Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!

4 dakika
6,333
James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

James Webb Uzay Teleskobu'ndan (JWST) elde edilen veriler, Aslan takımyıldızındaki bir yıldızın etrafındaki bir ötegezegenin, Dünya'da canlı organizmalarla ilişkilendirilen bazı kimyasal işaretlere sahip olduğunu gösterdi. Ancak bunlar belirsiz göstergeler. Peki bu ötegezegenin uzaylı yaşamı barındırması ne kadar olası?

Ötegezegenler, Güneş dışındaki yıldızların yörüngesinde dönen gezegenlerdir. Söz konusu gezegenin adı K2-18b. Kırmızı cüce yıldız K2-18'in yörüngesinde bulunan ilk gezegen olduğu için bu şekilde adlandırılmıştır. Keşfedilen ikinci gezegen olan bir K2-18c de var. Bu yıldız, Güneş'ten daha sönük ve daha soğuktur, yani Dünya'da aldığımız ışıkla aynı seviyede ışık alabilmek için gezegenin yıldızına bizden çok daha yakın olması gerekir.

Sistem kabaca 124 ışık yılı uzaklıkta, bu da astronomik açıdan yakın bir mesafe. Peki bu dış gezegendeki koşullar nasıl? Bu cevaplaması zor bir soru. Bize yıldızın nasıl olduğunu ve ötegezegenin ne kadar uzakta olduğunu söyleyebilecek kadar güçlü teleskoplarımız ve tekniklerimiz var, ancak gezegenin doğrudan görüntülerini yakalayamıyoruz. Yine de birkaç temel noktayı çözebiliriz.

Tüm Reklamları Kapat

K2-18b'ye ne kadar ışık düştüğünü bulmak, gezegenin yaşam potansiyelini değerlendirmek için önemlidir. K2-18b yıldızına Dünya'dan daha yakın bir yörüngede dönüyor: Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık %16'sında. İhtiyacımız olan bir başka ölçüm de yıldızın güç çıkışıdır; yani saniyede yaydığı toplam enerji miktarı. K2-18'in güç çıkışı Güneş'in %2,3'ü kadardır.

Geometri kullanarak, K2-18b'nin metrekare başına yaklaşık 1,22 kilowatt (kW) güneş enerjisi aldığını hesaplayabiliriz. Bu, Dünya'da aldığımız 1,36 kW'lık gelen ışığa benzerdir.[1] K2-18'den daha az enerji gelmesine rağmen, gezegen daha yakın olduğu için bu durum dengeleniyor. Buraya kadar iyi. Ancak gelen ışık hesaplamasında bulutlar ya da gezegenin yüzeyinin ne kadar yansıtıcı olduğu hesaba katılmıyor.

Diğer gezegenlerde yaşamı düşündüğümüzde, kullanılan popüler bir terim "yaşanabilir bölge"dir; bu, ortalama bir yüzey sıcaklığında suyun sıvı halde olacağı anlamına gelir; çünkü bu koşul yaşam için gerekli kabul edilir. Hubble Uzay Teleskobu 2019'da K2-18b'nin su buharı belirtileri gösterdiğini tespit ederek yüzeyinde sıvı halde su bulunabileceğini ortaya koydu. Şu anda gezegende büyük okyanuslar olduğu düşünülüyor.

Bu durum, o dönemde de bir heyecan dalgasına neden olmuştu, ancak daha fazla kanıt olmadan bu, sadece ilginç bir sonuçtan ibaretti. Şimdi, JWST'nin atmosferde karbondioksit, metan ve -muhtemelen- dimetil sülfür (DMS) bileşiği tespit ettiğine dair raporlarımız var. DMS'nin geçici olarak tespit edilmesi önemlidir; çünkü DMS, Dünya'da sadece algler tarafından üretilmektedir.[2], [3] Şu anda bir yaşam formu olmaksızın doğal olarak üretilmesinin hiçbir yolunu bilmiyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

K2-18b'de Yaşam Var mı?

Tüm bu göstergeler, K2-18b'nin uzaylı yaşamı bulmak için gidilecek yer olabileceğini düşündürüyor. Ancak sonuçların ne kadar doğru olduğu konusunda hiçbir fikrimiz olmadığı için durum bu kadar basit değil. Bir ötegezegenin atmosferinde ne olduğunu belirlemek için kullanılan yöntem, farklı bir kaynaktan (genellikle bir yıldız veya galaksi) gelen ışığın atmosferin içinden geçmesini ve daha sonra bizim tarafımızdan gözlemlenmesini içerir. Herhangi bir kimyasal bileşik ışığı belirli dalga boylarında emer ve bu da daha sonra tanımlanabilir.

Bunu bir cam bardağın içinden bir ampule bakmak gibi düşünün. Boşken içini mükemmel bir şekilde görebilirsiniz. İçini suyla doldurursanız, yine de oldukça iyi bir şekilde görebilirsiniz, ancak uzaydaki hidrojen ve toz bulutlarına eşdeğer bazı optik etkiler ve renklenmeler vardır. Şimdi kırmızı gıda boyası döktüğünüzü hayal edin; bu, bir gezegenin atmosferindeki ana kimyasal bileşene eşdeğer olabilir.

Ancak çoğu atmosfer, birçok farklı kimyasaldan oluşur. Bunlardan herhangi birini aramanın eşdeğeri, farklı miktarlarda 50 (ama muhtemelen çok daha fazla) renkli gıda boyasını bardağınıza dökmek ve belirli bir rengin ne kadarının mevcut olduğunu belirlemeye çalışmak gibi olacaktır. Bu, öznel değerlendirme ve hatalar için bolca yer olan inanılmaz derecede zor bir görevdir. Buna ek olarak, atmosferden geçen ışık yıldızın kimyasal bileşenlerinin bir sinyalini içerir ve bu da analizi daha da karmaşık hale getirir.

Sadece birkaç yıl önce, gözlemler mikroplar tarafından üretilebilen fosfin gazının varlığına işaret ettiğinden, Venüs'te yaşam olup olmadığına dair ilgi artmıştı. Ancak bu bulgu, daha sonra çeşitli çalışmalarla başarılı bir şekilde çürütülmüştür. Astronomik açıdan hemen yanı başımızdaki bir gezegenin atmosferinde ne olduğu konusunda kafa karışıklığı yaşanabiliyorsa, kat kat uzaktaki bir gezegeni analiz etmenin neden zor bir iş olduğunu anlamak kolaydır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Tüm Bunlar Ne Anlama Geliyor?

K2-18b dış gezegeninde yaşam olasılığı düşüktür ancak imkânsız değildir. Bu sonuçlar muhtemelen kimsenin dünya dışı yaşam hakkındaki fikirlerini veya inançlarını değiştirmeyecektir. Bunun yerine, kendimize ait olmayan dünyalara bakma ve daha fazla bilgi bulma yeteneğimizin ilerlediğini göstermektedir.

JWST'nin gücü sadece inanılmaz resimler üretmesinde değil, gök cisimlerinin kendileri hakkında daha ayrıntılı ve doğru veriler sağlamasındadır. Hangi dış gezegenlerin su barındırıp barındırmadığını bilmek, Dünya'nın nasıl oluştuğu hakkında bilgi sağlayabilir.

Gaz devi ötegezegenlerin atmosferlerinin incelenmesi, güneş sistemindeki Jüpiter ve Satürn gibi benzer gezegenlerin incelenmesi için bilgi sağlayabilir. Ve CO2 seviyelerinin belirlenmesi, aşırı bir sera etkisinin bir gezegeni nasıl etkileyebileceğini gösterir. Bu, gezegen atmosferlerinin bileşimini incelemenin gerçek gücüdür.

Evrim Ağacı, sizlerin sayesinde bağımsız bir bilim iletişim platformu olmaya devam edecek!

Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...

O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...

O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.

Avantajlarımız
"Maddi Destekçi" Rozeti
Reklamsız Deneyim
%10 Daha Fazla UP Kazanımı
Özel İçeriklere Erişim
+5 Quiz Oluşturma Hakkı
Özel Profil Görünümü
+1 İçerik Boostlama Hakkı
ve Daha Fazlası İçin...
Aylık
Tek Sefer
Destek Ol
₺50/Aylık
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
66
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat
  • Ian Whittaker
  • NASA

Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu Makale Sana Ne Hissettirdi?
  • Umut Verici! 24
  • Tebrikler! 19
  • Muhteşem! 12
  • Bilim Budur! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Üzücü! 5
  • İnanılmaz 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2025 12:00:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15689

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!. (17 Eylül 2023). Alındığı Tarih: 29 Mart 2025. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/15689
Bakırcı, Ç. M. (2023, September 17). James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2025. from https://evrimagaci.org/s/15689
Ç. M. Bakırcı. “James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Sep. 2023, https://evrimagaci.org/s/15689.
Bakırcı, Çağrı Mert. “James Webb Uzay Teleskobu, Bir Ötegezegende Sadece Canlılar Tarafından Üretildiği Bilinen Bir Molekül Tespit Etti!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 17, 2023. https://evrimagaci.org/s/15689.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close