 184 hattını arayarak bilgi isteyin. Bu hat üzerinde görev alan hekimler, size yapmanız gerekenleri söyleyecekler ve sizi gerekli yerlere yönlendirecekler. Sorularına dürüstlükle cevap verin, gereksiz yere bu hattı meşgul etmeyin.
Diğer insanlarla temastan kaçının. Örneğin hastalıktan şüphe ediyorsanız evinizde tek bir odada kalmaya çalışın ve akrabalarınızla da temasınızı olabildiğince azaltın. Evcil hayvanlarınıza dokunmaktan uzak durun; çünkü evcil hayvanların virüse yakalanıp yakalanmadığı konusu halen tartışmalı olsa da, hayvanlarınız virüsü bir odadan diğerine kılları ve derileri üzerinde taşıyabilirler. Ayrıca virüsün evcil hayvanlar üzerindeki etkisi bilinmediği için onları korumak adına da bu adım önemlidir. Hastalık süresince bir başkasından evcil hayvanlarınıza sizin yerinize bakmasını rica edin.
Eğer hastaysanız veya hasta birine bakıyorsanız yüz maskesi takmanızda fayda vardır. Özellikle de solunum sorunları çeken hastalarla ilgileniyorsanız maske takmanız önemlidir. Maske konusu hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Öksürme ve hapşırma sırasında ağzınızı ve burnunuzu dirseğinizin içiyle veya bir mendille kapatın. Mendili sonrasında çöp kutusuna atın, yüzeylerde bırakmayın.
Her ne durumda olursanız olun, sık sık ellerinizi yıkayın. Evinizde bulunan havlu veya bardak gibi cisimleri diğer insanlarla ortak olarak kullanmayın. Bardaklarınızı, diş fırçalarınızı ve benzeri diğer cisimleri ayrı tutun ve sık sık yıkayın. Yüzeylere dokunmaktan kaçının, sık dokunduğunuz yüzeyleri normal temizlik ürünleriyle dezenfekte edin.
Eğer hekim tarafından evinizde kalmanız istenirse, buna harfiyen uyun ve aksi söylenene kadar evinizi terk etmeyin.
Acil Durum Semptomları
Eğer aşağıdaki semptomları göstermeye başlarsanız, 112 Acil Yardım hattını arayarak tıbbi yardım isteyin (telefondaki sağlık personeline mutlaka COVID-19'dan şüphelendiğinizi de bildirin; diğer tüm semptomlarınızı anlatın):
- Nefes almakta zorlanırsanız veya nefes darlığı çekerseniz,
- Göğsünüzde azalmak bilmeyen bir ağrı veya baskı hissederseniz,
- Kafa karışıklığı (hezeyan) yaşarsanız veya harekete geçmekte zorluk çekerseniz,
- Dudaklarınız veya yüzünüz mavi bir renge dönmeye başlarsa.
Evde Tedavi Yöntemleri
Eğer normal semptomların ötesinde bir semptom göstermezseniz, gribe yakalanmanız halinde yaptığınız şeyleri koronavirüs için de yapabilirsiniz:
- Bol sıvı (özellikle de su) tüketin.
- Hekim tavsiyesi olmadan ilaç (özellikle de antibiyotik) almayın.
- Eğer çok ağrınız varsa, miktarını abartmadan ağrı kesici alın.
- Bol bol dinlenin.
Ve unutmayın: Koronavirüse yakalanmamış olmanız, semptomlarınızın önemsiz olduğu anlamına gelmemektedir. Grip de son derece ciddi olabilen bir hastalıktır ve mümkün olduğunca çabuk tedavi edilmelidir; aksi takdirde, salgınlar sırasında halihazırda aşırı yük altında olan sağlık sistemine ek bir yük olunmasına neden olabilir. Bu nedenle semptomlarınızı hiçbir zaman hafife almayın ve şüphelenmeniz halinde her zaman evde kalmayı seçin.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 83
- 20
- 10
- 8
- 5
- 4
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- A. J. Willingham. Is It Allergies, The Flu Or The Coronavirus? How To Tell The Difference. (12 Mart 2020). Alındığı Tarih: 16 Mart 2020. Alındığı Yer: CNN | Arşiv Bağlantısı
- Yale New Haven Health. Coronavirus (Covid-19) Vs. Influenza (Flu). (3 Mart 2020). Alındığı Tarih: 16 Mart 2020. Alındığı Yer: Yale New Haven Health | Arşiv Bağlantısı
- CDC. Flu Symptoms & Diagnosis. (16 Mart 2020). Alındığı Tarih: 16 Mart 2020. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
- CDC. Symptoms. (16 Mart 2020). Alındığı Tarih: 16 Mart 2020. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/11/2024 12:52:25 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8342
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.