Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti

Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti
Charles Darwin
17 dakika
8,744
  • Evrimsel Biyoloji
  • Evrimsel Biyoloji Tarihi
Evrim Ağacı Akademi: Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi yazı dizisinin 4. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Antik Yunan'da Evrim Teorisi: Evrimin Temellerinin İlk Olarak Yeşerdiği Medeniyete Bir Bakış..." başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Bu yazı dizisinde bu noktaya kadar, Evrim Teorisi'nin ve bu teorinin kalbinde yatan doğa yasası olan evrimin, Antik Yunan'dan Charles Darwin'e kadar olan gelişimini, dönüşümünü ve evrimini gördük. Charles Darwin'in hayatını ve Evrim Teorisi'ne yaptığı katkıları daha detaylı öğrenmeden önce, konunun tarihsel bütünlüğü içerisinde, Darwin'in kendinden öncekiler üzerine inşa ettiği fikirlerin bir özetine bakış atalım. Konu hakkındaki çok daha detaylı yazılarımızı Evrime Giriş ve Evrim Mekanizmaları yazı dizilerimizden öğrenebilirsiniz.

Darwin'in Geçmişinin Kısa Bir Özeti

Charles Darwin (1809-1882) genel olarak günümüz dünyasında evrim teorisi denilince akla gelen ilk gelen isimdir. Kendisi bilim geleneğine ve kültürüne sahip bir aile ortamında doğmuştur. Dedesi, Erasmus Darwin, kendi zamanının önde gelen doğa bilimcileri arasındadır ve evrim teorisi üzerine önemli çalışmalar yaparak bu teoriyi savunmuştur. Darwin’in babası ise yine kendi alanında uzman bir doktordur.

Tüm Reklamları Kapat

Charles Darwin
Charles Darwin

Darwin, öncelikle Edinburgh Üniversitesi’nde tıp eğitimi almış daha sonra Cambridge Üniversitesi’nde teoloji eğitimi almıştır. İki üniversite eğitimini de yarıda bırakıp bu okullardan mezun olmamıştır. Kendisini dedesi Erasmus Darwin gibi doğa bilimlerine yakın görmüştür. Darwin, daha önce bahsettiğimiz Buffon, Lamarck ve dedesi Erasmus Darwin’in evrim teorisine temel oluşturacak olan görüşlerini incelemiş ve bu konu üzerinde derinlemesine kafa yormuştur.

Okuduğu bölümler sebebiyle kendini ait hissetmediği üniversite eğitimini bırakıp 1832’de Beagle isimli bir araştırma gemisi ile birlikte geziye katılır (Darwin, 1976: 22). Burada doğa bilimci sıfatıyla yer alan Darwin, beş yıl boyunca bu araştırma gemisiyle Güney Amerika, Pasifik Adaları, Galapagos, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi birçok yeri gezmiştir. Gezi boyunca birçok yeni fosil ve canlı organizma toplayıp, bunları kendi doğal yaşam alanları içerisinde gözlemlemiştir. Ayrıca gezisi sırasında birçok ilkel kabile ile de karşılaşma imkânı bulmuştur. Beş yıl süren geziden sonra tekrar İngiltere’ye döndüğünde elde ettiği verileri ve kendisinden önceki araştırmaları birleştirince kendine ait olan evrim anlayışı hakkında birçok fikri kafasında oturtmuştur. Fakat yine de uzunca bir süre elde ettiği verileri incelemeyi ve sağlamasını yapmayı sürdürmüştür. Ardından gezi boyunca topladığı fosilleri, canlıları ve birçok veriyi bilim dünyasına sunmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Getirdiği yeni bilgiler sayesinde Darwin, bilim dünyasında da tanınır hale geldi ve İngiliz Bilimler Akademisi vb. gibi birçok saygın bilim topluluğuna seçildi. Ayrıca Darwin’in önünde Lamarck gibi bir örnek duruyordu. Lamarck’ın teorisi bilim dünyası tarafından pek hoş karşılanmamıştır ve kutsal yaratılış konusuna değinmeyip sadece doğal süreçlere dayandığı için hala seküler bir yapıya kavuşmamış olan bilim çevrelerince saygı görmemişti. Darwin de bu örnekten dolayı, çalışmalarını yayınlama konusunda tereddüt etmiştir. Bu kararı, devrim niteliğinde olan çalışmasının uzun bir süre daha gün yüzüne çıkmasını engellemiştir.

1858’de ilginç bir gelişme olur ve Darwin’e yine kendisi gibi bir İngiliz Doğa bilimci olan Alfred Russel Wallace (1823-1913)’dan bir mektup gelmiştir. Wallace, mektubunda Darwin’den kendisi tarafından hazırlanan makaleyi eleştirmesini rica etmektedir. Darwin de makaleyi bu niyetle eline alıp incelemeye başladığında şok etkisi yaratan bir yazıyla karşılaşır. Wallace, makalesinde Darwin’in çekincesinden dolayı yayınlamadığı evrim teorisi hakkındaki görüşlerini yazmış ve teori hakkında Darwin’in yayınlamadığı çalışmalarıyla aynı sonuçları elde etmiştir. Wallace, Darwin gibi evrimin işleyişi ve mekanizması hakkında onunla benzer düşüncelere sahipti.

Alfred Russel Wallace
Alfred Russel Wallace
The Oxford Scientist

Darwin, durum karşısında müthiş bir pişmanlık duyar ve bu fikirlere kendisinin Wallace’tan daha önce ulaştığını kanıtlamak adına daha önce yaptığı yazışmaları ve bulguları bilim camiasına sunar. Charles Darwin, takip eden süreçte 24 Kasım 1859’da uzunca bir süre araştırma yaptığı konu üzerindeki tüm fikirlerini, bilim dünyası adına devrim niteliğinde olan “On The Origin Of Species (Türlerin Kökeni)” adlı kitabı yayınlamıştır. Bu kitap ile birlikte neredeyse bütün bilim dallarına ve genel bilim görüşüne evrimsel bir bakış açısı gelmiştir. Bilime dair incelemeler de evrimsel bakış açısıyla ele alınmaya başlanmıştır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Darwin, ne kadar da Türlerin Kökeni adlı eseriyle tanınmış olsa da, sadece bu konuda değil birçok konuda çok önemli eserler vermiştir. Kendisi mercan kayalıkları, orkideler ve kaya midyelerinin anatomisi ve fizyolojisi gibi konularda bilim dünyasında saygı ve ün kazanmasını sağlayan birçok nitelikli çalışma yapmıştır (Ateş, 2009: 27-28). Ayrıca jeoloji, biyoloji, doğa tarihi ve botanik gibi konularda da birçok çığır açıcı çalışma yapmıştır. Fakat türlerin kökenine dair yaptığı çalışma ile hem biyolojiyi hem de tüm bilim dallarını yeniden şekillendirmiştir.

Kendisinden sonra gelecek olan birçok bilim insanı, kitabın yayınlanmasından günümüze kadar geçen sürede tam olarak 160 yıl boyunca Darwin’in görüşlerini sürekli olarak geliştirmiş ve doğrulamıştır ve bu sayede bu büyük bilim adamının görüşleri, günümüzde hala geçerliliğini korumaktadır. Bu araştırmanın yapıldığı zamandan bu yana 160 yıl geçmesine rağmen Darwin’den bu yana evrim teorisini çürütecek tek bir bilimsel yayın yapılmamıştır. Evrim teorisi bugün Darwin’in 19.yy.’da bıraktığı gibi günümüze gelmemiştir ve Darwin’in iddiaları üzerine birçok bilim adamı teoriyi destekleyecek ve güçlendirecek nitelikte kanıtlar sunarak, teorinin güçlü bir şekilde varlığını sürdürmesi konusunda büyük katkılar yapmıştır.

Türlerin Kökeni ve Evrim Teorisi

Darwin, canlıların evrimine dair görüşlerini toplu bir halde Türlerin Kökeni adlı eserde dile getirmiştir. Bu kitapta türlerin çeşitliliği ve değişimleri hakkında bilimsel verilere dayalı olarak görüşlerini dile getiren Darwin, evrimsel işleyişin mekanizmasını da net bir şekilde açıklamıştır.

Darwin’e göre canlıların tümü ortak bir atadan meydana gelmiştir. Canlılar ortak bir atadan gelmiştir ve zamanla değişerek evrimleşmişlerdir. Aralarında doğaya uyum sağlama kapasitesi yüksek olanlar hayatta kalmışlardır ve Darwin bu açıklamasını “doğal seçilim” kelimesiyle kavramlaştırmıştır. Canlıların genlerini gelecek kuşaklara aktarmak için doğada hayatta kalma mücadelesi içinde olduklarını da dile getirmiştir. Canlılar çevre koşullarına göre değişmek zorunda kalıyorlardı. Bu şekilde gerçekleşen zorunlu değişimler de evrimi olanaklı kılıyordu.

Darwin’in bu varsayımları, kendinden önceki birikimlerden faydalandığını da göstermektedir. O da canlıların evrimleşerek çeşitlendiğini ve bu şekilde günümüzdeki hallerini uzun bir geçmişten sonra aldığını bilimsel verilere dayalı olarak teyit etmiştir. Canlıların basitten karmaşığa ve ilkelden gelişmişe doğru çeşitlendiğini ve bu şekilde daha kompleks canlıların yaşama olanağı bulduğunu söylemiştir. Darwin’e göre canlılar, zamanın belli bir döneminde aniden ortaya çıkmamışlardır. Doğal süreçlerin etkisiyle ortak bir atadan evrimleşerek ve zaman içinde çevresel koşulların da etkisiyle çeşitlenmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Darwin, evrim mekanizmasını ise belli temeller üzerine kurmuştur. Öncelikle canlı, değişen çevre şartlarına ayak uydurmak için Darwin’in “adaptasyon” ilkesini gerçekleştiriyordu. Bu durum, doğadaki hayatta kalma mücadelesi ile birleşince, canlı zorunlu olarak evrimleşiyor ve değişimlerin kuşaklar boyunca aktarılması ile birlikte çeşitlilik sağlanmış oluyordu. Ardından bu değişimler kalıtım yoluyla gelecek kuşaklara aktarılmakta ve doğal seçilime bağlı olarak türler varlıklarını bu şekilde korumaktadır.

Darwin, türlerin kökeni ile ilgili olarak, organik varlıkların birbirleriyle olan hısımlıkları, embriyolojik benzerlikleri, coğrafi ve jeolojik dağılımları ile bilgi sahibi olan her doğa bilimcinin zorunlu olarak türlerin birden özel olarak yaratılmadığını ve canlıların türleşme yoluyla birbirinden türediklerini anlaması gerektiğini söylemiştir (Darwin, 1976: 24). Bununla birlikte kalıtım yasaları o dönemde tam olarak anlaşılmadığı için Darwin gibi birçok bilim insanı, türleşmenin sadece dış koşullara bağlı olarak gelişemeyeceğini de anlamıştır. Kazanılan yeni karakterlerin kalıtım ile aktarılmasının anlaşılması için evrim fikrinin Darwin’den sonra biraz daha olgunlaşması gerekecektir.

Darwin, doğal seçmeye dair de kitabında birçok vurgu yapmıştır. Ona göre canlılar varlıklarını korumak için geometrik olarak çoğalmak zorundadırlar. Her kuşakta çevreye daha uyumlu olan canlılar daha avantajlı olacak ve türün kendini devam ettirmesini sağlayacaktır. Böylelikle çevreye daha uyumlu halleriyle daha çok üreme şansı bulup yavrularını yeni çevre şartlarına daha uyumlu hale getirebileceklerdir. Yavruları da kendi yavruları arasından doğal seçme ile ayrılmış olanlar ile birlikte bu döngüyü tekrarladıkça tür varlığını sürdürmeye devam edecektir (Darwin, 1976: 25).

Bu durumu daha açık şekilde anlatmak için şöyle bir örnek verilebilir. Canlılar genel olarak bakabileceklerinden daha fazla yavru yapma eğilimindedir. Bunun ise temelde içgüdüsel olarak bir sebebi vardır. Çünkü yavruların üreme dönemine girebilecek kadar olgunlaşması ile ancak ve ancak tür devamlılığını sağlayabilmektedirler. Fakat doğayı gözlemleyen doğa bilimciler görüyor ki yavrulardan çok azı yetişkinliğe kadar gelebilmektedir. Bazıları avcılardan korunamıyor bazıları ise annesi tarafından yeterince beslenemediği için ölmektedir. Çünkü doğa canlılara kıt kaynaklar sunmaktadır. Bu düzen de türün varlığını koruması için elinden geldiğince daha fazla yavru yapmasını zorunlu kılıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Darwin türlerin kökeni adlı kitabının ilk bölümünde yapay seçilime de değinmiştir. Yapay seçilim konusuna ise evcilleştirme yöntemiyle yaklaşmıştır. Yapay seçilim tanım olarak; bir popülasyon içerisindeki istenen özelliklere sahip canlıların çoğaltılmasıdır. Yapay seçilimde istenen özelliklere sahip canlı bilinçli olarak başka bir canlı tarafından arttırılır. Bu duruma en basit örnek insanın bitki ve hayvanları evcilleştirmesini örnek verebiliriz. Doğal seçilimde türlerin adaptasyonlarını genetik olarak yavrularına aktarması vardır fakat yapay seçilimde dışarıdan bir müdahale vardır ve arzu edilen türün çoğalmasına izin verilerek yapılır.

Burada önemli bir nokta vardır ki bu olmadan yapay seçilim de gerçekleşemez. Burada bahsettiğimiz şey ise, istenen türün popülasyon içerisinde ve gen havuzunda olması gerektiği konusudur. Popülasyon içerisindeki istediğiniz türdeki canlıların birbirleriyle çiftleşmesini sağlayarak da yapay seçilim yapılmış olmaktadır. Bu seçilim her kuşakta yapılmaya devam eder ve başlangıçta aynı türde olan canlılar, yapay seçilim sonucu birbirinden ayrılan canlılar ile çiftleşemez hale gelmektedir. Bu da türleşmenin gerçekleştiğini gösterir ve yapay seçilim ile evrimleşen yeni türde bir canlıya ulaşmış oluruz (Darwin, 1976: 28-61). Yapay seçilimde seçilimi yapan canlı genel olarak insanlardır. Aşağıda yapay seçilimin daha iyi anlaşılması açısından birkaç örnek verilmektedir.

Brassica oleracea ve Yapay Seçilim
Brassica oleracea ve Yapay Seçilim
Soil Association

Yukarıda görmüş olduğumuz vahşi lahana türü (Brassica oleracea) insan müdahalesiyle yapılan yapay seçilimi anlamak açısından çok güzel bir örnektir. İnsanlar bu bitkiyi yapay seçilim ile yönlendirerek kendi ihtiyaçları doğrultusunda evrimleştirmişlerdir.  Buradaki yapay seçilim ile birlikte daha önce doğada var olmayan lahana, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası, karalahana, kıvırcık lahana, yer lahanası ve Çin lahanası gibi birçok bitki elde edilmiştir. Buradaki gibi yapay seçilim ile elde edilen bitkilerin sayısı çok fazladır. Mısır da bu bitkilerden biridir. Bugün kullandığımız mısırlar doğada yabani halde bulunan (teosinte) ismindeki bir bitkinin yapay seçilim ile bilinçli bir şekilde bizim tarafımızdan müdahale edilerek elde edilmiş halidir (Cömertpay, 2008: 5-11).

Yapay seçilimin bitkiler ile birlikte hayvanlar üzerinde de uygulaması vardır. Bunlara örnek olarak günümüzden 10.200 yıl önce Avrupa Bizonlarını evcilleştirerek elde ettiğimiz inek, koyun ve domuz örnek gösterilebilir. Evcil büyükbaş hayvanların tamamı bu ortak kökten gelmektedir.  Genel olarak koşu hayvanları da yine insanların bilinçli olarak yapay seçilim ile elde ettiği türler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir diğer örnekte ise günlük hayatımızda çok fazla karşılaştığımız köpekleri görmekteyiz. Günümüzdeki tüm evcil köpekler Canis lupus adı verilen vahşi bir köpeğin yapay seçilim ile evrimleşmesi sonucu elde edilmiştir. İnsanların köpeklere olan ihtiyacı bu duruma ön sebep olarak gösterilebilir. Köpekler sürü hayvanlarını koruma ya da avlanırken insanları koruma, diğer hayvanlara karşı sahibini koruma vb. gibi birçok işleve sahiptir. Bu sebeple insanlar kendi ihtiyaçlarına uygun olan türlerin üremesini ve çoğalmasını sağlayarak yapay seçilime dâhil olmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
HUKUK FELSEFESİNİN PRENSİPLERİ

“Hegel, antik site idealini hiçbir zaman terk etmemiştir. 0, yalnızca, bu ideali çağdaş realite ile, toplum içinde giderek daha önemli bir rol oynayan bir burjuvazinin varlığı ile uzlaştırmak istemiştir. Hegel, hukuk konusundaki düşüncesinin ilk sistematik şekli olan jena Hukuk Felsefesi’nde, tabii hukuku,sosyal kurumları yalnızca kendi maddi ve manevi gelişmesine hizmet eden araçlar gibi gören bireysel şahsın hukuku olarak düşünür ve onun karşısına bir organik tabii hukuku koyar; bireyci atomizme, Totalite fikriyle karşı çıkar.

Bu noktada, Hegel’in düşüncesi hiç değişmeyecektir. jena Hukuk felsefesi, şu temel prensipten hareket eder: “ahlaki düzenin pozitif yanı, mutlak ahlaki totalitenin bir halktan başka bir şey olmamasıdır”. Demek ki, organize olmuş şekliyle bir devlet olan halk, mutlak esprinin biricik somut tecellisidir. Hegel, daha gençlik çalışmaları sırasında bile, sevginin trajik kaderinin, kaybolmadan sınırsızca sürüp gidememek olduğunu biliyordu. Endividüalizmle karışan soyut insaniyetçilik, insanı tarihiyle uzlaştıramaz. insanlık tarihi, her biri bir somut Evrensel olan halkların veya devletlerin tarihidir. Öyleyse, tabii, yani rasyonel hukuk felsefesi, devletin düşüncesi olacaktır, güzel totalitenin düşüncesi olacaktır. Bu totalitenin içinde birey, bir parça olarak, kendi kendisini aşmak suretiyle kaderini gerçekleştirir. “Özgür bir halkın içinde, akıl, aslında fiilen gerçekleşmiş, canlı esprinin hazır mevcudiyeti olmuştur… Antikçağın en bilge kişilerine şu özdeyişi söyleten sebep budur: bilgelik ve erdem, insanın kendi halkının örf ve adetlerine uygun olarak yaşamasıdır”.

Hegel, bu düşünsel yaklaşımıyla, kapitalist devlet yapısının hukuki temelini atmayla kalmamış, bugüne dek süre gelen ulus-devletin temel hukuksal formatını yaratmıştır.

Devamını Göster
₺55.00
HUKUK FELSEFESİNİN PRENSİPLERİ

Köpeklerin Yapay Seçilimi
Köpeklerin Yapay Seçilimi

Darwin türlerin kökeni kitabının üçüncü bölümü olan “var olma savaşı” adını verdiği başlık altında evrimin bir diğer mekanizması olan; en güçlünün hayatta kalması yani doğal seleksiyon ilkesini işlemektedir. Darwin, burada en güçlünün hayatta kalması durumunu kastederken aslında doğaya en fazla uyum sağlayarak kendi varlığını sürdüren türleri anlatmaktadır. Burada üreme konusuna da değinir ve türlerin ancak kendi aralarında üreyebileceklerini söyler. Benzer türlerin çiftleşmesi ile yavrular meydana gelir fakat eşeyli üreme yoluyla gerçekleşen bir üremede tür içinde de farklılıklar olması kaçınılmazdır. Tür içerisindeki çeşitlilik de bu şekilde sağlanmaktadır.

Üreme ve geometrik artış konusu ise yine Darwin’in ısrarla üzerinde durduğu bir konudur. Ona göre yavrulardan çok azı yetişkinliğe erişip verimli döl üretebilmektedir. Bu sebeple canlılar ne kadar fazla yavru yaparsa türlerinin devamını o derecede garanti altına almış oluyorlardı. Darwin’in bir başka önemli tespiti de var olma savaşının en çetin olarak kendini gösterdiği yerin, aynı tür içerisindeki türün çeşitleri arasında olduğuna dair görüşüdür (Darwin, 1976: 87-103). Burada ortak besin kaynaklarına ve ortak yaşam alanlarına sahip olmaları sebebiyle canlıların benzer türdeki bireyler arasındaki zorlu mücadelesinden bahsetmektedir.

Bunun dışında ortak ata kavramı da evrim fikrinin anlaşılması açısından çok önemlidir. Ortak ata türlerin kökenini sorgulayan Darwin için ana problemdir. Canlıların zaman içerisinde basitten karmaşığa doğru dönüşmesi türler arasındaki bağlantıların takip edilmesini zorlaştırmıştır. Fakat tüm bu farklılıklara rağmen küçük değişimlerin zaman içerisinde birikerek türlerin kendi aralarında dış görünüş (fenotip) açısından daha az birbirine benzediğini anlamıştır. Bu durumu özellikle kuşlar üzerinde çok rahat gözlemlemiştir. Güvercinleri çok yakından inceleyen ve kitabında onlardan ilgiyle bahseden Darwin, bu kuşların birbirleriyle belli bir yapay seçilim ile ne kadar çeşitlenebileceğini görmüştür (Darwin, 1976: 42-50). Yapay seçilim ile bu kadar farklı tür elde edilebilirken, doğal seçilimin çok uzun bir süre zarfında neler yapabileceğini düşünmüştür.

Buna ek olarak Darwin, kitabın dördüncü bölümünde cinsel seçilime de yer vermektedir. Cinsel seçilim; rastgele olmayan çiftleşmeye verilen isimdir. Darwin’e göre canlılar sadece hayatta kalma gayesi taşımazlar aynı zamanda üreyip genlerini aktarmak istemektedirler. Türlerin, genlerinden kaynaklı dış görünüşüne etki eden bazı durumlar, doğada o canlı için avantaj veya dezavantaj olabilmektedir. Bir tür sahip olduğu özelliklerle daha kolay üreme şansı bulabiliyorken, başka bir tür üreme açısından daha olumsuz bir durumda olabilmektedir. Darwin, tavus kuşlarını örnek göstererek onların uzun ve çekici kuyruklarının bir kuş açısından dezavantaj olduğunu görmüştür fakat bu durum onlar için cinsel seçilim anlamında başka bir avantaj sağlamaktadır. Karşılıklı cinsler diğer cinsin dış görünüşünden etkilenerek onunla üremeye karar vermek isteyecek şekilde evrimleşmiştir.

Cinsel seçilim o kadar kapsamlıdır ki birçok hayvan genlerini sonraki kuşaklara aktarmak için ilginç şekilde yetenekler sergilemektedir. Örneğin bazı hayvanlar sesleriyle, bazı hayvanlar görünüşleriyle, bazıları çiftleşme danslarıyla karşı cinsi etkilemeye çalışmaktadır. Cinsel seçilim evrimin önemli bir mekanizması olarak karşımıza çıkmaktadır (Darwin, 1976:113-141). Anlaşıldığı üzere cinsel seçilim kendini farklı şekillerde göstermektedir ve bu durum türlerin devamlılığı açısından çok önemlidir.

Evrim Teorisi

Evrim teorisi, Darwin tarafından açıklanmadan önce uzun bir tarihsel süreç içerisinde gelişmiştir. Antik Çağ’da başlayan düşünsel temeller üzerine birçok bilimcinin insanlığa ortak bir miras olarak bıraktığı; canlıların aşamalı olarak geliştiği fikri Darwin ile birlikte bilimsel bir tabana oturmuştur ve günümüze kadar daha fazla kanıt ile güçlenerek gelmiştir. Darwin, çok uzun bir süre evrime dair fikirlerini güçlendirecek kanıtlar aramıştır ve bu konuda çok titiz davranmıştır. Araştırmacı olarak katıldığı Beagle adlı gemiyle birçok farklı coğrafyadan örnekler toplamış ve bu örnekleri bilim camiasına sunmuştur.

Evrime dair Darwin’in üzerinde en çok durduğu ve evrimin temeli olarak gösterdiği iki kavram vardır. Bunlar “doğal seleksiyon” ve “adaptasyon” ‘dur. Bu iki temel üzerinde görüşlerini daha fazla detaylandırmıştır. Canlıların geometrik bir dizi şeklinde çoğaldıklarını ve bu durumun nesillerini gelecek kuşaklara aktarmak konusunda onlara avantaj sağladığını söylemiştir. Çünkü besin kıtlığı, avcılar veya hastalıklar gibi etkenler sebebiyle yavrulardan çok az bir kısmı yetişkinliğe kadar hayatta kalabilmekte ve yeniden üreme şansı bulabilmektedir. Darwin, doğadaki sınırlı kaynaklar sebebiyle canlıların sürekli olarak bir mücadele içinde olduklarını da söylemiştir. Çünkü bütün canlılar hayatta kalma, üreme ve yavrularını besleme gibi eğilimlere sahiptir. Bu durum ise doğada kıt kaynaklar için hem tür içinde hem de türler arasında var olma savaşına dönüşmektedir.

Darwin, evrimin bir diğer mekanizması doğal seleksiyonu ise adaptasyon ile birlikte açıklamaktadır. Şöyle ki canlılar doğaya ayak uydurma yeteneklerine göre daha güçlü sayılmaktadırlar. Bir tür çevreye ne kadar uyumlu olursa o canlının yaşaması, besin bulması ve üremesi o kadar kolay olacaktır. Fakat yine de doğadaki kaynak kıtlığı canlılar arasında bir rekabet yaratmaktadır. Bu rekabette güçlü olup çevreye daha uyumlu olanlar yaşamlarını sürdürür ve genlerini bir sonraki nesile aktarır. Güçsüz olanların ise nesilleri tükenir. Bu durum Darwin tarafından doğal seleksiyon ile açıklanmıştır.

Darwin’in evrim anlayışı en geniş anlamda “ortak ata” terimiyle anlaşılabilir. Tüm canlıların ortak bir atadan evrildikleri görüşü evrim teorisinin en genel tanımıdır. Evrim temel olarak bir canlının veya organizmanın zaman içerisindeki değişim ve dönüşümlerini açıklamaktadır. Bu temele dayanarak tüm canlılar zaman içerisinde kademeli bir şekilde evrimleşmiştir. Yani canlılar özel olarak bir anda yaratılmamışlardır.

Evrenin yaşı yaklaşık olarak 13.7 milyar yıl, Dünyanın yaşı yaklaşık olarak 4.6 milyar yıldır ve yaşanabilir dünya, ancak 3.8 milyar yıl önce oluşmuştur. Bilimsel bulgulara göre ilk yaşam fosili 3.5 milyar yıllık bir tabakada bulunmuştur ve bakteri formundadır (Mayr, 2001: 67-68). Dünyanın kimyasal evrimi sonrası dünyada yaşamın başlamasına uygun bir ortam olmuştur ve bugünkü biyoçeşitlilik evrimsel süreçler ile birlikte sağlanmıştır. Canlılar basit yapılardan daha karmaşık yapılara çok uzun bir süre içerisinde geçmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Modern anlamıyla evrim; popülasyon içerisinde gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimi olarak tanımlanmaktadır.  Yani evrim, bir tek canlıda değil bir türün tüm bireylerinin oluşturduğu popülasyonda, her bir nesilde, bir önceki nesile göre farklılıkları temsil etmektedir. Bu farklılıklar genlerin ve gen özelliklerinin farklılıkları olarak anlaşılmalıdır. Evrimin gerçekleşmesi için en az bir neslin geçmesi gerekmektedir. Bu bakış açısıyla canlının bizzat kendi hayatında gözlemlenen değişiklikler evrim değil gelişim olarak değerlendirilmektedir (Özgökman, 2013: 50-51). Burada evrimin net olarak anlaşılması için gerekli olan modern tanımı vermiş bulunmaktayız. Çünkü evrime dair yanlış bir düşünce bize bu konuda önyargılı bir bakış açısı katabilmektedir.

Gözlemlerimize göre Evrim Teorisi’nin tarihsel geçmişi temellerinin atıldığı Antik Yunan’dan sonra Orta Çağ’da Müslüman dünyasında ele alınması ve son olarak Avrupa Aydınlanması ile bilimsel olarak açıklandığı 19.yy’a kadar uzanmaktadır. İnsanlar sürekli olarak yaşamın nasıl başladığını ve canlıların nasıl çeşitlendiğini merak etmişlerdir. Bu konudaki merakları sebebiyle doğayı gözlemlemeye başlayan insanoğlu doğada sürekli olarak bir değişim ve gelişim gözlemlemiştir. Bu şekilde evrimsel görüş, insanlığın ortak düşünce dünyasından günümüze köklü bir miras olarak kalmıştır. Evrim Teorisi, adıyla özdeşleşen Darwin’den sonra da birçok bilim dalı tarafından da ayrı ayrı kanıtlanıp desteklenmiştir. Bilim insanları Darwin’in evrim teorisinin eksik yanlarını ve yeni keşfedilen taraflarını sürekli olarak geliştirmişlerdir. 

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi yazı dizisinin 4. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Antik Yunan'da Evrim Teorisi: Evrimin Temellerinin İlk Olarak Yeşerdiği Medeniyete Bir Bakış..." başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
53
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 8
  • Tebrikler! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Bilim Budur! 3
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2023 05:55:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8907

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Samanyolu Galaksisi
Tedavi
Tarım
Toplum
İhtiyoloji
Ortak Ata
Komplo Teorisi
Kuş
Elementler
Metabolizma
Biyocoğrafya
Genel Halk
Çeviri
Molekül
Taksonomi
Biyografi
Sinir Sistemi
Evrenin Genişlemesi
Hareket
Hücre Biyolojisi
Hematoloji
Depresyon
Foton
Nörobiyoloji
Filogenetik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. Gültekin, et al. Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti. (19 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8907
Gültekin, D., Bakırcı, Ç. M. (2020, June 19). Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8907
D. Gültekin, et al. “Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 19 Jun. 2020, https://evrimagaci.org/s/8907.
Gültekin, Deniz. Bakırcı, Çağrı Mert. “Charles Darwin'in Kendisinden Önce Gelenlerden Sentezlediği ve Kendi Bulgularıyla Geliştirdiği Evrim Teorisi'nin Kısa Bir Özeti.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 19, 2020. https://evrimagaci.org/s/8907.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.