Soner Yalçın'ın "Kara Kutu" İsimli Kitabındaki Aşı İddiaları Hatalı, Kaynaksız, Uydurma veya Çarpıtılmıştır!

Ülkemizin en önde gelen doğrulama platformlarından olan ve Evrim Ağacı'nın da kardeş toplulukları arasında bulunan Teyit, Soner Yalçın isimli gazetecinin Kara Kutu: Yüzleşme Vakti isimli sahtebilim kitabında, halk sağlığını tehdit eden iddialarını tek tek analiz ettiği “SalgınVar” adlı çalışmasını yayınladı.

Çalışmaya gitmek için buraya tıklayın.

Ola ki aşılara yönelik iddialarınızdan herhangi birinin bu sahte kitap içindeki argümanlara dayandırıyorsanız, Teyit tarafından hazırlanan çalıimadaki her bir yazıyı ve bu yazıların dayandığı kaynakları da okumanızı önemle tavsiye ederiz. Aksi takdirde bilim değil, propaganda yapıyorsunuz demektir. Gerçeklerin peşinde değil, inanmak istediğinizin peşindesiniz demektir.

Söz konusu gazetecinin uzun süredir Türkiye’nin çok satanlar listesinde bulunan kitabında, antidepresanlar ve ilaçlar faydaları hiçe sayılıyor; aşıların zararları abartılıyor (gerçekte aşılar, modern tıbbın en büyük zaferlerinden birisidir); aşı ve otizm arasında bir ilişki olduğu iddia ediliyor (gerçekte aşılar ve otizm arasında hiçbir ilişki yok) ve alternatif tıp ve homeopati gibi sahtebilim sahaları yüceltiliyor. Bu açıdan, sahtebilimin doruğundaki bir eser olduğu ve gerçekleri ortaya çıkarma peşindeki bir doğrulama platformu için adeta hedef tahtası olacak biçimde hazırlandığı söylenebilir.

Teyit, modern tıp ve aşı karşıtlığı üzerine kurulu tartışmalara yol açan kitabı sadece okumakla kalmadı, yaklaşık 3 ay bir süre boyunca, 13 kişilik özel ekiple cümle cümle analiz ederek inceledi. İncelemeler, uzman görüşleri ve bilimsel verilerle, bilimsel metodu takip ederek yapıldı. Çok sayıda uzman ve bilirkişi, raporun hazırlanmasına katkı sağladı ve akademik olarak Teyit ekibine yardımda bulundu.

Eğer bu çalışmanın gereksiz olduğunu düşünüyorsanız; halk arasında bu kitabın ne kadar popüler olduğuna bakmanızı tavsiye ederiz. İnsanlar, ne yazık ki bilimsel gerçekleri güvenilir kaynaklardan değil, modern tıp karşıtlığı sayesinde maddi kazanç elde eden şahıslardan elde etmeyi seçmektedir. İyi çalışılmış akademik araştırmalardan ziyade, kulağa hoş gelen safsatalar ve popülist iddialar el üzerinde tutulmaktadır. Ayrıca Teyit.org'un "Kara Kutu Gibi Bir Kitabı Neden Kendimize Dert Ettik?" başlıklı yazısını da okumanızı tavsiye ederiz. Buna ek olarak, KONDA'nın konuyla ilgili halk araştırmasını buradan okuyabilirsiniz.

Bu süreçte Evrim Ağacı olarak biz de çok kısıtlı bir miktarda da olsa Teyit'e destek olmaya çalıştık, iddiaların bazılarında onların işini kolaylaştıracak yönlendirmeler yaptık ve kaynaklar sunduk. Fakat Teyit ekibinin özverili ve aylara yayılan çalışmasında üzerimize hiçbir kredi alamayız; onların emekleri yanında bizim yönlendirmelerimiz ve katkılarımız önemsiz kalır. Çalışmaya yönelik içerik naçizane katkımızın bir örneğini buradan görebilirsiniz.

200’den Fazla İddia İncelemeye Alındı!

Teyit ekibi inceleme kapsamında, kitaptan ve söz konusu gazetecinin katıldığı televizyon programlarından seçtiği 200’den fazla iddiayı konularına göre 8 ana başlıkta grupladı:

• Aşılar,
• Safsatalar ve komplo teorileri,
• Kaynak gösterme ve intihal,
• Antikapitalizm,
• Antidepresanlar,
• Homeopati,
• İlaçlar ve
• Tıp eğitimi

Bu kategorilerin her birine, SalgınVar sayfasındaki menüde yer alan Araştırma sekmesinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca her yazının sonunda bir Okuma Rehberi de bulunuyor ve okuduğunuz yazıları takip ediyor. Bu sayede rapor içindeki ilerlemenizi takip edebilirsiniz.

Çalışma sonucunda bu sekiz başlıkta uzman görüşü ve bilimsel verilere dayanarak 60’tan fazla inceleme yazısı hazırlandı.

Çalışmanın tamamı, okuyucuların hem tek başına bu konuya odaklanabilmesi, hem de konu bütünlüğünü sağlamak için Teyit’in yayın yaptığı ana siteden ayrı olan bir salginvar.teyit.org adresli mikrositede yayınlandı.

Kitap; Yalan, Yanlış, İntihal ve Hatalı Kaynak ile Dolu!

Teyit’in yaptığı incelemeler sonucunda gazetecinin söz konusu kitapta 30 farklı kaynaktan, referans göstermeden alıntılar yaptığı ortaya kondu. Kara Kutu'da bulunan intihal ve çalıntı bilgileri SalgınVar şöyle analiz ediyor:

• Kara Kutu’nun yöntemi – I: Nasıl yazıldı? Nasıl basıldı?
• Kara Kutu’nun yöntemi – II: Kaynakça nasıl hazırlanmış?
• Kara Kutu’nun yöntemi – III: 30 farklı kaynaktan yapılan intihaller
• Kara Kutu’nun ‘kozmik odasındaki’ intihaller
• Korelasyon nedensellik değildir

Kara Kutu'da İleri Sürülen Aşılarla İlgili Yalanlar

#SalgınVar çalışmasında yanlış olduğu tespit edilerek çürütülen iddialardan bazıları ise şöyle:

• Wakefield makalesinin aşılar ile otizm arasında ilişki olduğunu ispatladığı iddiası (Kısım 1, Kısım 2, Kısım 3)
• Türkiye'de ilk aşının 1985'te yapıldığı iddiası
• Menenjit aşısının 2013 yılında aşı takvimine eklendiği iddiası
• Boğmaca aşısı sonrası bebeklerin 7 kat daha fazla öldüğü iddiası
• Aşıların bağışıklığı zayıflattığı iddiası
• Türkiye’de zorunlu aşı uygulaması olduğu iddiası
• Difteri, tetanoz, boğmaca aşılarının ani bebek ölümleriyle ilişkili olduğu iddiası
• Aşıların kısırlığa neden olduğu iddiası
• İsrail'de hiç aşı yapılmadığı iddiası
• Almanya'da zorunlu kızamık aşısının "kıl payıyla" kabul edildiği iddiası
• Almanya'da çocukların %92'sinin aşılanmadığı iddiası
• Türkiye'deki aşıların toplumsal sağlığı tehdit eden hastalıkları hedef almadığı iddiası
• Gluten ve kazeinin otizme yol açtığı iddiası
• Aşı antijenlerinin patent sınırlamaları bulunduğu iddiası
• Kızamık aşısının kadınlarda romatoit artirit gelişmesine neden olduğu iddiası
• FDA görevlisi Morris'in grip aşısı hakkında açıklama yaptığı iddiası
• Neil Z. Miller'ın aşı olan bebeklerin daha çok öldüğüne yönelik açıklaması iddiası
• Aşı nedeniyle alınan cıva miktarının bebeklerde 2 katına çıktığı iddiası
• Houweling makalesinde aşıların zararlı olduğunun söylendiği iddiası

Kara Kutu'da Aşılarla İlgili Yapılan Çarpıtma ve Yanıltmalar

Ayrıca gazeteci, yazdığı kitabında aşılarla ilgili aşağıdaki konuları da çarpıtarak veya bilerek yanıltıcı bir şekilde okuruna sunmaktadır.

• Aşılarda bulunan maddelerin "korkutucu" olduğu
• Finlandiya gibi ülkelerde aşıların zorunlu olmaması
• Bugün 50'lerinde olan kişilerin çocukluklarında otizmli insan görmemesi
• Türkiye ve Osmanlı tarihinde aşıların yeri
• Aşıların etki düzeyi
• Aşılar ile otizm arasında ilişki olduğunu gösteren çalışmalar
• Sürü bağışıklığının yeterli olabileceği

Ayrıca aşı ve otizm arasındaki ilişkileri kitleselleştiren kişilerle ilgili buradaki analizi okumanızı tavsiye ederiz.

Kara Kutu'daki Komplo Teorileri ve Uydurma İddialar

Kara Kutu sadece düpedüz yanlış olmakla kalmıyor, Batı'dan bolca ithal sahtebilim ve komplo teorisi ithal ederek bunları "Türkiye pazarına" açıyor. Bu, komplo teorisyenlerinin maddi gelir kaynaklarını arttırmak adına sık başvurdukları bir yöntem.

Kara Kutu içinde bulunan komplo teorileri ve uydurmalar ile ilgili (ve genel olarak bu gibi kişilerin kullandıkları yöntemlerle ilgili) SalgınVar analizi şu şekilde:

• Safsatalar I: Komplo teorilerini safsatalar ile süslemek
• Safsatalar II: Hatalı akıl yürütmenin kitabı
• Komplo Teorileri I: Aşırı şüpheci tutum etrafımızı sardığında
• Komplo Teorileri II: Bilimsel görünme çabası
• Komplo Teorileri III: Sağlığımızı korumak için ne yapabiliriz?

Kara Kutu, İlaç Kullanımıyla İlgili Olarak Gerçekleri Çarpıtıyor!

Abartılı ilaç kullanımı (özellikle de abartılı ağrı kesici veya antibiyotik kullanımı) gerçek bir problem olsa da, bunu bir felaket tellallığına dönüştürerek yalan söylemek bilimsel bir yöntem değil. Ne var ki Kara Kutu, bunu yapmaktan geri durmuyor:

• ABD ve Avrupa’da Augmentin’in evcil hayvanlarda kullanımının yasaklandığı iddiası
• Amerikan Kalp Derneği'nin, “12 yaşındaki çocuklar kolesterol ilacı alabilir” dediği iddiası
• Sarılık ve karaciğer iflasına yol açan antidepresan Serzone isimli ilacın "henüz" toplatıldığı iddiası
• İlaçların fiyatlarının farklı ülkelerde farklı olmasının nedeninin "kalite farkı" olduğu iddiası

Kara Kutu, (Türkiye'deki) Tıp Eğitimi Hakkında Yalan Söylüyor!

Kara Kutu bir noktadan sonra iyice kontrolü yitirerek hem ülkemizdeki tıp eğitimi hakkında yalanlar uydurmaya başlıyor, hem de Rockefeller isimli zengin şahsın sadece Türkiye'de değil, Kuzey Kore'de de tıp eğitimini şekillendirdiğini iddia ediyor. Analizler şu şekilde:

• Patofizyoloji kürsülerinin 12 Eylül’den sonra kapatıldığı ve yıllardır bu dersin verilmediği iddiası
• Türkiye’de tıp müfredatını Rockefeller'ın şekillendirdiği iddiası
• Rockefeller'ın Kuzey Kore'ye gidip, bir de orada modern tıp müfredatını şekillendirdiği iddiası

Ayrıca Türkiye'de tıp eğitiminin kurumsallaşmasıyla ilgili buradaki analizi okumanızı tavsiye ederiz.

Kara Kutu, Antidepresanlar Hakkında Ne Dediğini Bilmiyor!

Antidepresanlar, psikolojik rahatsızlıkların bir kısmını tedavi etmekte kullanılan çok önemli ilaçlardır. Bazı insanların normal yaşantısı, bu ilaçların varlığına muhtaçtır. Antidepresanların etkilerine yönelik çalışmalar dört bir koldan devam ederken, bunlar arasından sadece işimize gelen çalışmaları cımbızlamak, toplum sağlığı ile doğrudan oynamak, insanları riske atmak demektir. İşte gazeteci, Kara Kutu kitabında bunu yapıyor.

Bunu yaparken de düpedüz yalan söylemekten geri durmuyor. SalgınVar, bu konuyu şu başlıklarda inceliyor:

• Çocuklar üzerinden yapılan bir çalışmanın herkese genellenebileceği iddiası
• ABD'deki yaygın ölüm sebepleri arasında ilaç yan etkilerinin 4. sırada olduğu iddiası
• Serotonin ile depresyon arasında ilişki olmadığı iddiası
• Gebelikte antidepresan kullanımının bebekte otizm riskini artırdığı iddiası
• Beyindeki organik değişimlerin mutasyon anlamına geldiği iddiası
• Bazı psikiyatrik hastalıklar piyasayı canlandırmak için uydurulduğu iddiası

Kara Kutu, Bilimi Yererken Sahtebilimi Yüceltiyor!

Homeopati gibi alternatif tıp uygulamalarının tamamen işlevsiz olduğu tekrar tekrar gösterilmiştir. Buna rağmen Soner Yalçın, Kara Kutu isimli kitabında modern tıptan uzaklaşıp, sahtebilimi uygulayarak kendimizi "tedavi etmemiz" gerektiğini ima ediyor. Bu konuda da bol miktarda yalan söyleyerek iddialarını desteklemekten geri durmuyor.

Teyit ekibi, bu noktada Yalansavar ekibinden de bir miktar destek alarak, bu yalanları şöyle sıralıyor:

Agora Bilim Pazarı

Markalar Nasıl Büyür 1

Pazarlama hakkında her şeyi biliyor olduğumuzu düşünmemize rağmen aslında ne biliyoruz? Akla yakın göründüğü ya da öyle öğretildiği için doğru sandığımız bilgiler, geçerliliğini halen koruyor ya da gerçekten işe yarıyor mu?

“Çalışma alanı olarak pazarlama, aslında o kadar yeni ki; hakkında her şeyi bildiğimizi ya da temel prensiplerini tam olarak anladığımızı iddia etmek bile kibirli davranmak olur.” Bu sözler pazarlama dünyasının bilimsel dâhisi ve duayeni Byron Sharp’a ait.

Reklamcılık ve pazarlama dünyasının klasikleri arasında kısa sürede yerini alan ve pazarlamacıların vazgeçilmez kitaplarından biri olan “Markalar Nasıl Büyür?” şimdiye kadar öğrendiğimiz her şeyi yeniden sorgulamamızı sağlıyor. Sharp, pazarlamacıların geçmiş dönemle kıyaslandığında daha iyi eğitim aldıklarını kabul ediyor. Ancak bu donanım, özgünlüğümüzü ortaya koyabilmemiz, çemberin dışına çıkmayı başarabilmemiz, kısır döngü zincirini kırabilmemiz için yeterli mi?

Devamını Göster

₺170.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

• Homeopati: Sulandırılmış Tıp (Yalansavar'daki orijinali)
• Kapitalizmin homeopatiyi teğet geçtiği iddiası
• ABD’deki en büyük kütüphanelerin homeopati okullarıyla ilişkisi olduğu iddiası

Kara Kutu, Antikapitalizm ile Yalancılığı Karıştırıyor!

Kara Kutu'nun ana amaçlarından birisinin antikapitalist kitlenin hoşuna gidecek içerikler üretmek olduğu belli. Bu, politik bir tercihtir ve tek başına bunda bir problem yok. Ancak bunu yapmak adına aşırıya kaçıp, bilimsel gerçekleri çarpıtmak, yalan söylemektir. Söz konusu gazeteci, Kara Kutu kitabında bunu yapmaktan hiç çekinmiyor.

SalgınVar, bunu şu başlıklar altında inceliyor:

• Manisalı eczacıları kim öldürdü?
• Sosyalist deneyimlerde modern tıp: Sovyetler Birliği
• Tıbbi enternasyonalizm: Küba
• Bastırılmış bir deneyim: Allende ve Şili

Siegrist İddiaları Yalanladı: Kara Kutu, Bilim İnsanlarının Ağzına Laf Koyarak Onlara Yalan Söyletmeye Çalışıyor!

“Kara Kutu: Yüzleşme Vakti” isimli kitabında söz konusu gazeteci, Cenevre Üniversitesi Aşılama ve İmmünoloji Ünitesi Başkanı Prof. Dr. Claire-Anne Siegrist’in aşıların etkisizliğine dair yazılar yazdığını iddiası yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü üyesi olan ve hayatını aşıları yaygınlaştırmaya adadığı bilinen araştırmacıya ulaşan Teyit ekibi Siegrist’ten şu yanıtı aldı:

Büyük bir mutlulukla cevap veriyorum ki asla böyle bir şey söylemedim.

Tüm analizi buradan okuyabilirsiniz.

Kara Kutu'yu Kimler Çürüttü ve Amaçları Ne?

“#SalgınVar: Yanlış bilgiye karşı aşı olun!” kampanyasını Teyit’in Şef Editörü Gülin Çavuş ve editörlerinden Ali Osman Arabacı koordine etti. Alper Kurşunel, Anıl Doğruluk, Engin Karaman, Ezgi Toprak, Mahmut Tezcan, Mehmet Özer, Mert Can Yılmaz, Öyküm Hüma Keskin yazılarıyla katkı verdi. Emre Saklıca ve Nilgün Yılmaz editörlüğü üstlendi. Mikroblog grafikleri ise Ahmet Fahri Küçük’e ait. Özel çalışmayla ilgili değerlendirmelerde bulunan Teyit ekibinden şef editör Gülin Çavuş şöyle diyor:

Bizim için önemli olan, yanlış bilgiyi üreten kişinin kendisi değil, verebileceği olası zararlardı. Tedirgin edici olan ise, iddiaların çokça alıcısı çıkması ve kafa karışıklığına yol açabilme ihtimaliydi. Yanlış bilgi salgını olarak tanımlanabilecek “dezenfomedik”le (misinfomedic) mücadelenin aciliyeti bu nedenle aşikar. “Salgın Var” çalışmasının asıl amacı, kitapta tabağımıza bir bütünün parçalarıymış gibi konan, ama aslında uzun süredir dolaşımda olan yanlış bilgiler, safsatalar ve komplo teorilerinin peşine düşmekti. Bu da çalışmayı daha zamansız ve etkili kılıyor.

Teyit editörlerinden Ali Osman Arabacı ise şöyle diyor:

Doğru bilginin peşinde koşarken, yanlış bilgilerin yayılma fırsatı bulduğu ve oldukça etkili olabildiği alanın kitaplar ve edebiyat dünyası olduğunun farkına vardık. Yanlış kişilere atfedilerek paylaşılan sözler, kaynaksız olarak dolaşan ağdalı cümleler, sevilen karakterlere “söylettirilen” şiirler ya da kitapların içinde geçen şüpheli olgular bilgi okyanusunda sıkça karşılaştığımız canlılardı. Cümlelerin izini sürmek ve bir kitabı baştan aşağı doğruluk kontrolüne tabi tutmanın oldukça yoğun mesai gerektirmesi bu konudaki önemli zorluklardan yalnızca biri. Ancak şimdiye kadar yaptıklarımızın da bu alana kattıklarının önemli olduğunu düşünüyorum.

Proje, Kitle Fonlama Yoluyla (Halk Desteğiyle) Mümkün Oldu!

Topluluk Editörü Selin Yıldız destekçileri tarafından fonlanan ve bir ortaklık duygusu yaratmak için örgütlenen kampanya ile ilgili olarak şöyle diyor:

Aralık ayında kamuoyuna açtığımız ve takipçilerimizden kitle fonlama için kullanılan Fongogo üzerinden destek istediğimiz #SalgınVar: Yanlış bilgiye karşı aşı olun!kampanyası kapsamında yaptığımız çağrıya 234 kişi maddi desteğiyle cevap verdi, bu süreçte 19 bin 150 lira toplandı. Bu gazetecilik alanında Türkiye’de spesifik bir çalışma için yapılan ve başarıya ulaşan ilk kitle fonlama kampanyası.

Sonuç

Sonuç olarak Soner Yalçın'ın Kara Kutu isimli kitabı, bilimsel anlamda ciddiye alınacak bir kitap değildir ve "kurgu" veya "sahtebilim" kategorisi altında değerlendirilebilir. Özellikle de koronavirüs salgınıyla boğuştuğumuz bugünlerde; bilimle ilgili gerçek bilgileri, bilim insanlarından ve bu işi dürüstçe yapan, güvenilir kaynaklardan almanızı tavsiye ederiz.