Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor?

6 dakika
11,620
Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor? The Chant
Enerji İçeceği (EB) vs. Kahve
Tüm Reklamları Kapat

Özellikle son yıllarda, Avrupa ve Amerika’da popüler hale gelen enerji içecekleri (EB), dünya çapında milyar dolarlık hızlı bir şekilde büyüyen bir endüstri haline geldi. Ergenlik dönemindeki gençlerin %30 ile %50 arasında enerji içeceği tüketildiği gözlemlenmiştir.[3] Zihinsel ve fiziksel uyarıcı özelliğine sahip olan enerji içeceklerinin pazara ilk girişinde de “enerji” teması ile ortaya çıkmıştır.

Enerji İçecekleri
Enerji İçecekleri
UNDARK

Her ne kadar enerji içeceklerinin sporcu içeceklerinin (SD) bir türü olduğu düşünülse de ve sıklıkla bu tür içeceklerle kıyaslansa da, enerji içecekleri sporcu içeceklerinden tamamen farklı bir üründür. Sporcu içeceklerinin orijinal amacı elektrolit ve karbonhidrat ikamesi sağlamaktı; ancak sonradan bu içeceklerin içine uyarıcılar ve katkı maddeleri da eklenerek enerji içecekleri üretilmeye başlandı. Çıkış yılı ve ülkesi konusunda tartışmalar olsa da, enerji içeceklerinin 1962 yılında Japon bir firma tarafından üretildiği düşünülmektedir.

Enerji İçeceklerini Oluşturan Bileşenler

Enerji içeceklerinin ana maddesi su ve şekerdir (sukroz ve/veya glikoz). Ayrıca, enerji karışımı olarak bilinen enerji içecekleri genellikle bir amino asit olan taurin, glukuronolakton, güçlü bir kafein formuna sahip bir Güney Amerika bitkisi olan guarana ve B vitaminleri ile birleştirilen kafein gibi bileşenler içermektedir.[5] Çoğu enerji içeceğinde, iki fincan demlenmiş kahvede bulunan yani yaklaşık 200 mg kafein bulunmaktadır ve kafein dışında ek olarak başka uyarıcılar da bulunmaktadır. Ana bileşenler olan ve yüksek miktarda şeker ve kafein içermesi, içeceklere adını veren "enerjinin" kaynağıdır. Kişiden kişiye enerji içeceklerinin etkileri değişiklik gösterse de; kimyasal bir madde olan kafein, dayanıklılığı ve gücü artırarak, reaksiyon süresini iyileştirerek ve yorgunluğu geciktirerek fiziksel performansı artırmayı sağlar.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Kafein İçin Seçenekler
Kafein İçin Seçenekler
Nuvending

Bunlara ek olarak, içerdiği karnitin, glukuronolakton, inositol, efedrin, panax ginseng, süper citrimax ve taurin gibi maddelerinin güvenilirliği sağlayan ve kanıtlayan veri bulunmamaktadır; çünkü piyasada bu ürünler daha yeni ortaya çıkmıştır ve yeteri kadar araştırılma yapılamamıştır.[1] Ayrıca, enerji içeceklerinin ambalajları üzerinde belirtilen kafeinden daha fazla kafein içeriyor olabilir; çünkü içerdiği katkı maddeleri de ek olarak kafein içermektedir.

Enerji İçeceklerinin Sağlık ile İlişkisi

Enerji içecekleri birçok hastalık ve sağlık sorunu ile ilişkilendirilmiştir. Bunun nedeni ise içeriğinde bulunan maddelerdir. Dünya Sağlık Örgütü (İng.: "World Health Organization" veya kısaca WHO), araştırmalar sonucunda yüksek miktarda enerji içeceği tüketiminin halk sağlığı için tehlike oluşturabileceğini açıklamıştır. Özellikle, enerji içeceklerinin çocuklar için tüketilmesi uygun olmayabileceği ile ilgili açıklamalar ve uyarılar bulunsa bile; bu dönemdeki bireyler en yüksek tüketici sınıfı olduğu gözlemlenmiştir.[2]

Yüksek kafein tüketimi, insülin duyarlılığını azaltır; ayrıca içerdiği yüksek miktardaki şekerden dolayı obeziteye neden olabilir ve bunların sonucu olarak tip 2 diyabet ortaya çıkabilir. Bunlara ek olarak, aşırı dozda kafein tüketimi; çarpıntı, obezite, bulantı, uykusuzluk, sinirlilik, kusma, yüksek tansiyon, kasılmalar ve hatta bazı durumlarda ölüm dahil olmak üzere bir dizi semptomlara neden olur. Gebelik sürecindeki kadınlarda düşük yapma riskini arttırmaktadır ve ölü olarak dünyaya gelen doğumlara neden olmaktadır. Ayrıca, çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireylerde bu içeceklerin tüketilmesinin heyecan arayan riskli davranışlara yol açtığı (veya en azından bunlara yatkın olan kişilerin bu içecekleri daha sık tükettiği) gözlemlenmiştir. Son olarak ise zihinsel sağlığın zayıflaması, nörolojik, metabolik ve kardiyovasküler sistem üzerinde olumsuz etkiler, böbrek veya diş sorunları gözlemlenmiştir.[4]

Bunların yanı sıra; çocukluk ve erken ergenlik dönemindeki bireylerin vücut hacimleri ve boyutları nispeten yetişkinlere daha göre düşüktür. Bu nedenle bu çağdaki bireylerde, enerji içecekleri; yüksek miktarda kafein, fruktozlu mısır şurubu, düşük kalorili tatlandırıcılar ve bitkisel uyarıcılar gibi ilave şekerler içerdiği için ekstra olarak sağlık açısından etkilerinin gözlemlenmesi yüksektir.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Ek olarak, enerji içeceklerinin tüketimi; marihuana (cannabis), sigara ve alkol içimi ile endişe verici bir bağlantısı olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, cinsel risk alma, kavga etmek, emniyet kemeri kullanmama ve cesaret duygusu ile risk alma gibi sorunlarla da ilişki göstermektedir.[5]

Enerji İçeceklerinin Alkol ile Tüketilmesi

Enerji içeceği, alkol ile karıştırılırsa daha büyük tehlike ve sorunlara yol açmaktadır. İki sıvının birbiri ile birleştirilmesi riskli davranışlarda bulunma riskini arttırmaktadır. Enerji içecekleri uyanıklığı arttırdığı için alkolün getirmiş olduğu sarhoşluk belirtilerini örter bu yüzdende kişinin daha fazla alkol tüketebileceğine inanmasına yol açar. EB, alkole bağlı olarak geliştirilebilecek komplikasyonları ve yan etkileri arttırabilir. Ayrıca, enerji içecekleri ve alkolün karıştırılıp tüketilmesi ölümcül olaylar da dahil olmak üzere olumsuz kardiyovasküler, psikolojik ve nörolojik olaylarla doğrudan ilişkilendirilmiştir.[2]

Enerji İçeceği İle Alkol
Enerji İçeceği İle Alkol
WILDCAT

Türkiye’de Enerji İçeceklerine Bakış

Türkiye’de, Tarım ve Orman Bakanlığının yaptığı kontroller sonucunda sahip olduğu bilgileri, 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanun’unun 31. maddesinin 6. fıkrası uyarınca bir karar vermişler ve açıklamışlardır. Bu çalışmanın amacı insanların sağlıklarını tehlikeli bir duruma düşüren gıdaların ve besinlerin belirlenmesidir. Bu kamuoyu açıklamasının içerisinde enerji içeceklerinin olduğu bir kısımda bulunmaktadır. Bir markanın enerji içeceğinin içerisinde “sildenafil” adı verilen bir madde, sağlık açısından uygunsuz bulunmuştur.[7]

Ayrıca; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yaptığı Türk Gıda Kodeksi Enerji İçecekleri Tebliği'nde enerji içeceklerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere bu ürünlerin özelliklerini belirlemek amaçlanmıştır. [6]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Sonuç

Her ne kadar enerji ihtiyacını karşılamak için enerji içecekleri (EB) tercih edilse de, bunun yerine yapılabilecek daha sağlıklı alternatifler bulunmaktadır. Özellikle içerdiği kafein sayesinde enerji verdiği için kafein ihtiyacı belli bir miktarda kahveden sağlanabilir. Bunun yanı sıra, vücudun ihtiyacı olan bazı besinler ve sıvılar bulunmaktadır. Bunların başında su gelmektedir; çünkü ortalama olarak vücudun %60-70 gibi yüksek bir miktarı sudan oluşmaktadır. Bunlara ek olarak, sağlıklı bir diyet ile vücudun zindeliği ve aktifliği korunabilir. Bunun için protein, karbonhidrat ve vitamin tüketimine dikkat edilmesi gerekilmektedir. Son olarak, düzenli ve aktif bir yaşam stili ile vücudun serotonin ve endorfin seviyeleri artar bu sayede de daha fazla enerjik ve sağlıklı hissedilir.[1]

Sağlıklı İçecekler
Sağlıklı İçecekler
RESVERALIFE

Ayrıca, enerji içecekleri (EB) üzerinde yapılan çalışmalar ile araştırmacılar şu sonuca varmaktadırlar:[4]

Enerji içeceği tüketimiyle ilişkili sağlık riskleri öncelikle kafein içerikleri ile ilgilidir, ancak ortak enerji içeceği bileşenlerini tüketmenin uzun vadeli etkilerini değerlendiren daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Alkollü enerji içeceklerinin tüketimine bağlı olarak sağlık üzerinde olumsuz etkilere işaret eden kanıtlar artmaktadır. Gençler arasında yoğun enerji içeceği tüketiminin riskleri büyük ölçüde ele alınmadı ve gelecekte önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmeye hazırlanıyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
63
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 32
  • Muhteşem! 18
  • İnanılmaz 14
  • Umut Verici! 12
  • Bilim Budur! 11
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Merak Uyandırıcı! 11
  • Korkutucu! 10
  • Üzücü! 3
  • Grrr... *@$# 3
  • Güldürdü 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 01:05:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9286

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Dalga Boyu
Grup
Tutarlılık
İngiltere
Eşcinsellik
Embriyoloji
Biyolojik Antropoloji
Dağılım
Akademi
Hidrotermal Baca
Maske
Makina
Uzay Görevleri
Işık Hızı
Epistemoloji
Viroloji
Elektromanyetik
Önlem
Koronavirüs
Cinsellik
Teşhis
Kemik
Lipit
Alkol
Darwin
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. E. Koçak, et al. Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor?. (6 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 14 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9286
Koçak, A. E., Bakırcı, Ç. M. (2020, September 06). Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor?. Evrim Ağacı. Retrieved December 14, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9286
A. E. Koçak, et al. “Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/9286.
Koçak, Aslı Ece. Bakırcı, Çağrı Mert. “Enerji İçecekleri Sağlıklı mı? Enerji İçeceği Tüketiminin Artması, Sağlığımızı Nasıl Tehdit Ediyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 06, 2020. https://evrimagaci.org/s/9286.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close