ISS'in Sonu: Uluslararası Uzay İstasyonu'nun Görev Süresi Tamamlanınca Ne Olacak?

İnsanlığın inşa ettiği en büyük dünya dışı yapı olan ve 340 kilometre yükseklikteki yörüngesinde saniyede 7.66 kilometre ile dönen Uluslararası Uzay İstasyonu (İng: "International Space Station" veya kısaca "ISS"), 20 yılı aşkın süredir görevine devam ediyor. Görev süresi boyunca toplam 15 farklı milletten astronotun görev yaptığı istasyon, aynı zamanda birçok uluslararası deneye de ev sahipliği yaptı.

Fakat istasyonun ömrü, yavaş yavaş sona ermekte... İstasyonun ortaklarından olan NASA, istasyonu giderek ticarileştirme planları kurarken, özel şirketler ise ISS'e alternatif ticari istasyonlar kurma peşinde...

Görev Süresi Bitince ISS'e Ne Olacak?

Görev süresi uzatılsa bile er ya da geç ISS'in emekliye ayrılması gerekecek. Kendinden önceki uzay yapıları gibi, yaşlı istasyonun son varış noktası da çok büyük ihtimalle okyanusun dibi olacak gibi görünüyor.

2017 Uluslararası Astronomi Kongresi'nde NASA ve Roskosmos'dan mühendislerinden oluşan bir grup, olası imha seçeneklerini değerlendiren bir makale hazırladı. Çalışmaları, 2001 yılında Rus uzay istasyonu Mir'de yürütülen yörüngeden çıkarma prosedürlerini temel alıyor.

Axios.com

Uzay yapılarının yörüngeden çıkartılıp Dünya'ya düşürülmesi çok nadir yaşanan bir olay değil ama bu sefer düşürülecek olan yapı bir futbol sahasından bile büyük olduğu için, gözler yetkililerin üzerinde.

Panik yapmanın yersiz olduğunu belirten NASA yetkilileri, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yörüngeden düşürülme operasyonunun çok az tehdit oluşturacağını söylüyor. NASA'nın Uluslararası Uzay İstasyonu Program Müdür Yardımcısı Kirk Shireman, bu konu hakkında birçok çalışma yaptıklarını belirtirken, basit bir hız değişimiyle ulaşılabilir olduğuna inandıkları bir yörünge bulduklarını ve istasyonun tamamen nüfussuz bir alana düşerek, okyanusun dibinde bir enkaz yaratacağını da ekledi.

Yörüngeden Çıkarma Planı

Planın özü, aslında istasyonun yüksekliğini nasıl koruduğuyla da ilgili. İstasyonun irtifasını koruması için genelde bir kargo aracı istasyona yanaştıktan sonra, bir dizi ateşlemeler yapıyor ya da İstasyon'un ateşleme yapıp yükselmesi için ana servis modülünün iticilerine yakıt aktarıyordu.

Kontrollü yörüngeden çıkarma planı da bu işlemin tam olarak aynısı, sadece ateşlemeler tersi yönde olacak.

Tıpkı irtifa yükseltirken kullanıldığı gibi, istasyonu aşağıya indirmek için de başka uzay araçlarının istasyona bağlanması gerekecek gibi duruyor çünkü istasyon devasa boyutundan dolayı bazı manevraları yapmakta zorlanabilir.

NASA, zaten daha önceden iki robotik ikmal aracının (bir Avrupa ATV ve bir Japon H-2 Transfer Aracı) atmosferden ateşli inişlerini yapmasını ve parçalanmasını incelemişti. Shireman konuyla ilgili olarak şöyle diyor:

Bütün gözlemler, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun nasıl parçalanacağını ve sonuç olarak enkazın nereye düşeceğini daha iyi belirlememize yardımcı olacak.

Shireman, istasyon yaklaşık 186 kilometre yüksekliğe indiğinde, mühendisler, onu daha da aşağı çekmek için yanaşmış araç ya da araçlarla bir dizi yörüngeden çıkarma ateşlemesi gerçekleştireceklerini açıkladı. Dikkatle zamanlanmış bu ateşlemeler, yöneticilere, istasyonu nüfus yoğunlunun az olduğu Pasifik Okyanusu'na indirmeye olanak tanıyacak.

Eğer istasyonun parçalanışını görmek mümkün olsaydı, bunun harika olacağını belirten Shireman, bunun sadece şans eseri gerçekleşebileceğini, çünkü istasyonun tam olarak ne zaman ve nereye düşeceğini tahmin edemeyeceklerini de ekledi.

Nemo Noktası: Bir Uzay Aracı Mezarlığı

Güney Pasifik Okyanusunda bulunan Nemo Noktası, Dünya'nın en ıssız yerlerinden biridir. Okyanusun Erişilmezlik Kutbu (İng: "Oceanic Pole of Inaccessibility") olarak da adlandırılan bu nokta, en yakın kara parçasına 2.688 km uzaklıktadır.

Özellikle Rus, Avrupa ve Japon uzay ajanslarının artık kullanılmayan uydu, kargo gemisi gibi uzay yapıları ve araçları okyanusun bu noktasında dibe çakılı halde. Tam anlamıyla bir uzay araçları mezarlığı olan bölge, 2001 yılında kontrollü olarak yörüngeden çıkarılan ve şu anda deniz seviyesinin 4 kilometre aşağısında bulunan Mir Uzay İstasyonu'na da ev sahipliği yapıyor.

Nemo Noktası, çok yüksek ihtimalle Uluslararası Uzay İstasyonu'nun da son durağı olacak.