Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

“Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı?

5 dakika
5,315
“Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı? Wikimedia Commons
Homo floresiensis’e ait bir kafatası örneği
Tüm Reklamları Kapat

Kimi zaman Flores İnsanları olarak anılan Homo floresiensis türü, Endonezya'nın Flores adasında, bir opera salonu kadar büyük olan Liang Bua mağarasının geniş kubbeli tavanından bir avize gibi uzanmış sarkıtının altında, geniş bir aydınlatma jeneratörünün gürültüsü tıngırdarken, farklı dillerin fısıltıları arasında keşfedildi. 2003 yılında, elliden fazla antropolog, yerel halktan birkaç kişi ve polis eşliğinde bulunan kafataslarının, erişkin olmalarına rağmen bir Homo sapiens’ten çok daha küçük boyutta olması yeni bir Homo türünün bulunduğuna işaretti. Boyları yaklaşık 1.1 m olduğu düşünülen bu yeni türe bulundukları adanın ismi verildi: Homo floresiensis!

Boyutlarının Homo sapiens türünden daha küçük olması onların J. R. R Tolkien’in efsanevi “Yüzüklerin Efendisi” serisi ve “The Hobbit” kitabında anlattığı hayali Orta Dünya ırkı Hobbit’lere benzetilmesine neden oldu. İlk keşfedildiklerinde Down sendromlu H. sapiens örnekleri olduğu düşünüldü; ancak yapılan araştırmalarda bunun doğru olmadığı anlaşıldı ve yeni bir tür olarak adlarını evrim ağacına yazdırdılar.

Yalnızca fiziksel özellikleri ile değil, beyin boyutları ile de evrime dair uzun zaman boyunca kabul gören büyük beyin-gelişmiş zeka ilişkisini de sarsarak büyük spekülasyonlara sebep oldular; lakin büyük bir beyinleri olmasına rağmen alet yapımında iyi değillerdi. Buna rağmen Afrika’dan göç eden ilk hominid oldukları bilinmektedir. Zürih Üniversitesi’nden antropolog Marcia Ponce de León onlar için şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Onlar tam bir baş belası, her şeyi yeniden düşünmemize sebep oldular!

Yine Zürih Üniversitesi’nden araştırmacı Christoph Zollikofer, H. floresiensis’in atalarının Homo erectus olduğu öğrenildiğinde şöyle diyor:

H. floresiensis’i pedomorfik, cüce erectus’lar olarak düşünebiliriz.

Geç insan evriminde, çiğneme stresi azaldıkça (besini öğütmek için harcanması gereken kuvvet), fasiyal konturlar (yüz hatları) keskinliğini kaybeder. Maxilla ve mandibula (üst ve alt çene), kafa kaidesinden uzaklaşma eğilimini yitirir, daha basit bir tabirle “daha az çıkık“ gözükür ve horizontal (yatay) yönde büyümesini kısıtlar. Çene kemiklerini taklit eden yumuşak dokular (örneğin çiğneme kasları, yanak yağ dokuları) daha ince ve yumuşak tabakalar halini alır.

Baş-boyun yapılarını incelediğimizde, “hobbitlerin” Homo erectus ve Homo sapiens’ten farklı olduklarını görüyoruz. Özellikle mandibulaları (alt çeneleri) karşılaştırıldığında bize “hobbitler” ile ilgili daha karmaşık sorular sorma ihtiyacı hissettiriyor.

H. floresiensis mandibulaları ile yapılan birçok çalışma bize beslendikleri yiyecekler, çiğneme alışkanlıkları, yemek kültürleri ile ilgili ışık tutuyor. LB1 ve LB6 denilen iki tip H. floresiensis mandibulası ve H. erectus ve H. sapiens mandibulaları karşılaştırıldığında, ilginç bir şekilde beklenenden daha fazla varyasyon oluşmuş olduğu görülüyor.

Tüm Reklamları Kapat

H. sapiens ile karşılaştırıldığında diş yapıları “megadontik” yani dev dişler, dişlerin en dış sert tabakası olan mine tabakası çok daha kalın ve buna rağmen yaygın atrizyonlar (diş aşınmaları) görülmüş. H. sapiens’in tükettiğinden daha sert yiyeceklerle beslenmek zorunda kaldıkları aşikardır. Tükettikleri yiyeceklere bağlı olarak çene yapıları daha güçlü ve daha uzun süre çiğneme yapabilecek şekilde adaptasyon göstermiş haldedir.

Homo türleri arasında farklı tip çene yapılarının görülmüş olması ender olmamakla beraber, bu varyasyonların türlerin ne tip yiyecekler tükettikleri ve bunları nasıl tükettikleri ve hatta bunlara istinaden gelişen davranışsal adaptasyonlara bağlı olarak ortaya çıkmasında gerekçe olarak gösterilmiştir. LB1, 2 ve H. sapiens çene modellerinin yukarıdan görünüşü şöyledir:

LB1 - LB2 ve Homo Sapiens Mandibulaları
LB1 - LB2 ve Homo Sapiens Mandibulaları
PubMed

Bilgisayarlı tomografi aracılığı ile 3-Boyutlu modelleri elde edilen H. floresiensis çenelerini ise aşağıdan inceleyebilirsiniz:

Homo flores’e ait mandibulaların BT ile elde edilen 3D modelleri
Homo flores’e ait mandibulaların BT ile elde edilen 3D modelleri
PubMed

Büyük azı dişlerinin (molar dişlerin) tıpkı modern insanda olduğu gibi 3 tane olduğunu görüyoruz, bu da günümüzde evrimin bir sonucu olarak artık çenelerimize sığmayan, çoğu zaman sürüp işlev göremeyen ve çektirmek zorunda kaldığımız 20 yaş dişlerinin H. floresiensis türünde rahatça sürebildiğini görüyoruz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Sert ve pişmemiş gıdalar ile beslenildiğinde ve çiğneme süresi uzadığında kaçınılmaz olan okluzal atrizyon (dişlerin çiğneme yüzeylerinin aşınması) ve/veya çene eklemine (temporomandibular eklem) gelen ağır yüklerden ve stresten dolayı çenelerde dikey boyutta azalmaya yol açacak şekilde tüm dişlerin çiğneme yüzeylerinin aşınması a ve d modellerinde açıkça görülmektedir. Daha büyük ve sert dişlere sahip olmalarına rağmen aşınmanın bu kadar agresif olması şaşırtıcı olmaktadır.

Çene gövdeleri, oransal olarak H. sapiens’ten ve modern büyük maymunlardan çok farklı olmakla beraber boyutları benzer bulunmuştur. H. floresiensis’in çene oranları ise büyük ölçüde Australopithecus ile benzer bulunmuştur. Yani alt çenelerinin genişlik/ uzunluk oranı H. floresiensis ve Australopitlerde daha fazladır. Ancak alt çenenin, kafa ile eklem yapmak için yukarı doğru uzanan kısmı olan “boyun” bölümü Australopitlerin aksine oldukça kısadır.

Australopite ait bir alt çene, işaretli kısım boyun bölgesi
Australopite ait bir alt çene, işaretli kısım boyun bölgesi
ScienceSource

İnsan evriminde, büyük azı dişleri geriye doğru gittikçe küçülür. Yani 1. büyük azı dişimiz 2. büyük azı dişimizden daha büyük, 2. büyük azı dişimiz ise 3. büyük azı dişimizden (20 yaş dişi) daha büyüktür. Ataları olarak kabul edilen H. erectus ve H. floresiensis türlerinin büyük azı dişleri arasındaki farkları şu görsel ile inceleyelim:

Homo floresiensis (LB1) ve Homo erectus (Sangiran 4) molar dişlerinin karşılaştırılması
Homo floresiensis (LB1) ve Homo erectus (Sangiran 4) molar dişlerinin karşılaştırılması
PubMed

Boyutları arasında belirgin bir fark gözlenmiş; ancak oransal morfolojileri arasında 2. büyük azı dişinin palatinal cuspları haricinde (H. floresiensis’te tek bir palatinal cusp ve H. erectus’ta 2 belirgin palatinal cusp bulunmaktadır) anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Örneklerde, yine H. floresiensis’in diş yüzeylerinde oluşmuş agresif aşınmalar göze çarpmaktadır.

“Hobbitleri” özel kılan en önemli fark ise, 1. büyük azı dişlerinin önemli ölçüde kısa olmasıdır. Dental evrim açısından onları çok farklı bir yere taşıyan bu özellik sayesinde “hiper-modern” olarak tanımlanmışlardır. 1. büyük azı dişi, hem türler arası hem de tür içi morfolojide en çok varyasyon gösteren diş olmasına rağmen birçok karşılaştırmada açığa çıkan morfolojik farklar diyet içeriği ve beslenme alışkanlıkları ile açıklanmıştır ancak H. floresiensis için bunlar hala tahmin statüsünü korumaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Küçük kemiklerin büyük gizemi üzerine hala birçok araştırma yapılmaktadır ve hobbitler ile ilgili keşifler devam etmektedir. Yüce büyücü Ak Gandalf’ın da dediği gibi:

Şu hobbitler takdire şayan yaratıklar. Bir ay içerisinde onlardan öğrenebileceğin her şeyi öğrenebilirsin, ancak birkaç yüzyıl sonra bile hala seni şaşırtabilirler.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
34
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Bilim Budur! 8
  • İnanılmaz 5
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Umut Verici! 4
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • İğrenç! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 13:18:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8643

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Zihin
Keşif
Diş Hastalıkları
Bilimkurgu
İletişim
Kalori
Habercilik
Saç
Antarktika
Mitler Ve Gerçekler
Mers
Manyetik
Doğa Olayları
Yiyecek
Editör Seçkisi
Evrimsel Tarih
Mantık
Köpek
İnfografik
Higgs Bozonu (Parçacığı)
Bitki
Coronavirus
Dinozorlar
Gün
Genom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Bozkurt, et al. “Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı?. (4 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 14 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8643
Bozkurt, M., Bakırcı, Ç. M. (2020, May 04). “Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı?. Evrim Ağacı. Retrieved December 14, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8643
M. Bozkurt, et al. ““Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8643.
Bozkurt, Melisa. Bakırcı, Çağrı Mert. ““Hobbitler” Olarak Bilinen Homo floresiensis Türünün Ağız, Diş ve Çene Yapısı, Diğer İnsanlardan Ne Şekillerde Farklıydı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 04, 2020. https://evrimagaci.org/s/8643.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close