Kobalt

Özellikler

Kobalt elementinin kimyasal sembolü "Co"dur. Periyodik cetveli 4'üncü periyodunun 9B grubunun geçiş metalidir. Atom numarası 27 ve atom ağırlığı 58.9331'dir. Oda sıcaklığında katı fazda bulunmaktadır. Yoğunluğu 8.86 gram/cm³'tür. Genellikle değerlik elektron sayıları +2 ve +3'tür. Erime noktası 1768K (1495°C veya 2723°F) olarak ölçülmüştür. Kaynama noktası ise 3200K (2927°C veya 5301°F) olarak bilinir.^[1]

Kobalt, sert ferromanyetik, gümüş-beyaz, sert, parlak ve kırılgan bir elementtir. Demir gibi, manyetize edilebilir. Fiziksel özelliklerinde demir ve nikele benzer. Element kimyasal olarak aktiftir ve birçok bileşik oluşturur. Kobalt havada stabildir ve sudan etkilenmez, ancak seyreltik asitler tarafından yavaşça etkileşime geçer. Kobalt, -3 ile +4 arasında değişen oksidasyon durumlarıyla mevcuttur. En yaygın oksidasyon durumları +2 ve +3'tür.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Kobalt serbest bir element olarak bulunmaz, ancak yer kabuğundaki minerallerde bulunur. Kobalt cevherleri arasında eritrit, kobaltit, skutterudit ve glokodot bulunur. Kobaltın çoğu Afrika'da çıkarılır ve nikel, bakır, gümüş, kurşun ve demir dahil olmak üzere diğer metallerin madenciliğinin bir yan ürünüdür. Dünyanın en büyük kobalt üreticileri Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Çin ana karası, Zambiya, Rusya ve Avustralya'dır. Finlandiya, Azerbaycan ve Kazakistan'da da bulunur. Dünya üretimi yılda 17.000 tondur.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Kobalt pek çok alaşımda (gaz türbinli uçak motorlardaki parçalar için süper alaşımlar, korozyona dirençli alaşımlar, yüksek hızlı çelikler, semente karbürler), petrol ve kimya endüstrileri için katalizör olarak, boyalar için kurutma maddesi olarak ve mürekkeplerde kullanılır. Kobalt mavisi, ressam paletinin önemli bir parçasıdır ve zanaatkarlarda porselen, seramik, vitray, fayans ve emaye takılarda kullanılır. Radyoaktif izotoplar, kobalt-60, gıdayı ve tüketiciyi korumak için tıbbi tedavide ve ayrıca gıdayı ışınlamak için kullanılır. Kobalt, demir gibi mıknatıslanabilir ve bu nedenle mıknatıs yapımında kullanılır. Özellikle güçlü mıknatıslar yapmak için alüminyum ve nikel ile alaşımlanmıştır. Kobalt metali, çekici görünümü, sertliği ve korozyona karşı direnci nedeniyle bazen elektrokaplamalarda kullanılır.

Tarihi

MÖ 1361-1352 arasında hüküm süren Firavun'un mezarı, kobaltla koyu mavi renkli küçük bir cam nesne içeriyordu. Kobalt mavisi, Çin'de daha önce biliniyordu ve çanak çömlek boyları için kullanıldı. 1730'da Stockholm'den kimyager Georg Brandt, bazı yerel bakır işleyiciler sayesinde koyu mavi bir cevherle ilgilenmeye başladı ve sonunda, şimdiye kadar tanınmayan bir metal içerdiğini kanıtladı ve bazen gümüş cevheri ile karıştırıldı. Sonuçlarını 1739'da yayınladı. Yeni bir metali ortaya çıkardığı iddiası, yeni elementinin gerçekten bir demir ve arsenik bileşiği olduğunu söyleyen diğer kimyagerler tarafından yıllarca tartışıldı, ancak sonunda kendi başına bir element olarak kabul edildi.^[3]

Etimolojisi

Kobalt elementinin adı, "goblin" anlamına gelen Almanca kelime "kobold"dan gelir. Madenciler, cevher çıkarma konusunda batıl inançları olduğu için kobalt cevherine bu adı verdiler.

Önlem ve Güven

Kobalt, çevreye yaygın bir şekilde dağıldığından, insanlar havayı soluyarak, su içerek ve kobalt içeren yiyecekleri yiyerek ona maruz kalabilir. Kobalt çevrede genellikle serbestçe bulunmaz; ancak kobalt parçacıkları toprağa veya tortu parçacıklarına bağlı olmadığında, bitkiler ve hayvanlar tarafından alım daha yüksektir ve bitkilerde ve hayvanlarda birikme meydana gelebilir.

Kobalt, B₁₂ vitamininin bir parçası olduğu için insanlar için faydalıdır. Kobalt, kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyardığı için hamile kadınlarda kansızlığı tedavi etmek için kullanılır. Günlük toplam kobalt alımı değişkendir ve 1 mg'a kadar çıkabilir.

Bununla birlikte, çok yüksek kobalt konsantrasyonları insan sağlığına zarar verebilir. Hava yoluyla çok yüksek konsantrasyonlarda kobalt soluduğumuzda, astım ve zatürre gibi akciğer etkileri yaşarız. Bu, esas olarak kobaltla çalışan insanlarda ortaya çıkar.

İlginç Bilgiler ve Diğer

Kobalt, tarih öncesi çağlardan beri keşfedilen ilk metaldir.^[4]