Karıncaların İlginç Dünyası: Panda Karıncası Nedir?

Bu ilginç görünümlü canlı, Mutillidae ailesine ait bir türdür. Normalde, parlak kızıl veya turuncu renklerinden ötürü bu canlılar kadife karıncaları olarak bilinirler. Ancak bazı türleri siyah-beyaz, gümüş, altın, vb. renklerde olabilirler. İşte bu canlıların siyah-beyaz olanlarına "panda karıncası" adı verilir.

Euspinolia militaris olarak bilinen bu türe (ve genel olarak ailesine) "karınca" denmesine ve karıncaya benzemelerine rağmen aslında karınca değillerdir; kanatsız bir yabanarısı türüdürler. Gerçek karıncaların aksine Mutillidae ailesinin işçileri, dronları ve kraliçeleri bulunmaz. Böyle bir iş bölümü ve cinsiyet ayrımı olmamakla birlikte, Vespoidea süperailesindeki diğer karıncalar gibi haplodiploit cinsiyet belirleme sistemlerine sahiptirler.

Bu parlak ve net renklere sahip olmalarının nedeni, bu renklerin aposematik sinyaller veriyor olmasıdır: yani avcılarını uyarıcıdırlar. Karıncalar, bu parlak renklerle çok açık bir mesaj verirler: "Çok güçlü ve acı veren bir iğnem var, ona göre!" Kimi zaman bu acı verici iğnelerinden ötürü "inek öldüren" olarak da bilinirler.

Türün en ayırt edici özelliklerinden bir diğeri, vücut parçalarını birbirine sürterek çıkardıkları seslerdir. Çekirgelerin de meşhur seslerinin altında yatan sebep olan bu stridülasyon davranışı ile ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz. Panda karıncalarında bu davranış özellikle saldırı altındayken artar.

Brandon Broll

Renk Değiştiren Karıncalar!

Hindistan'da yaşayan Mohamed Babu, aşağıdaki fotoğrafları eşinin süt içen karıncaların beyazlamasını fark ettikten sonra yaptığı renklendiricili şekerli sıvılarla karıncaları besledikten sonra elde etti.

Gerçekten de, bazı tür karıncalar sıvı tükettikten sonra, şeffaf dış iskeletleri sebebiyle sıvının rengini alırlar. Bu yüzden, renkli sıvıları içtikten sonra da bu hoş ve garip renkleri alabilirler.

Karınca ve Kakunaları

Camponotus ocreatus türü bir karınca, kakunalarıyla birlikte kameraya poz veriyor:

Alex Wild

Türe ait çok fazla bir bilgi yok. Genellikle kısmen gölgeleri bölgelerde, kuzey yamaçlarında ve kayalıklı balçık topraklarda bulunuyor. Yetişkinler, yavrular ve dişilerde ayırt edici kılsı yapılar bulunmuyor. Tür bugüne kadar ABD'nin güney eylaletlerinde ve Meksika'da görüldü.

Dev Avcı Karıncalar!

Alışılagelmiş avcılar arasında aslanlar, kaplanlar, köpek balıkları ve kartallar gibi canlılar yer alır. Peki ya böcekler? 

Dinoponera australis olarak bilinen bu tür, Dev Tropik Karıncası olarak da anılır. 28 milimetre boyuyla, bilinen en büyük karıncalardan birisidir ve tropik ormanlarda çok bol miktarda bulunur. Ancak genellikle büyük yırtıcılar doğada sayıca daha az bulunurlar. Besin piramidinden hatırlayacak olursanız, üretici canlılar piramidin en altında, en fazla sayıda bireye sahipken, avcılar piramidin en üzerinde bulunan yırtıcılar en az sayıdadırlar. Ancak bu karıncalar, bu kuralı ihlal ediyor gibi gözükmektedir.

Yapılan incelemeler, Arjantin'in Iguazu Şelaleri etrafında, 10.000 metrekarelik alanda 2.5 kilogram karınca olduğunu tespit etti. Bu miktar, aynı alandaki her türlü kemirgenin toplam biyokütlesine eşit! Bu karıncalar, hem otçulları, hem de etçilleri tüketiyorlar; yani tam bir üst düzey avcılar. Bu canlılar otlardan pek hoşlanmıyorlar, daha çok tırtılları ve çekirgeleri avlıyorlar.

Evrimsel süreçte bu devasa biyokütleye, normalin üstünde bir çalışkanlık göstererek ulaştıkları tespit edildi. Yani karıncaların çalışkanlığı bir kere de evrim tarafından tasdik edilmiş oluyor. Normalde üst düzey avcıların sınırlı olmasının nedeni, avlandıktan sonra genelde tembellik yapıyor olmalarıdır. Ancak bu karıncalar asla durmadan besin toplamayı sürdürürler, bu sayede bu kadar yüksek bir biyokütleyi karşılayacak kadar enerjiye ulaşabilirler.

Zırhlı Karıncalar Arası Mücadele

Fotoğrafta karıncalar arasındaki en zırhlı ve güçlü iki tür bir arada görülüyor. Her ne kadar ikisi de son derece güçlü olsa da, karşı karşıya geldiklerinde bir tanesi avcı, diğeri av durumuna düşmek zorunda. Hangisinin kazanacağını ise öngörmek mümkün değil.

Alex Wild

Ancak bu fotoğrafı çeken Alex Wild, bu seferlik kazananın Nomamyrmex esenbeckii türü olan, tank benzeri bir zırha sahip ordu karıncası (Ecitoninae alt ailesi) olduğunu söylüyor. Kaybeden tarafsa, yine güçlü bir zırha sahip olan, Pheidole cinsi bir karınca. İkisi de savaşçı karıncalar arasında bulunuyor.

Karıncalar ve Formik Asit

Karıncaların bazı alt türleri, mantar hastalığına yakalanan yavrularını ve yuvadaşlarını yalayarak sporları ağzında depolayıp sonra bu sporları bir yumak halinde tükürerek mekanik yöntemle temizler. Ya da kimyasal yöntem kullanarak hasta bireylerin üzerine zehirli bir sıvı yayar, böylece mantarları öldürür.

Zehir bezlerinde üretilen ve karıncaların arka taraflarındaki asit deliğinden salgılanan bu sıvı, ağırlıklı olarak formik asitten oluşur. Bu nedenle formik asit, adını Latincede “karınca” anlamına gelen “Formica”dan almıştır.

Karıncalar bu zehirli sıvıyı doğrudan hasta yavru ve yuvadaşlarının üzerine püskürtür, bazen de asit deliğini yalayarak zehiri ağzına alır, temizleme işleminde bu sıvıyı hasta bireylerin üzerine yayar. Bu sırada kendi ağızlarını ve ağızlarındaki spor yumaklarını da dezenfekte eder.

Çoğu insan topluluklarının doğru düzgün temizlik ve dezenfeksiyon önlemlerine sahip olmadığı, diğerlerinin de ancak son birkaç yüzyıldır bunlardan yararlandığı düşünülürse, karınca gibi böceklerin milyonlarca yıldır bu kuralları uygulaması düşündürücüdür.