Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!

İlaç Endüstrisinin Problemleri İyi Anlaşılmalı ve Çözümüne Uğraşılmalı. Aşılardan Kurtulmak, Bu Çözümün Bir Parçası Değil!

Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!
7 dakika
2,233
  • Epidemiyoloji
  • Koruyucu Tıp
Podcast
12:48
Demet Hakman
Seslendiren
9
  • İndir
Tüm Reklamları Kapat

2015 yılında ABD’de yeniden yükselişe geçen kızamık salgını endişeye sebep olmuştu. Sadece 2014 yılında 600’den fazla kızamık vakasıyla Amerika son 20 yılın en büyük kızamık salgınına ulaşmıştı. 2015'in sadece Ocak ayında, 14 eyalette 84 kişi, Disneyland’da yaşanan bir olaya bağlı olarak kızamık olduklarını bildirmişlerdi.

Kızamık salgınının patlamasındaki temel sebep neydi? Gün geçtikçe daha fazla ailenin çocuklarını belirli nedenlerden dolayı aşılatmamayı tercih etmesi.

Tüm Reklamları Kapat

Aşı karşıtı grupların ana motivasyonları, aşılamanın otizmi artırdığını söyleyen, eski ve çürütülmüş bir çalışma olsa da son zamanlarda ortaya çıkan ve internette popüler olan bir diğer komplo teorisi ise hem doktorların hem de ilaç şirketlerinin aşılamadan finansal olarak kar elde etmeye çalışmaları ve gereksiz yere insanları aşılamaya teşvik etmeleriydi. 

Aşılar Yakın Geçmişe Kadar Hiç Kârlı Bir İş Değildi!

Fakat finansal kar elde etme ile ilgili olan bu teori de tarihsel olarak temelsizdir. Sadece pediyatristler ve doktorlar çoğu zaman aşı yapım işlemleri sırasında para kaybetmekle kalmazlar, aynı zamanda aşı endüstrisinin aşırı dar kâr marjlarından ötürü durma noktasına geldiği günler çok eski değil. The Economist’in bir haberinde şöyle yazıyor:

Tüm Reklamları Kapat

Eski teknoloji, az yatırım ve görmezden gelinebilecek düzeydeki kar marjları nedeniyle aşı sektörü, ilaç sektörünün ihmal edilmiş bir köşesiydi. Birçok firma aşı bölümlerini, o zamanlar daha karlı ilaçlara odaklanmak amacıyla kapatmıştı.

Hatta aşı üretimi o kadar kazançsız bir sektördü ki, bazı aşı üreten firmalar tamamen aşı üretmeyi bırakmıştı. 1967 yılında 26 aşı üreticisi varken, bu sayı 1980’e gelindiğinde 17’ye kadar düştü. Geçtiğimiz on yıla kadar da aşı üretme işi pek kazançlı olmadığı için ilaç şirketlerinin gündelik ilaçları satabilmek adına aşı sektöründen tamamen çekilmesinden korkuluyordu.

Günlük kullanımı gerektiren ilaçların yanında aşılar, yılda 1 defa veya ömür boyunca 1 defa yapılması gereken bir uygulamadır. İlaç şirketi Wyeth (daha sonra Pfizer tarafından satın alındı) kâr marjı çok düşük olduğu için aşı üretimini bıraktıklarını açıklamıştı. Aşıların kar marjlarının çok düşük olması ile ilgili Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulunda pediatrik bulaşıcı hastalıklar ve uluslararası sağlık profesörü olan Neal Halsey şöyle diyor:

Tarihsel olarak aşılar nispeten düşük bir fiyata üretildi ve düşük bir kâr marjı ile satıldı. Bunlar, ilaç üreticilerinin ürettiği diğer ürünlere (çoğunlukla ilaçlara) bir ek niteliğindeydi. O zamanlar aşı geliştirme alanında çalışan insanlar kendilerini “üvey evlat” olarak görüyor ve çok zor şartlar altında çalıştıklarından yakınıyorlardı.

Aşı üretimini zorlaştıran ve dolayısıyla daha az kazançlı hale getiren birçok faktör vardır: Örneğin canlı aşıların üretimi zordur ve kalite kontrolü için Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (FDA) tarafından düzenlenen özel denetlemelere tabidirler. Kamu kurumları, aşıları genellikle sabit bir tavan fiyattan alıyorlar (gerçi araştırmalar bunun firmaların aşı üretiminden çekilmesine neden olmadığını, çünkü çok yüksek sayılarda satın alındığını gösterdi). Fakat yine de yüksek üretim maliyetleri, düşük piyasa fiyatları ve ağır düzenlemelerin bir kombinasyonu, zaman zaman aşı eksikliği yaşanmıştır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

New Atlas

Aşıları Şimdi Daha Kârlı Yapan Ne?

Ancak son yıllarda kötü giden aşı pazarını tersine çevirmek için birkaç gelişme yaşandı.

Öncelikle küresel talep, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yükselişe geçti. 2000 yılından bu yana, Gavi Aşı İttifakı, yoksul ülkelerde 500 milyon çocuğa aşı sağlayarak tahmini olarak 7 milyon ölümü önledi. GlaxoSmithKline, 2013 yılında ürettikleri aşı dozlarının yüzde 80'inin gelişmekte olan ülkelere gittiğini bildirdi. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, küresel gelir satışlarının değer bakımından yüzde 82'sini oluşturan yüksek gelirli ülkelerde kâr getirebilecek aşılar pazara girerek aşı sektörünü rahatlatmış oldu. Johns Hopkins Bloomberg Okulunda Bölümler Arası Sağlık Ekonomisi Programı direktörü David Bishai şöyle diyor:

Hepatit B aşısının tek bir dozunu yüksek fiyattan satsanız bile bu fiyatların sürdürülebildiği görüldüğünde, piyasa rahatladı. Böyle bir şeyi 1980'lerde düşünemezdiniz.

İki "satış rekoru kıran" aşı da pazara girdi: menenjit ve diğer bakteri enfeksiyonları için pnömokok konjugatı ve insan papilloma virüsü (HPV) için üretilen aşılar çok yoğun talep gördü ve endüstri büyüdü. Bir tahmine göre, aşı pazarının şu anda 24 milyar dolar değerinde olduğu düşünülüyor. Bu, yine de dünya çapında 1 trilyon dolarlık ilaç endüstrisinin sadece yüzde 2-3'ü.

ABD ve Avrupa'da aşı fiyatları kademeli fiyatlandırma nedeniyle halihazırda sürekli artışta olmakla birlikte, son yıllarda fiyatlar oldukça önemli ölçüde arttı. Hükümetin Çocuklar için Aşı Programı, ABD'deki çocukların yaklaşık yüzde 50'sine aşı satın alıyor. 2015 yılında MMR (kızamık, kabakulak ve kızamıkçlık aşıları) için mevcut CDC (Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) pediatrik sözleşme fiyatı 19.91$ iken, MMR için özel sektör pediatrik fiyatı 59.91$ düzeyindedir.

ABD'de Merck, kızamık aşısı üretme lisansına sahip tek şirkettir. 2014 yılı son gelir raporlarında ProdQuad (kızamık, kabakulak, kızamıkçık ve suçiçeği aşısı), MMR II (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) ve Varivax (su çiçeği aşısı) satışlarından toplamda 1.4 milyar dolarlık bir kazanç sağladıkları görülüyor. Şirketin en çok satan aşısı ise, 1.7 milyar dolarlık bir satış getiren HPV (genital siğil vb.) aşısı olan Gardasil'dir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak 15 yıl kadar sürebilen AR-GE çalışmaları, üretim süreci, test etkinlikleri ve belirli aşılar ve ilaç ürünleri için dağıtım maliyetleri halka açık olmadığından kâr marjlarını bilmek zordur. Merck sözcüsü The Atlantic'e aşıların ana odak alanlarından biri olarak kaldığını söylerken - 2014 yılında satışlarda 5.3 milyar dolarlık üretim yaptılar - kar marjları hakkında yorum yapmadı. Analistler, dev ilaç şirketlerinin kâr marjının yüzde 10 ila yüzde 40'ın üzerinde bir yerde olduklarını düşünüyorlar. Halsey şöyle diyor:

Kimse bunu yapmanın maliyetini tam olarak bilmiyor, çünkü bunu açıklamak istemiyorlar. ABD, Avrupa ve gelişmekte olan ülkelerde daha düşük fiyatlara aşı üretileceğinden ya da fiyatın düşürülmesi için baskı yapacaklarından korkuyorlar. 
Harvard University

Fiyatlar Çok Yüksek!

Fiyatlar da bir problem. Bir zamanlar fiyatların aşırı düşük olmasından ötürü üreticilerin piyasadan çıkmalarından endişe edilirken, şimdi fiyatların gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerin hepsi için çok yüksek olabileceğinden endişe ediliyor.

The New York Times, geçtiğimiz yıl bazı Amerikalı ailelerin aşı yönetimi için doktor bulmakta zorlandıklarını bildirdi; çünkü aşılar doktorlar için çok pahalıydı. Sınır Tanımayan Doktorlar yakın zamanda Pfizer ve GlaxoSmithKline'ı gelişmekte olan ülkeler için aşı fiyatlarını düşürmeye çağırdı.

Aşı masraflarının azalmasına yönelik çağrılara yanıt olarak, Bill Gates gibi aşı aktivisti insanlar, aşı üretiminin çok karmaşık olduğunu ve aynı zamanda araştırma ve geliştirme bütçelerinin de bu talep sebebiyle zarar göreceğini savundu.

Tüm Reklamları Kapat

İlaç endüstrisinin karlarından feragat etmesi pek olası olmasa da, Halsey daha fazla üreticinin piyasada yer almasının fiyatların düşmesine yardımcı olacağını umuyor. Yine de aşı pazarı, yüksek sabit maliyetler ve özel lisanslama rekabetiyle hem arz hem de talep tarafında yoğunlaşmış vaziyette.

US News

Aşıların Kârlı Olmasının, İşlevi ile Hiçbir İlgisi Yok!

Dolayısıyla aşı endüstrisi şu anda muhtemelen 1970'lerden veya 1980'lerden daha kârlı olsa da bir çocuğun aşılarını atlamak için bir neden değildir: İlaç şirketleri aşı üretmeye devam etmek için teşviklere ihtiyaç duymaktadır, çünkü kâr ne olursa olsun, aşılamanın ekonomik ve sosyal faydaları çok büyüktür: Milyonlarca hayat ve milyarlarca dolar tasarruf edilir. 2014'te yayınlanan bir araştırma, bebekleri tamamen aşılamak için harcanan her bir doların, tek bir bebek için 10 dolar, toplamda ise yaklaşık 69 milyar dolar tasarruf sağladığını tahmin etmektedir. Halsey şöyle diyor:

Aşılar, sahip olduğumuz en düşük maliyetli müdahalelerden biridir.

ABD'de, 1994-2013 yılları arasında aşılamanın faydalarını inceleyen bir araştırma, doğrudan maliyetlerde 295 milyar dolar ve toplam toplumsal maliyetlerde 1,38 trilyon dolarlık net tasarruf öngördüğünü açıkladı.

Aşı pazarının son 50 yılına bakıldığında, kârın, aşı üretiminin tek motivasyonu olabileceğini düşünmek saçmadır. Çünkü Amerikalıların yüzde 83'ü MMR aşısının güvenli olduğunu düşünüyor. Aşı üretiminden elde edilen kârlar, aşılara karşı geçerli bir komplo teorisi üretmek için yeterli değildir.

Tüm Reklamları Kapat

Zaten akıllardakı en önemli soru aşıların güvenli ve etkili olup olmadığı sorusudur.

Cevap, hiçbir tartışmaya yer bırakmayan bir şekilde evettir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
20
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 4
  • Umut Verici! 3
  • Muhteşem! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Atlantic | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/06/2023 19:18:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8470

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Kırmızı
Bitki
Öğrenme Teorileri
Akademi
Alkol
Toplum
Sağlık
Biyokimya
Doğa Yasası
Jeoloji
Gen İfadesi
Sars
Koku
Neandertal
Uyku
Canlı
Erkek
Uzaylı
Editör Seçkisi
Onkoloji
Periyodik Tablo
Yılan
Tüy
Endokrin Sistemi Hastalıkları
Sars Virüsü
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
C Vitamini Uçar mı?
C Vitamini Uçar mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Lam, et al. Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!. (3 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8470
Lam, B., Ağacı, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, April 03). Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!. Evrim Ağacı. Retrieved June 05, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8470
B. Lam, et al. “Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 03 Apr. 2020, https://evrimagaci.org/s/8470.
Lam, Bourree. Ağacı, Evrim. Bakırcı, Çağrı Mert. “Evet, İlaç Firmaları Aşılardan Kâr Elde Ediyor; Ancak Bu, Aşı Olmamak Gerektiği Yönünde Bir Argüman Olamaz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, April 03, 2020. https://evrimagaci.org/s/8470.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close