Vox tarafından hazırlanmış, vücudumuzdaki körelmiş organlardan sadece birkaçını gösteren bir videoyu Türkçeye çevirerek "Evrimin Vücudumuzdaki İzleri" başlığı ile 7 Aralık 2016'da YouTube üzerinden yayınlamıştık:

Bu videonun başında şöyle bir ifade geçiyordu:

Antik Yunan’daki çok önemli bilimsel düşünce temelleri uzun bir süre unutulmaya yüz tutmuştur. Bu miras daha sonra Müslümanlar tarafından tekrar keşfedilmiştir ve Müslümanlar bu mirası belki de tamamen unutulmaktan kurtarmışlardır. Antik Yunan medeniyeti ile karşılaşan Müslüman medeniyeti özellikle 8. ve 13.yy.’larda çok önemli bilimsel çalışmalar yapmıştır. Tarihte, 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar (kimi kaynaklara göre 15. yüzyıla kadar) olan dönem, İslam coğrafyasının Altın Çağı olarak bilinir. Bu zaman diliminde İslam alimleri üzerinde, Antik Yunan çalışmalarının tesirini fazlasıyla görmek mümkündür. Sorgulayıcı ve araştırmacı bakış açısı ile birlikte devralınan miras, Müslüman medeniyetinin yükselmesine olanak sağlamıştır.

Bu dönemde Müslüman bilimciler, canlılığın ortaya çıkışı ve gelişimi ile ilgili kendilerinde mevcut olan görüşlerden farklı olan açıklamalarla da tanışmıştır. Doğaya karşı bu yeni pencereden bakmışlar ve bu fikri kendi bakış açılarıyla hem geliştirmiş hem de daha sonra Avrupa medeniyetine bırakmışlardır. Bunu yaparken Antik Yunan’daki çalışmaları kendi dillerine çevirmiş ve bu çalışmalar üzerine kendi yorumlarını yapmışlardır.

Arjantin'in Huenul Mağarası'nın taş duvarları; geometrik şekiller, insanlar ve hayvanlardan oluşan yaklaşık 900 farklı resimle kaplı. Ancak arkeolog Guadalupe Romero Villanueva'ya göre Huenul Mağarası'ndaki kırmızı, beyaz, sarı ve siyahın canlı tonlarındaki bu resimlerden bazıları diğerlerinden daha eski görünüyor. Tarak şeklindeki bir avuç motif, duvara kırmızımsı siyah pigmentle çizilmiş ve daha sonraki mağara ressamları tarafından neredeyse gizlenmişti.

Araştırmacılar, küçük odun kömürü örneklerini radyokarbonla tarihlendirdiğinde en eski resmin 8200 yıl öncesine ait olduğu ortaya çıktı. Bu, motifin Güney Amerika'daki doğrudan tarihlendirilmiş en eski kaya sanatı olduğu anlamına geliyor.

Evrim Ağacı Uyarısı: Başlığın toplumumuzla daha ilişkili olabilmesi için orjinalinde "Jennifer Aniston" (Amerikalı aktris) olan isimleri yer yer "Türkan Şoray" olarak değiştirdik. Çünkü konu dahilinde, genel toplum tarafından yakından bilinen bir yüz olduğu sürece yazı aynen geçerliliğini koruyor. Bu yazı, Jennifer Aniston'a özel bir durum değil. Genel olarak toplumdaki bilindik simalar için geçerli. Aniston, sadece sinirbilimciler arasında sıklıkla kullanılan bir örnek. Yani toplum içerisinde çok uzun yıllardır yer etmiş diğer aktör ve aktrisleri kullanarak da yazıyı değiştirebilirsiniz, geçerliliği değişmeyecektir. Yazıyı Türkiye'yle ilişkilendirmek için Evrim Ağacı olarak parantezler içinde bazı bilgiler ekledik. Böylece anlamanız daha kolay olacaktır. İyi okumalar.

Jeniffer’ı, veya hep söylediğimiz gibi “Jen”i düşünün (veya o ayırt edici beni ve yüz yapısıyla Türkan Şoray'ı). Büyüleyici gülümseyişiyle Jen, muhteşem çenesiyle Jen, saçını açık bırakmış hâliyle Jen, Rachel rolünde Jen, Brad’le Jen, Brad’siz Jen, Vince’le Jen, Oscar töreninde Jen ve tabii ki temporal lobun orta kısmındaki sinir hücresi olarak Jen.

Yüzyıllardır insanlar ve hayvanlar için büyük önem teşkil eden akarsular, yaşamımızın devamlılığı için vazgeçilmezdir. İlk büyük medeniyetlerin akarsu kenarlarında yerleşim yeri kurması tesadüf değildir. İnsanlar, akarsu sayesinde en temel ihtiyacı olan tarımsal faaliyetini sürdürebilmiş ve akarsuların getirmiş olduğu verimli alüvyonlar sayesinde gerek tarım gerekse hayvancılıkta ilerlemeler kaydetmiştir.

Akarsular günümüzde daha da büyük bir önem teşkil eder. Örneğin akarsular sadece tarımda sulama için değil enerji elde etmek içinde kullanılmaktadır. Bu sayede yapılmış olan dev barajlar, günümüzde giderek artan nüfus ve bunun getirmiş olduğu ihtiyaçlar çerçevesinde enerjiye olan ihtiyacımızın belirli bir kısmını da karşılamaktadır. Binlerce kilometre uzunluğundaki dağların arasından onları milyonlarca yılda aşındırarak uygun yerlerde biriktirme yapan akarsular, tıpkı bir ekskavatör gibidir. Maden sahasından taşıdığı malzemeyi uygun yerde bırakarak aşındırma veya biriktirme meydana getirir. Biz insanlar da doğayı taklit etmiyor muyuz?

Kuzey Amerika’nın devasa tatlı su kütleleri olan Büyük Göller, yüzyıllardır hem gemilere hem de insanlara mezar oldu. Sayıların tam olarak bilinmesi mümkün olmasa da ancak tarihçiler 17. yüzyıldan bu yana yaklaşık 6.000 geminin battığını ve 25.000 ila 30.000 kişinin boğularak can verdiğini tahmin ediyor. Uzmanlar, bu belirsizliğe rağmen 8 Eylül 1860 tarihinde, Chicago’nun kuzeyinde Michigan Gölü üzerinde seyreden Lady Elgin isimli buharlı yolcu gemisinin başka bir gemiyle çarpıştığı, belgelenmiş en ölümcül gemi kazasını inceliyor. Olay sonucunda 300'den fazla kişi hayatını kaybetti. Bu olay, dönemin kültürel hafızasına derinlemesine kazındı halk şarkılarına ilham oldu.

Lady Elgin'in çürümeye yüz tutmuş enkazı Michigan Gölü'nde dağılmış halde yatarken şaşırtıcı derecede iyi korunmuş bir eser yeniden gün yüzüne çıktı. Böylece yaklaşık 165 yıl sonra, som altından yapılmış bir cep saati, bu vapurun kurbanlarından birinin ailesine geri dönmüş oldu.

Alkol, karbon atomuna doğrudan bağlanmış bir ''-OH'' grubu olan organik bileşiklere verilen genel addır. Bu yüzden teknik olarak karbon atomu içeren her organik bileşik bir alkole dönüştürülebilir. Örneğin ksilitol ya da eritritol gibi şeker alkolleri çeşitli maddelerin içerdiği şekerin fermente edilmesi ile elde edilir. Günümüzde üretilen alkollü içeceklerin üretilmesinde kullanılan temel yöntem de budur; çeşitli maddelerin ve doğal olarak şeker barındıran besinlerin fermente edilmesi...

Fermantasyon işlemi, besinin içerdiği karbonhidratın oksijensiz ortamda bakteriler tarafından alkole ya da aside dönüştürülmesidir. Bu işlemin gerçekleşmesi için gereken bakteriler bazen maya olarak dışarıdan da eklenebilir ya da ışık altında şeker eklenerek besinin içerdiği bakterilerin aktif olması sağlanabilir. Hatta bu işlemin uzun sürmesi ve tam olarak gerçekleşmesi için bakteriler tarafından tüketilmesi için farklı bir karbonhidrat kaynağı eklenebilir. Üretilen alkollü içeceğin türüne göre farklı fermantasyon yöntemleri tercih edilebilir.