Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere!

3 dakika
3,090
İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere! Science Alert
Aye-aye (Ay-ay)
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Podcast
5:28
Akın Karahasan
3 Ocak 2022 Seslendiren
32
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

En tuhaf ve en harika türlerimizden bazıları, insan kaynaklı bir kriz dönemi olarak tanımlanan altıncı kitlesel yok oluşta, yok olmak için sırada bekleyen türler arasında.

Faaliyetlerimiz, poposuyla nefes alan "punk saçlı" Mary River kaplumbağasından (Elusor macrurus), büyük gözlü, fazladan ve garip bir baş parmağı olan ay-aylara kadar (Daubentonia madagascariensis) birçok önemli canlıyı yok ediyor. Imperial College London ve Londra Zooloji Topluluğu'ndan (The Zoological Society of London) filogenetikçi Rikki Gumbs, şöyle diyor:

Bunlar, gezegenimizdeki en inanılmaz ve en göz ardı edilen hayvanlardan bazılarıdır. Bacaksız kertenkele ve küçük, kör yılanlardan, kurtçuklara benzeyen ayaksız amfibilere kadar, çoğu yok olma yolunda ilerleyen bu büyüleyici canlılar hakkında çok az şey biliyoruz.

Ancak yok ettiğimiz, sadece bu türler değil. Ne risk aldığımızı ve özellikle günümüzdeki COVID-19 salgınıyla birlikte daha da kötüleşen yetersiz kaynaklara en iyi şekilde nasıl öncelik vereceğimizi anlamaya çalışan bilim insanlarına göre, evrimsel hayat ağacındaki bütün dalları kesiyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Gumbs ve uluslararası araştırmacılardan oluşan bir ekip, bu evrimsel tarihin ne kadarını yok ettiğimizi tahmin etmek için, yaşayan ve soyu tükenen türler (filogeni) arasındaki ilişkiyi gösteren bir modelle birlikte, 25.000'den fazla tür için yok olma riski verilerini kullandı.

Pangolinler ve tapirler gibi yakın akraba olan türlerin grupları, hayat ağacının bir dalı boyunca uzun yıllar süren ve yakında sonsuza dek yok olabilecek evrimsel tarihi temsil eder. Diğer taraftan, çok uzun bir evrimsel dalın geriye kalan tek sonucu olan eşsiz, evrimsel açıdan farklı olan türler de mevcuttur (ay-aylar gibi).

Bu kayıpların evrim ağacında incelenmesi, toplamda (kümülatif olarak) 50 milyar yıldan uzun bir süreye denk gelen evrimsel mirasın risk altında olduğunu gösteriyor. Birçok tür hakkında henüz yeterli veri olmadığı göz önüne alındığında, bu muhtemelen eksik bir tahmin olabilir; çünkü sadece karada yaşayan omurgalı hayvanlara yöneliktir. Gumbs şöyle diyor:

Analizlerimiz, küresel biyoçeşitliliği korumak için daha fazla çalışmazsak karşılaşacağımız kayıpların akıl almaz sayısını ortaya çıkardı. Bazı sayıları değerlendirmeye alırsak, sürüngenlerin kaybettiği evrimsel biyoçeşitliliğin tarihinin toplamda en az 13 milyar yıllık eşsiz bir evrimsel tarih olduğunu görüyoruz. Bu, Evren'in başlangıcından bu yana geçen yıl sayısına kabaca eşittir!

Evrimsel açıdan farklı türler, hayvanlar aleminde başka yerde görülmeyen özelliklere ve niteliklere sahiptirler. Eşsiz çevresel işlevlere sahip türlerin kaybı, farklı ortamlarda yaşam ağının daha da çözülmesine yol açabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Örneğin, tapirlerin tohum çimlenmesi ve dağılmasında önemli bir rolü vardır; bu nedenle onların kaybı, ormandaki yuvalarını oluşturan bitkileri de etkileyebilir ve karşılığında bu bitkilere ihtiyaç duyan hayvanlar da etkilenebilir ve bu böyle devam eder. Bu durum, sevimsiz bir domino yığını gibidir. Ekip, makalelerinde şöyle yazıyor:

Analizlerimiz, yeri doldurulamaz sürüngen çeşitliliğinin yoğunluğunun, artan insan baskısıyla çakıştığını gösteriyor.

Sürüngenler, filogenetik çeşitliliklerinde amfibiler, kuşlar ve memelilerden daha fazla kayıpla karşı karşıya. Koruma çabalarına öncelik verildiğinde, daha çok gözden kaçan alanlarda, örneğin kurak ve yarı kurak bölgelerde, özellikle de Orta Doğu ve Afrika'nın bazı bölgelerinde yaşamaktalar. Ayrıca, bilinen sürüngenlerin yarısından fazlasına yönelik yok olma riski verileri elimizde henüz bulunmuyor.

Biyoçeşitliliğin "sıcak noktaları" olan Karayipler ve Batı Ghats gibi yerlerdeki temsilcileri, insan faaliyetlerinden en ağır şekilde etkilenme riskiyle karşı karşıyalar. Araştırmacılar, habitat yenileme faaliyetlerinin bu alanlara en büyük faydayı sağlayacağını söylüyorlar - ki bu, hepimiz için büyük faydalar sağlayabilir. Gumbs, CNN'den Amy Woodyatt'e şunları anlatıyor:

Tehdit altındaki türler hakkında sahip olduğumuz tüm verilerden, tarımsal gelişimin ve küresel et taleplerinin en büyük tehditler olduğunu biliyoruz. Çok geç değil - bu alanları ve türlerin nereye dayandığını hala tanımlayabiliriz. Bunları korumak ve bu alanları yeniden canlandırmak adına yapılan koruma faaliyetlerini etkileyebileceğimizi umuyorum.

Makale, Nature Communications dergisinde yayınlandı.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Üzücü! 9
  • Tebrikler! 7
  • Muhteşem! 3
  • Bilim Budur! 3
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Korkutucu! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
  • ZSL. Human Activity Threatens Billions Of Years Of Evolutionary History. (26 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 1 Haziran 2020. Alındığı Yer: ZSL | Arşiv Bağlantısı
  • D. P. McCarthy, et al. (2012). Financial Costs Of Meeting Global Biodiversity Conservation Targets: Current Spending And Unmet Needs. Science, sf: 946-949. | Arşiv Bağlantısı
  • R. Gumbs. (2020). Global Priorities For Conservation Of Reptilian Phylogenetic Diversity In The Face Of Human Impacts. Nature Communications. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 20:51:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8826

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Algı
Hominid
Evrim Tarihi
Malzeme
Ay Görevleri
İklim Değişikliği
Ornitoloji
Uygulama
Stephen Hawking
Periyodik Cetvel
Sinir Sistemi
Diş
Eşeyli Üreme
Küresel
Hidrotermal Baca
Büyük
Renk
Grip
Zehir
Asteroid
İnfografik
Sağlık Bilimleri
Aminoasit
Yemek
Doğa Yasası
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
T. Koumoundouros, et al. İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere!. (1 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8826
Koumoundouros, T., Recep, A., Bakırcı, Ç. M. (2020, June 01). İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere!. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8826
T. Koumoundouros, et al. “İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep, Evrim Ağacı, 01 Jun. 2020, https://evrimagaci.org/s/8826.
Koumoundouros, Tessa. Recep, Arzu. Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsanlar, Toplamda 50 Milyar Yıllık Evrime Denk Gelen Biyoçeşitliliği Yok Etmek Üzere!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep. Evrim Ağacı, June 01, 2020. https://evrimagaci.org/s/8826.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close