Arizona Üniversitesi Tarım ve Yaşam Bilimleri Bölümü'nden Dr. Bruce Tabashnik tarafından yazılan ve Science dergisinde yayımlanan makale, gıda güvenliği, yeni çıkan hastalıklar ve biyoçeşitlilik kaybı gibi küresel sorunların çözümü, evrimsel biyoloji açısından düşünmemiz gerektiğini gösteriyor. Daha önceden Nature Biotechnology dergisinde yayımladıkları makalede anlattıkları gibi, Arizona'nın pamuk tarlalarında sergilenen evrimsel yaklaşım ve bunun başarısı, ekibin yaklaşımının ve evrimin başarısını ispatlıyor.

Bugüne kadar ilk defa uluslararası platformdan 9 bilim insanı tarım, tıp ve çevre yönetimindeki sorunların çözümüyle ilgili gelişmeleri evrimsel tarihleri açısından inceleyerek bunların insan aktivitelerine adapte olabilirliklerine bakarak değerlendirdi. Araştırmanın sonucunda, evrimsel yaklaşımların daha iyi uygulanmasının gerekliliğinin aciliyeti gösterildi. Örneğin giderek artan miktarda sorunlar yaratan antibiyotik ve haşare ilacı direnci gibi konularda, evrimsel biyolojinin kullanılmasının önemi gösterildi. Dahası, şu anda kullanılan yöntemlerin, kronik hastalıklar ve biyoçeşitliliğin azalması gibi sorunların önüne geçmek için yeterli olmadığı ortaya kondu. Bu iki krizin nihai nedeni, insanların ve vahşi yaşamın çok kötü bir şekilde adapte olabildiği yiyeceklere maruz kalmamızdır. Arizona Üniversitesi Entomoloji Bölümü Başkanı olan ve aynı zamanda BIO5 Enstitüsü üyesi olan Tabashnik şöyle anlatıyor:

Queensland Üniversitesi'nden bir araştırmacı, evrenin evrimini açıklamak için yeni bir matematiksel model geliştirdi.^[1] Bu model, tarihte ilk kez, maddenin içe çöken bölgeleriyle genişleyen boşlukları bir arada ele alıyor.

Dr. Leonardo Giani ve Queensland Üniversitesi Matematik ve Fizik Okulu'ndaki ekibi, Physical Review Letters dergisinde yayınlanan bu çalışma için evreni 11 milyar ışık yılı derinliğe kadar ölçebilen Karanlık Enerji Spektroskopik Cihazı'ndan (İng: "Dark Energy Spectroscopic Instrument", "DESI") elde edilen verileri kullandı. Dr. Giani çalışmayla ilgili olarak şu ifadeleri kullanıyor:

Bilişsel önyargılar, bilişsel sistemimizin çalışma sistemine bağlı olarak ortaya çıkan sistematik rasyonellikten sapma şemalarıdır. Bilgiyi arama, değerlendirme, yorumlama, yargılama, kullanma ve hatırlamada ayrıca aldığımız kararlarda irrasyonel olmamıza sebep olurlar.

Örneğin çok bilinen Şeffaflık İllüzyonu Önyargısı, kendi içimizde yaşadığımız duygu ve düşüncelerimizin başkalarına olduğundan daha net göründüğünü sanmamıza sebep olur. Bu önyargıya kapılırız, çünkü başka insanların bizi nasıl gördüğünü anlamaya çalıştığımızda, kendi bakış açımızdan uzaklaşmakta zorlanırız. Bu nedenle de kendi içimizde deneyimlediğimiz duyguların dışarıdan da aynı şekilde deneyimlendiğini zannederiz. Halbuki bu, çoğu zaman mümkün değildir.

Elfler, yüzyıllar boyunca, William Shakespeare'in oyunu "Bir Yazgecesi Rüyası"ndan J. R. R. Tolkien'ın 300 sene sonraki klasik fantazi romanlarına kadar, kurguların popüler bir konusu olmuştu. Fakat elflerin oyunlarla, kitaplarla ve masallarla sınırlandırılması ancak yakın zamanda oldu: Geçmiş yüzyıllarda perilerin ve elflerin varlığına inanmak yetişkinler arasında da çocuklarda olduğu gibi yaygındı.

Periler gibi, Elflerin de sihirli, şekil değiştiren ufak tefek varlıklar olduğu söylenirdi (Shakespeare'in elfleri çiçeklerin içinde yaşayan ve etrafında neşeyle uçuşan küçük, kanatlı yaratıklardı.)

İnternette kimi zaman "İnsanlarla sineklerin de genlerinin %60'ı benzer, demek ki sinekten geliyoruz." ya da "Patateslerin de 48 kromozomu var, şempanzelerin de; belki de patatesten geldik." gibi düşük seviyeli ama halkın kafasını karıştırabilecek argümanlar görmek mümkündür. Bu yazımızda, bu argümanların hatalarını izah edeceğiz.

Genetik benzerlik, ele alınan iki türün ya da tür grubunun genomlarının (var olan bütün genlerinin toplamının) birbirlerine olan benzerlik oranı olabileceği gibi, bu tür veya tür gruplarının sadece belli başlı gen bölgelerinin birbirine benzerliği anlamına da gelebilmektedir. 

MIT'deki (Massachusetts Institute of Technology) mühendisler, evinizdeki yere düşmüş sıradan bir cips paketini gözleyerek, insanların konuşmalarının cips pakedi üzerinde yarattığı titreşimleri algılayan ve bundan konuşulanları çıkarabilen bir video kamera icat etti! Üstelik bu kamera, ses geçirmez camların arkasından bile içeride konuşulanları dinleyebilecek! Örneğin güvenli ve ses geçirmez bir odada özel bir konuşma yapıyorsunuz ve bu sırada masanızın üzerinde bir cips paketi duruyor (ya da herhangi bir diğer cisim). MIT'nin icat ettiği kamera, bu cips pakedini gözleyerek, ağzınızdan konuşma sırasında çıkan ses dalgalarının, paket üzerinde yarattığı minik titreşimleri algılayabilecek ve bunu konuşmanın içeriğini deşifre etmekte kullanabilecek. Elbette bu konu, çok bariz bir şekilde, gizlilik ve adli bilimler alanlarında yankı uyandıracak. MIT, konuyla ilgili detayları izah ettikleri bir videoyu yayınladı:

MIT bu teknolojiye "görsel mikrofon" adını veriyor. Bu mikrofon, ses dalgalarının etkisi altında cisimlerde meydana gelen değişimleri analiz ederek çalışıyor. Her ne kadar bunu gözle görmek pek mümkün olmasa da, ses dalgaları hava içerisinde yüksek ve düşük basınçlı alanlar halinde yayılıyor ve bu dalgalar bir cisme çarptığında, bu basıncın etkisi altında cisimler şekil değiştiriyor ve titreşiyor. Bu, tıpkı sizin kulak zarınızın çalışmasına benziyor: ağızdan çıkan ses dalgaları havada yol alıp kulak zarınızı titreştiriyor ve bu titreşimlerin neden olduğu dalgalar elektriksel atımlarla beyne taşınıyor ve ses algılanabiliyor.

Ağız ve diş sağlığımızın genel sistemin durumumuz ile sürekli etkileşimde olduğunu biliyoruz. Peki nasıl oluyor da diş çürükleri kalp hastalığını tetikleyebilecek kadar etkin bir role sahip olabiliyor? Yahut diş hekiminiz midenizde bir problem olabileceğini dişlerinize bakarak nasıl anlayabiliyor? Ağzınızda çıkan aftlar o kadar da masum olmayabilir mi yoksa? 

Diş çürüğü, mikrobiyolojik ve enfeksiyöz bir hastalıktır. Bu hastalığın sorumlu mikroorganizması ise Streptococcus mutans’tır. S. mutans, yenidoğanda ve dişsiz kişilerde bulunmaz. Oral kolonizasyonu için dişlere ihtiyacı vardır ve organik asitleri fazlaca üretebilme yetenekleri sayesinde dişlerde “demineralizasyona” yani çürüğe neden olurlar. 

Evrimsel biyolojinin gelişmesi ve interdisipliner olarak hemen her bilim dalında kullanılmaya başlanmasıyla birlikte artık kesin olarak biliyoruz ki insan da sıradan bir hayvan türüdür. Her canlı gibi, insan da diğer tüm canlılarla evrimsel bir geçmişi paylaşmaktadır.

Benzer şekilde kesin olarak bildiğimiz bir diğer nokta, insanın bu akıl almaz sayıdaki canlıların her biriyle akraba olduğu, ancak en yakın akrabasının Pan cinsi, yani şempanzeler ve bonobolar olduğudur. Ondan sonra sırasıyla goriller ve orangutanlar gelir.

Evren'deki her şeyin, ama her şeyin nereden geldiği sorusu, binlerce yıldır insanların sormakta olduğu ve halen tam olarak yanıtlanamamış bir sorudur. Antik Yunan'dan, hatta öncesinden beri birçok düşünür, bu soruya çeşitli yanıtlar aramıştır.

Bu yanıtların en meşhuru, kuşkusuz ki yaratıcı bir süpergücün her şeyi belli bir plana veya isteğe göre yaratmış olmasıdır. Eğer her şey, o "her şey"den üstün ve onların var olmasını arzu eden bir yaratıcı gücün eseri ise, her şeyin var olması son derece beklendiktir. Bu durumda insanlara düşen, her şeyin nasıl var olduğu sorusuna değil, neden var olduğu sorusuna kafa yormak olacaktır. Yani var oluşun süreçleri ve mekanizmaları üzerine kafa yormak (bilimin yaptığı) bir "hobi" olarak keyifli olabilir; ancak aslolan, bizim bu çerçevede/resimde var oluş sebebimizdir.