Çocuklar İçin Kafein Tehlikeli mi? Çocukların Çay ve Kahve Tüketmesi Büyümelerine Etki Eder mi?

İddia

Çocuklar kahve içmez! Çünkü içerlerse büyüyemezler, küçük kalırlar. Kafein onların büyümesini engelleyen şeydir. Hatta çocuklar kahve içerlerse kalp hastalıkları çekerler.

2. İddia

Çocukların kahve içmemesiyle gerektiğiyle ilgili iddialar tamamen hatalıdır; tam tersine, çocuklara kahve içirmek gerekir çünkü kafein sayesinde daha hızlı büyüyebilirler.

Gerçek mi?

Sahte

Gerçek Ne?

Kafeinin çocuk sağlığını yetişkin sağlığından dikkate değer miktarda daha fazla etkilediğini gösteren herhangi bir araştırma bulunmamaktadır.

İddianın Kökeni

Şaşırtıcı bir şekilde bazı Avrupa ve Amerika toplumlarında kafein ve kahve tüketimi "çocukların büyümesine yardımcı olacak etkide" görülürken, Türkiye gibi bazı diğer ülkelerde bunun tam tersi yönünde bir inanış vardır. Kahvenin çocukların büyümesini destekleyici veya engelleyici olduğunu gösteren hiçbir araştırma sonucu bulunmamaktadır. Çocukların kafein sindirim becerisi, yetişkinler ile neredeyse birebir aynıdır.

Bilgiler

Bazı ebeveynlerin çocuklarına kahve içirmeme nedeni, kafeinin uyarıcı etkisi nedeniyle çocuklarında hiperaktiviteyi tetikleyeceği endişesidir. Yapılan araştırmalarda, ortalama miktarda alınan kafeinin çocukların aktivite miktarı ve hızında dikkate değer hiçbir etkisi olmamıştır. Ancak hiperaktivite teşhisi konulmuş veya bu rahatsızlığa daha yatkın çocuklarda yüksek dozda kafein tüketimi geçici süreler için de olsa gerçekten de aşırı uyarılmışlık, rahatsızlık ve telaşlılık (anksiyete) yaratabilir. Fakat bu özel vakalarda bile orta düzeyde tüketimin tehlike arz etmediği gösterilmiştir. 

Yetişkin insanlar için orta düzey kafein tüketim miktarı günde 300 miligramdır. Yine de çocuklar için tavsiye edilen oranlar, yaşa bağlı olarak bundan biraz daha az olabilmektedir. Şöyle bir liste yapabiliriz:

• 4-6 yaş arası çocuklar için günde 45 miligram, 
• 7-9 yaş arası çocuklar için günde 62.5 miligram, 
• 10-12 yaş arası için günde 85 miligram, 
• 12-18 yaş arası için günde 100 miligram güvenli limit olarak belirlenmektedir. 
• Genel olaraksa kilogram başına 3 miligramı aşmamaya çalışmaya özen gösterebilirsiniz.

Kıyaslama olması açısından, tükettiğimiz ürünlerdeki kafein miktarlarıyla ilgili olarak aşağıdaki gibi bir liste oluşturabiliriz:

• Kahve makinalarından alacağınız 190 mililitrelik kahve içerisinde 75 miligram,
• Evinizde yaptığınız bir kahvenin 190 mililitresinde ortalama 85 miligram,
• Evinizde yaptığınız çayın 190 mililitresinde ortalama 50 miligram,
• Kafein ya da guarana içerikli enerji içeceklerinin 250 mililitresinde 28-87 miligram,
• Diyet de olsa, normal de olsa kolalı içeceklerin 250 mililitresinde 8-53 miligram,
• Bazı diğer gazlı içeceklerin 250 mililitresinde 24 miligram,
• Çikolatanın 50 gramında ortalamada 5.5-35.5 miligram kafein bulunmaktadır.

Kafeinin etkilerini de, diğer tüm kimyasallarda olduğu gibi kısa dönem ve uzun dönemde incelemek faydalı olacaktır. Kısa dönemde kafeinin temel etkileri, hepimizin bildiği uyarılmışlık, heyecan ve uyumada zorluk çekmektir. Birçok uzman kafeinin uzun dönemde ve ortalama-üstü tüketimde asıl zararların ortaya çıktığında hemfikirdir.

Enerji İçeceklerine ve Gazlı İçeceklere Dikkat!

Genellikle kafein denince akla çay ve kahve gelse de, çocukların özellikle tükettikleri ürünler arasında enerji içecekleri ve kola gibi gazlı içecekler de bulunmaktadır. Bu içeceklerin hepsi, kafeince zengin içeceklerdir. Bazı enerji içeceklerinde 500 miligram kafeinden fazla kafein bulunduğu bilinmektedir! Bu, 14 kutu kola içmeye bedeldir!

Dolayısıyla kafein tüketimi denetlenirken, tüm kaynaklar göz önüne alınmalıdır. Aşırı kafein tüketimi yetişkinlerde olduğu gibi, çocuklarda da uyku zorluğu, davranış sorunları, duygudurum çalkalanmalarına neden olabilir. Eğer çocuğunuz kafein bağımlısı haline gelecek olursa, tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi, kafein alınmadığında baş ağrısı, bitkinlik, dikkat eksikliği, odaklanma sorunları, aşırı hassasiyet gibi yoksunluk semptomları görülebilir.

Sonuç

Bu konuda verilebilecek en uygun tavsiye, kafeinli içecekleri seven çocuklarınızın ara sıra, ödül amaçlı olarak bu içecekleri ve yiyecekleri tüketmesinde dikkate değer hiçbir sakınca olmadığıdır. Fakat bağımlılık, aşırı tüketim, aşırı isteklilik gibi durumlar söz konusu olduğunda bu tüketimi azaltmak faydalı olacaktır.

Uzun lafın kısası, kafeinin kabul edilemez miktarda zararları bulunmamaktadır ve kafeinin çocukları yetişkinlerden farklı etkilediği uydurmadır; ancak yine de güvenli tarafta kalmak adına düzenli ve aşırı tüketimden kaçınmakta fayda vardır.

Kafein hakkında çok daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.