Çalışmalar Tek Doz Aşının Bile Uzun COVID'i Engelleyebileceğini Gösteriyor!

İsveç ve Pakistan'da yapılan iki yeni çalışma, kısmi veya tam aşılamanın uzun süreli COVID-19 semptomları için faydalı olduğunu gösteriyor.

İsveç'teki Gothenburg Üniversitesinden araştırmacılar, temel COVID-19 aşılamasının (yani iki doz ve hatırlatma dozunun) Uzun COVID'e olan etkilerini inceleyen gözlemsel bir değerlendirme yayınladı.^[1] İncelenen kişiler, ilk enfeksiyonlarını Aralık 2020 ile Şubat 2022 arasında geçirmişti ve ortalama takip süresi 129 gündü.

Aşılanmış 299,692 katılımcıdan %7.0'ı sadece ilk doz, %68.6'sı iki doz ve %24.3'ü üç veya daha fazla doz aşılanmıştı. Enfeksiyon öncesinde en az bir doz almış katılımcılar aşılanmış kabul edildi. Bu katılımcılardan %0.4'ü takip süresi içinde Uzun COVID tanısı alırken aşılanmamış katılımcılarda bu oran %1.4'tü. Yani aşı olmayan katılımcılar, aşı olanlara göre 4 kat daha fazla oranda Uzun COVID'e yakalandılar.

En az bir doz aşı, %58 aşı efektifliğiyle daha düşük Uzun COVID riskiyle ilişkilendirildi. Uzun COVID'e karşı aşı efektifliği bir, iki ve üç doz aşılananlar için sırasıyla %21, %59 ve %73 idi. Araştırmacılar, konu hakkında şunları söylüyor:

Bu çalışmanın sonuçları, enfeksiyon öncesinde COVID-19 aşısı olmakla Uzun COVID tanısı alma riskinde düşüklük arasında güçlü bir bağ kuruyor. Bulgular, temel aşılamanın Uzun COVID'in nüfus yükünü azaltmaktaki önemini vurguluyor.

Ayrıca araştırmacılar, Uzun COVID ve diğer viral hastalıkların evrimiyle ilgili çalışmaların devamlılığı için çağrıda bulunuyorlar. Ek olarak iyileşme ve enfeksiyon sonrası rahatsızlıkların devamının kaydının doğruluğunun iyileştirilmesini ve ailesel, sosyal, finansal ve ekonomik sonuçları nicelleştirmede aksiyon alınmasını talep ediyorlar:

Bu tahminler, ilerideki araştırmalara fon bulunması ve enfeksiyon sonrası rahatsızlıklara sahip insanlara tedavi ve rehabilitasyon hizmeti veren kliniklere yapılan yatırımların artması için temel bir etken.

Birleşik Krallık'tan uzmanlar olan Leeds Üniversitesi'nden Dr. Manoj Sivan, Ulusal Sağlık Servisi ve Halk Sağlığı'ndan Mike Ormerod ve St. Andrews Üniversitesi'nden Rishma Maini; pandemiye hazırlık planlarının aşı üretimi, değerlendirilmesi ve dağıtımına öncelik vermeye devam etmesi gerektiği yorumunda bulunuyor:^[2]

Viral hastalıklar ve kronik yorgunluk sendromu, miyaljik ensefalit ve fibromiyalji gibi uzun süreli sendromlar arasında bir bağlantı olduğunu bildiğimize göre; sağlık sisteminin yükünü ve olumsuz ekonomik etkileri azaltmak için zamanında aşılamayı savunmak yerinde bir tedbir olacaktır.

Aga Khan Üniversitesinden araştırmacılar, Pakistan'da yürütülen ileriye dönük bir araştırmada, Şubat-Haziran 2021'de üniversite hastanesine başvuran 481 COVID hastasının yıllık takip süresi boyunca gösterdiği düzenli semptomları analiz etti.^[3] Hastaların yaş ortalaması 56.9, erkeklerin oranı %61.7 ve yaygın kronik hastalıkları %55 oranla diyabet ve %26 oranla yüksek tansiyondu.

Aşılanma durumu bilinen 474 hastadan %19'u tamamen, %19.2'si kısmen aşılıydı. Hastaların %64'ü ağır veya kronik hastalıklardan mustaripti ve %25.6'sı noninvaziv mekanik ventilasyona ihtiyaç duymuştu. Taburcu olduktan sonraki ölüm oranı %4.6, hastaneye tekrar kaldırılma oranı %18.9'du. Tekrar hastaneye kaldırılanların %31.8'i solunum tutulumu ve %17.6'sı enfeksiyon nedeniyle yatırılmıştı.

Ağır hastalığa yakalanma oranı, aşılanmayan hastalarda (%68.2) aşılananlara göre (%58.5) daha fazlaydı ve kritik hastalıklara yakalanma oranları sırasıyla %27.3 ve %20.4'tü. Tüm hastaların%29.9'unda Uzun COVID semptomları görülürken bu semptomlar kronik hastalığı olanlarda ve aşılanmamış olanlarda daha yaygındı. En yaygın semptomlar arasında yorgunluk, nefes darlığı ve öksürük bulunuyordu.

Aşılanmamış grubun %37.9'u yeni veya daha ağır Uzun COVID semptomları yaşadığını belirtti, bu oran aşılanmış grupta %20 idi. Ciddi halsizlik, nefes darlığı, öksürük, nefessizlikten uyanma ve ateş semptomları aşılanmamış grupta aşılanmış gruba göre daha sık görülmüştü.

Aşılanmış hastaların tekrar hastaneye yatma oranı %13.8 iken bu oran aşılanmamış grupta %21.51'di. Uzun COVID semptomları ise sırasıyla %15.4 ve %24.2 oranında görüldü. Yaş, cinsiyet, kronik hastalık ve hastalığın ağırlığı faktörleri dengelendiğinde ise aşılanmanın Uzun COVID için bağımsız bir tahmin faktörü olduğu görüldü. Tamamen aşılanmış hastaların Uzun COVID geçirme olasılığı %62 daha azken kısmen aşılanmış hastalarda bu oran %56'ydı. Araştırmacılar sonuçlar hakkında şunları söylüyor:

Bu çalışma, hastaların taburcu olduktan bir yıl sonrasına kadar semptom göstermeye devam ettiğini ve bu etkilerin çoğunun ağır/kronik hastalığı olan veya aşılanmamış hastalarda gözlendiğini gösteriyor.