Kahve (Kafein) Tüketimi Arttıkça, Kalp Yetmezliği Riskinin Azaldığını Gösteren Bir Çalışma Daha Yayınlandı!

Birçok deneysel çalışma, beslenme tarzı ile kalp sağlığı arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını incelemiştir. Bunların önemli bir bölümünde, beslenme dengesi ile kalp sağlığı arasında doğrudan bir ilişkinin var olduğu gösterilmiştir.^{[1], [2], [3]} Koroner kalp hastalığı, kalp yetmezliği ve inme; Amerika Birleşik Devletleri'nde görülme sıklığının ve ölüm oranının en fazla olduğu rahatsızlıklar arasındadır.^[4] Bu rahatsızlıkların önlenebilmesi için nicel olarak kişiselleştirilmiş ve risk faktörleri tanımlanmış tedavi modelleri geliştirilmiştir. Ancak bu modeller tamamiyle kişiye göre tanımlanmış modeller oldukları için, genel kapsamda yeterli olmayabilirler.^{[5], [6]}

Bireyselleştirilmiş bu modellerin kapsamının geliştirilebilmesi için Amerikan Ulusal Kalp Enstitüsü 1940'lı yıllarda "Framingham Kalp Çalışması" isimli bir çalışma başlattı. Bu çalışma, bireylerin yaşam tarzları ile kalp sağlığı arasındaki takibe dayalı bir ekip çalışmasını organize ediyordu. Bu çalışma, başladığı ilk günden itibaren birçok yararlı sonuç üretti ve halen kullanılmaya devam ediyor.^{[7], [8]} Bunun gibi yıllar boyu süren çalışmalar sonucunda, ölüm oranlarına yönelik bol miktarda veri toplandı. Bu veriler, istatistiksel ölüm oranlarına bakılarak tedavi yöntemleri geliştirilmesinde önemli rol oynasa da, potansiyel kalp hastalıklarını önleme girişimleri için halen yeterli değil.

Son yıllarda yapay zeka teknolojisinin gelişmesiyle birlikte, bu veriler nicel olarak tekrar ele alınmaya başlandı. Bu yazıda ele alacağımız araştırma da, yapay zeka teknolojileri kullanılarak yapılmıştır.

Çalışma Tasarımı

2021 yılında Laura M. Stevens ve meslektaşları, beslenme tarzı ile kalp sağlığı arasında doğrudan bir ilişkinin olup olmadığına dair kapsamlı bir çalışma yayınladılar. Çalışmada, kırmızı et tüketimi, süt tüketimi, vegan beslenme ve kahve tüketimi gibi değişkenler baz alındı. Çalışma, Amerikan Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan enstitülerinden alınan veriler ile; BioLINCC gibi yüksek dataya sahip oluşumların işbirliğiyle gerçekleştirildi. Bu analiz, hastaların 10 yıla yayılan verileri üzerinde yapılan bir çalışmaya dayanıyordu. Kategorilendirilerek yapılan bu çalışmadan alınan veriler, yukarıda bahsettiğimiz Framingham Kalp Çalışması (FHS), Kardiyovasküler Sağlık Çalışması (CHS) ve Artereskleroz Riski Sağlık Çalışması (ARIC) gibi çalışmaların verilerinden; her biri ayrı çalışma alanına ait toplamda 14.925 katılımcının sağlık bilgilerinden elde edilmiştir.^[9]

Bu kısma değinmekte yarar görüyoruz: Bahsi geçen kategoriler, aşina olduğumuz üzere birbirlerinin aynısıymış gibi görünebilir. Örneğin koroner kalp hastalığı ile kalp yetmezliği aynı durummuş gibi görünebilir. Ancak kalp, çok işlevsel bir organımızdır; dolayısıyla yapı olarak karmaşıktır. Koroner kalp rahatsızlıkları, kalbi besleyen damarlarda meydana gelen anomaliler sonucu oluşan bir rahatsızlık olarak tanımlanabilir. Ancak kalp yetmezliği gibi rahatsızlığın nedeni; ani aritmiler, kalbin fonksiyonunda meydana gelen fizyolojik düzensizlikler, kapakçıkların uyumunda meydana gelen anomaliler, koroner rahatsızlıkları kapsayacak şekilde damar tıkanıkları gibi yüzlerce faktörden kaynaklanabilir. Biz bu yazımızda, kalp yetmezliğinin genel kapsamı üzerinde duruyoruz.

Çalışma Metodu

Bu çalışmada sağlık bilgileri toplanan hastaların, kategorilerine göre belli oranda ve belli yaş aralığında takip ettikleri beslenme biçimleri incelendi. Hastalar kategorisine göre 32-64 yaş aralığı ve 64 yaş ve üzeri olacak şekilde sıralandılar. Hastaların takip ettikleri diyet programlarına göre kan basıncı, sigara kullanım sıklığı, kahve alım sıklığı, kolesterol gibi değişkenler, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi not edildi.

Ahajournals.org

Tablodaki değişkenlere ek olarak, 200 farklı değişken daha kullanıldı. Kullanılan bu ek değişkenler, eğer bu üç kategoride de anlamlı bir süreklilik sağlıyorsa, çalışma kapsamına dahil edildi.^[10] Ancak çalışmanın sonunda da göreceğimiz üzere, bu değişkenlerin sadece %20'lik bir kısmı diğer üç kategori ile uyum gösteriyordu. Bu da 222 değişkenden kabaca sadece 40 faktörün değerlendirilebileceği anlamına geliyor. Bu %20'lik kısımdaki değişkenlerin bir kısmı, aşağıdaki ikinci tabloda görülmektedir.

Circulation: Heart Failure

Kahvenin Etkisi

Veri bilgilerine göre derlenen diyet listesinde; kırmızı et tüketimi, kahve tüketimi, vegan beslenme, tam yağlı süt tüketimi gibi birbirinden bağımsız beslenme biçimleri analiz edildi. Bu analizler COX Regresyon (bir diğer adıyla risk regresyonu) analizleriyle ölüm oranlarına göre titizlikle incelendi.^[11] Analiz sonuçları; FHS, CHS ve ARIC skorlarıyla karşılaştırıldı.

Tüm bu beslenme biçimlerinden, sadece kahve tüketimi bu üç kategoride anlamlı bir uyum gösteriyordu. Bir diğer deyişle, sadece kahve tüketiminin kalp sağlığı ile doğrudan ilişkili olduğu bulgulandı. Bu sonuçtan sonra, diğer beslenme biçimleri çalışma kapsamı dışında tutularak sadece kahve tüketimi değişkenine odaklanıldı.

Kahve Tüketimi ile Kalp Yetmezliği Arasındaki Nicel Bağ

Sadece kahve ve kalp sağlığına odaklanan bilim insanları, verileri derlemeye devam ettiler. Günlere ve haftalara göre içilen fincan kahve sayıları hesaplandı. Sonuçlar hayret vericiydi: Gün içerisinde ortalama olarak 2 ile 3 fincan arasında kahve tüketen katılımcıların kardiyovasküler hastalıklar (CVD) ile düşük Kalp Yetmezliği (HF) arasında yüksek bir ters ilişki görüldü: Yani kahve alımı arttıkça, kalp yetmezliği riski gözle görülür bir şekilde azalıyordu. Gözle görülür diyoruz çünkü aşağıdaki tabloda (Tablo 3) bunu sizler de görebilirsiniz. Tek yapmanız gereken tablodaki sütunlarda fincan sayılarına göre hastalıklar arasında bir karşılaştırma yapmak...

Ahajournals.com

Kahve Tüketimi ile Kalp Sağlığı Arasındaki Bağlantı Nedir?

Laura M. Stevens ve meslektaşları, bu sorunun cevabının artan kafein düzeyinde saklı olabileceğini bildiriyorlar. Ve bu sorunun yanıtlandırılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu görüşünde hemfikirler. Çünkü unutmayın: İki değişken arasında ilişki olması, o değişkenlerden birinin, diğerinin sebebi olduğunu garanti etmez. Yani korelasyon, nedensellik demek değildir! Bir diğer deyişle, kahve tüketimi arttıkça kalp sağlığının iyileşmesi, kalp sağlığındaki iyileşmenin nedeninin kahve olduğunu tek başına ispatlayamaz. Ancak bu tür korelasyonların tespiti, nedenselliğe giden yolda yapılacak araştırmalar için önemli bir temel sağlamaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Gerçekten de bu bulgu, bugüne kadar yapılan diğer birçok çalışmanın sonucuyla da uyumludur. Bu ve benzeri çalışmalar, son zamanlarda yapay zeka teknolojileri sayesinde daha da kapsamlı bir biçimde yapılmaya başlandı. Bu çalışma oldukça yeni yayınlanmış olsa da, bulgulamaya çalıştığı konu açısından yeni bir çalışma değil. 2007 yılında Schnoll ve meslektaşları, 2008 yılında Ziegelstein ve meslektaşları, kafeinli kahve tüketimi ile kalp sağlığı arasında doğrudan bir ilişki olduğunu bulgulamışlardı.^{[12], [13]} Bunlara benzer olan ve Japonya'da gerçekleştirilen bir diğer çalışmada ise kahve ve yeşil çay tüketiminin düşük inme ve düşük kalp krizi gibi olayları arasında doğrudan bir ilişki varlığı bulgulanmıştı.^[14]