Broca Alanı Nedir?

Broca Bölgesi ya da Broca Alanı (İng: Broca's Area) beynin konuşma işleviyle ilgili nöronları içeren bölgesidir. Beynin sol yarıküresinin, yani sol beynin ön kısmında yer alan bu alan, 1861 yılında Fransız cerrah Paul Broca tarafından keşfedilmiştir. Beynin özelleşmiş olan bu bölgesinin, temel olarak konuşma becerisi ve konuşma üretimini gerçekleştirdiği bilinmektedir.

Study.com

Anatomik Yapı

Dil üretimi ve konuşma kontrolü için hayati önem taşıyan Broca alanı, öncelikle sol yarıkürenin ön lobunda yer alan Brodmann Alanı 44 ve 45 ile ilişkilidir. Bu bölgeler konuşma oluşumunda, dil işlemede ve iletişimin sözdizimsel yönlerinde merkezi bir rol oynar. Anatomik olarak Broca bölgesi serebral korteksin ön loblarında yer alır. Spesifik olarak bu alan, alt ön girus adı verilen bölgenin bir parçası olarak kabul edilir; girus, beynin korteksinin yüzeyindeki bir çıkıntıdır. Bazı araştırmacılar Broca'nın alt frontal girusun tamamını oluşturduğuna inanırken diğerleri bunun, bu bölgenin bir kısmını oluşturduğunu veya alt frontal girusun biraz dışına doğru genişlediğini düşünmektedirler. Tipik olarak Broca bölgesi, ön lobların baskın yarıküresinde yer alır. İnsanların yaklaşık %97'sinde bu baskın yarıküre beynin sol yarıküresidir. Genel olarak beynin sol yarıküresi dil ve konuşmadan sorumludur.

Fonksiyonu

Broca bölgesi, beynin konuşma üretiminde ve dilin anlaşılmasında kritik rol oynayan bir bölgesidir. Konuşmadaki kesin rolü tam olarak anlaşılmamakla birlikte konuşulan sözcükleri üretmek için gerekli hareketleri koordine etmek amacıyla duyusal bilgilerle etkileşime girdiğine ve sinyalleri motor kortekse ilettiğine, genel olarak konuşma için gerekli kelime ve cümle yapısını üretmede rol oynadığına inanılmaktadır.

Sözdizimi, dil bilgisi, sözel çalışma belleği veya konuşma için gereken kas hareketleri dahil olmak üzere çeşitli işlevlerde rol oynayabilir. Yapılan bir çalışma, Broca bölgesinin, duyusal bilgilerle etkileşime girmekten konuşma için bir plan geliştirmeye ve ardından bu bilgiyi konuşma sırasında ağzın hareketlerini kontrol etmek için motor kortekse iletmeye kadar karmaşık bir dizi olaya aracılık etmekten sorumlu olduğunu da bulmuştur.

Konuşma Üretimi

Broca alanının asıl işlevi konuşma üretimidir. Beynin bu alanı, konuşulan sözcükleri ifade etmek için gerekli olan karmaşık kas hareketlerini düzenleyen bir komuta merkezi görevi görür. Kelimeleri ve cümleleri oluşturmak için Broca bölgesinin dudak, dil ve boğaz kaslarını koordine edecek sinyalleri iletmesi gerekir.

Dili Anlama

Geleneksel olarak konuşma üretimiyle ilişkilendirilen bu bölge aynı zamanda dili anlama ve yorumlamada da önemli bir rol oynar. Araştırmalar, Broca alanının cümle anlama görevleri sırasında da aktif hale geldiğini göstermiştir. İnsanların cümlelerden anlam çıkarmasına ve dildeki incelikleri kavramasına yardımcı olur.

Elbette ki Broca alanının dilin üretimi ve anlaşılması açısından önemli bir rolü olsa da konuşma ve dili anlama becerisinin çok daha karmaşık ve dinamik bir ağın parçası olduğunu unutmamak gerekir.

Broca Bölgesinin Nasıl Çalıştığına Dair Örnekler

Broca alanını günlük yaşamda kullanmanın örneği, ister bir arkadaşınızla gündelik bir konuşma ister iş yerinde resmi bir sunum olsun, her türlü sözlü iletişimi içerebilir.

Beynin bu bölgesi, kendinizi ifade etmek için kullanmak istediğiniz kelime ve cümleleri planlamanıza ve düzenlemenize yardımcı olur. Ayrıca ne demek istediğinizi ifade etmek için gereken uygun sözdizimi ve dil bilgisini oluşturmanıza da destekte bulunur.

Broca alanı konuşma üretiminde olduğu kadar konuşmayı anlamlandırmada da esastır. Beynin bu alanı, konuşulan sözcükleri ifade etmek için gerekli olan karmaşık kas hareketlerini düzenleyen bir komuta merkezi görevi görür. Kelimeleri ve cümleleri oluşturmak için Broca bölgesinin dudak, dil ve boğaz kaslarını koordine edecek ve konuşmayı sağlayacak sinyalleri iletmesi gerekir. İletilmek istenen kelime ve ifadelerin, konuşma kaslarını düzgün kasıp yöneterek sese dönüştürülmesini sağlar.

Araştırmalar, Broca alanının cümle anlama görevleri sırasında da aktif hale geldiğini göstermiştir. İnsanların cümlelerden anlam çıkarmasına ve dildeki incelikleri, cümlelerin altında yatan ikincil anlamları ve nüansları kavramasına da yardımcı olduğu görülmüştür. Bu yüzden bu bölgenin hem yapısal hem de işlevsel olarak heterojen olduğu öne sürülmektedir. Beynin dil ağına, çoklu talep ağı (İng: multiple-demand network) olarak adlandırılan bir işlevsel süreçle bağlı olduğu bilinmektedir. Çoklu talep ağı, çeşitli bilişsel süreçler sırasında aktif olan frontal ve parietal beyin bölgelerini içerir. Bu, Broca alanının konuşmadaki rolünün yanı sıra, bilişsel kontrol ve kısa süreli hafıza (İng: working memory) gibi üst düzey biliş ve yürütücü işlevlerle de ilgili olduğu anlamına geliyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Beynin Diğer Alanlarıyla Bağlantılar

Sol yarıkürede yer alan ve dikkat çeken bir diğer dil alanı da Wernicke alanıdır. Wernicke alanı üst temporal lobda Broca alanına yakın bir yerde bulunur. Broca alanı konuşmanın üretiminde önemli bir role sahipken Wernicke alanı dilin anlaşılmasında önemlidir.

Broca bölgesi hasarı olan kişiler kelimeleri ve yazı dilini üretmede zorluk yaşayabilir. İletişim afazisi buna örnektir. Wernicke alanı hasarı olan kişiler dil üretmede zorluk yaşamayabilir ancak dili anlamada çeşitli problemlerle karşı karşıya kalabilirler.

Encyclopædia Britannica

Broca Alanı ve Wernicke Alanı

Broca ve Wernicke alanları beynin dil merkezleri olarak bilinir ancak bunlar farklı bölgelerdir ve farklı işlevlere hizmet ederler. İkisi arasındaki bazı önemli farklar şunlardır:

• Yeri: Broca alanı beynin sol tarafında frontal lobun arka kısmında bulunurken Wernicke alanı sol yarımkürede superior temporal girusun bir parçasıdır.
• Fonksiyon: Broca alanı konuşmanın üretilmesinde ve konuşmak için gereken hareketlerin koordine edilmesinde esastır. Ancak Wernicke alanı, dili anlama ve konuşulan ve yazılan kelimeleri anlama yeteneği ile ilişkilidir.
• İşlev Bozukluğu: Broca bölgesindeki hasar, akıcılığın kaybına ve kişinin kelime oluşturmada zorlanmasına neden olur. Öte yandan Wernicke bölgesi hasarı olan kişiler anlamlı konuşmada ve başkalarını anlamakta zorluk yaşarlar.

Broca Alanı İsmini Nereden Aldı?

Pierre Paul Broca tedavi etmekte olduğu iki hastada da dil işlemeyle alakalı bir bozulma ve hasar bildirdiğinden beri dil işleme fonksiyonu, isminin verilmiş olduğu Broca alanıyla ilişkilendirilmiştir. İki hasta da beynin arka alt ön girusunda meydana gelen yaralanma sonrasında konuşma yeteneklerini kaybetmişlerdi. O zamandan bu yana, yaklaşık olarak belirlediği bölge Broca alanı olarak bilinmeye başlandı. Dolayısıyla dil üretimindeki eksiklik, aynı zamanda ifade afazisi olarak da adlandırılan Broca afazisine de ismini vermiş oldu.

Broca'nın Hastaları ve Broca Bölgesinin Bulunuşu

Eğitim hayatına oldukça erken yaşlarda başlayan ve 20 yaşında Paris Tıp Okulundan mezun olan Broca, sırasıyla Hôpital du Midi'de ürolog, Philippe Ricord ve Bicêtre Hospitalda bir psikiyatrist olan François Leuret'in yanında bir süre staj yaptıktan sonra oldukça iyi bir anatomi uzmanı ve cerrah Pierre Nicolas Gerdy'nin yanında staja başlar. Burada 2 yıl içinde Gerdy'nin asistanı, asistan oluşundan 1 yıl sonra ise doktora sahibi olur. 1853'te Paris Üniversitesi Tıp Okulu'nda profesör olan Broca, assitan olduğu Bicêtre hastanesinde de cerrah olarak atanır. Cerrah olduktan sonra pek çok hasta kabul eden ve ameliyata giren Broca için ona dünyaca bilinen keşfini, dil üretiminin beynin belli bir merkezinde yapıldığı keşfini, yaptıracak iki hastası işte cerrahlık yaptığı bu hastaneye gelecekti.

Leborgne (Tan)

Leborgne, Broca'nın belki de çalışmalarıyla ilgisinden dolayı en iyi bilinen hastasıydı. 1861 yılının Nisan ayında, Louis Victor Leborgne adında 51 yaşındaki bir adam, Paul Pierre Broca'nın cerrahi ünitesine kabul edildi. 21 yıldır artarak süregelen bir konuşma kaybı ve felç yaşayan ancak anlama veya zihinsel işlev kaybı olmayan Leborgne'un bacaklarında kangrene dönüşen ciddi bir enfeksiyon vardı ve Broca, onun hayatta kalma ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyordu. Broca, Leborgne'a herhangi bir hastaya göstereceğinden fazla ilgi göstermemişti ancak bilmediği şey, Leborgne'un sandığından daha benzersiz bir bozukluğu olduğuydu. Kangrenden ölen Leborgne'a yapacağı otopsi sonrası Broca, Leborgne'un beyninde bugün dil merkezi olarak bilinen yerde bir lezyon bulacaktı.

Broca'nın sonradan afemi olarak adlandırdığı ve daha sonra da günümüzdeki haliyle afazi olarak adlandırılacak olan hastalık, Leborgne'un dil üretiminde son derece zor zamanlar geçirmesine neden oldu. Aslında Leborgne'un tutarlı bir şekilde üretebildiği tek kelime "tan" idi ve bunu sıklıkla "tan, tan" şeklinde iki kelimelik nakaratlarda söylerdi. Bu yüzden kendisi, Broca'nın "Tan"ı olarak da bilinir. Bu, "Tan"ın hastanın takma adı olmasına ve önümüzdeki 150+ yıl boyunca psikoloji ve sinir bilimi öğrencilerinin ders kitaplarında bu takma adla anılmasına da neden olmuştur.

Yine de Leborgne iletişim kurmak istiyordu, konuşarak aktarmak istediği düşünceleri vardı ama beynindeki hasar yüzünden bunu aktarmayı başaramıyordu. Broca'yla etkileşime geçmek için jestler kullanıyordu ama bazen kendini ifade edemediği için sinirleniyordu; bu da onun, Broca'nın kendisinden duyduğunu söylediği diğer kelimeleri söylemesine neden oluyordu: "Sacre nom de Dieu!" yani "Allah kahretsin!"

Lelong

Lelong, Paul Pierre Broca'nın bir diğer hastasıydı. Konuşma üretkenliği azalmıştı. Yalnızca beş kelime söyleyebiliyordu, bunlar “yes” (evet), “no” (hayır), “three” (üç), “always” (daima) ve “lelo” (kendi adının yanlış bir şekilde telaffuzu) idi. Otopside, yan frontal lobun Leborgne'dakiyle aynı bölgesinde bir lezyon bulundu. Bu iki durum Paul Pierre Broca'nın konuşmanın bu belirli alanda yerelleştiğine inanmasına yol açtı.

Broca, Lelong ve Leborgne'da bir fırsat gördü. O dönemde bilim camiasının bazı çevrelerinde çekişmeli bir tartışma yaşanıyordu; beyin, beyindeki belirli bölgeleri belirli işlevler için uzmanlaştırarak mı kullanıyordu, yoksa beyinde her işlevin yerine getirilmesinde beynin tamamı mı kullanılıyordu? İşte bu iki görüş o zamanlar ses getiren bu tartışmanın merkezinde yer alıyordu. Bilim camiasının geneli, beynin tamamının aynı anda aynı işlevler için kullanıldığını savunan Bütünsel Yaklaşım (İng: Holistic Approach) taraftarıydı. İşlevin bölgeselleşmesi ya da lokalizasyonu (İng: Localization) olarak da adlandırılan ilk görüş ise Broca'nın yöneldiği bakış açısıydı ve bunu destekleyecek kanıtları vardı.

CSG Psychology Blog

Beyin Lateralizasyonu ve Beyin Lokalizasyonu Nedir?

Beyin lateralizasyonu, beyindeki işlevlerin beynin belli bir yarıküresinde yoğunlaştığı fikridir. Beyin lokalizasyonu ise beyindeki herhangi bir işlevin beynin herhangi bir bölgesinde yoğunlaştığı fikridir. Yani beyin lateralizasyonu, bir çeşit beyin lokalizasyonu türüdür, denebilir.

Paul Broca, beyin fonksiyonunun lokalizasyonu fikrinin ilk savunucularından biriydi. Beyin fonksiyonlarının lokalizasyonu görüşünden önce beynin tamamının her işlev için kullanıldığı kabul görüyordu, dolayısıyla insanlar dilin beynin her bölgesinde üretildiğine inanıyorlardı.

Broca alanı; beynin dil işlevlerinin belirli beyin bölgelerine yanallaştığının, yani özelleştiğinin güçlü bir kanıtıdır. Özellikle bireylerin çoğunda dil fonksiyonlarının beynin baskın yarıküresinde, yani sol yarıküresinde yer aldığı fikrine destek sağlamıştır.

Agora Bilim Pazarı

Kısa

MUCİZELERİ SAYMAK’IN YAZARINDAN
NEWYORK TIMES BESTSELLER

JULIA BOYUNUN KISA OLMASINDAN FAZLASIYLA DERTLİYDİ.
AMA OZ BÜYÜCÜSÜ HER ŞEYİ DEĞİŞTİRECEKTİ.

Annesinin ısrarını hiç anlamamıştı Julia. Dansta iyi değildi ve dürüst olmak gerekirse sesi de… Neyse! Oz Büyücüsü’nün seçmelerine katılmak ona ne katabilirdi ki? Ancak Julia’nın kafasındaki sorular yerini hızla tiyatronun büyüsüne bırakır. Başta kendi cüce ama özgüveni dev rol arkadaşı Olive ve sanatçı ruhlu eşsiz Bayan Chang olmak üzere, gösteri sayesinde tanıdığı tüm insanlar, hissettiği duygular, yaşadığı deneyimler sadece tiyatro değil kendisi hakkındaki düşüncelerini de değiştirir. Julia’nın boyu hâlâ aynı olsa da artık çok daha “uzun boylu” hayalleri vardır.

New York Times çoksatanlar listesine giren, pek çok dile çevrilen ve ülkemizde de büyük beğeni toplayan Mucizeleri Saymak’ın yazarı Holly Goldberg Sloan’dan muzip, duygusal, şaşırtıcı ve karşı konulamaz bir dönüşüm öyküsü.

“Sloan sempatik ve büyüleyici genç karakterler yaratmakta gerçek bir usta. Mucizeleri Saymak’ı yıldız yapan her şey bu kitapta da var.”
Entertainment Weekly

Devamını Göster

₺170.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Broca bölgesinin konuşma üretimi için gerekli motor hareketlerde rol oynayabileceği öne sürülürken Broca bölgesinin sözel çalışma belleği ve dil bilgisi ile ilgili olabileceği de ön plana çıkarılan bir düşüncedir.

Lokalizasyonu savunanların (bazen bölgselleşmeciler olarak da adlandırılırlar) güçlü bir şekilde savundukları işlevlerden biri de konuşmaydı. Önceki kanıtlar, konuşma yeteneğinin ön loblarda merkezlenmiş olabileceğini ileri sürmüştü. Böylece Broca, Leborgne ile karşılaştığında bu hipotezi test etme fırsatını yakaladı. Leborgne öldükten sonra Broca hemen bir otopsi yaptı. Beyni inceleyen Broca, sol ön lobda "tavuk yumurtası" kadar büyük olduğunu tanımladığı bir krater buldu.

Sol frontal lob lezyonunun konuşma üretimindeki bir eksiklikle birleşimi, Broca'nın bu vakayı lokalizasyon argümanında ufuk açıcı bir vaka olarak kabul etmesine neden oldu. Davayı Paris'teki meraklı bilim adamlarından oluşan bir grup önünde sundu ve bazıları için bu, onları beyne daha lokalizasyoncu bir yaklaşımı tercih etmeye yönlendiren kanıt oldu. Broca saygın ve ihtiyatlı bir bilim adamı olarak görülüyordu, yeterli miktarda kanıt olmadan hemen sonuca varan biri değildi. Dolayısıyla konuşma becerisinin ön loblarda lokalize olabileceğine inanmaya başlamasında bu bulgu etkili oldu.

Ancak tek bir vakayla tam olarak ikna olmayan Broca, Leborgne'den sonra frontal lob hasarı ve konuşma bozukluğu içeren diğer vakaları aramaya devam etti. Sadece birkaç yıl içinde sekiz vaka tespit etti. Broca'yı belki de en çok şaşırtan şey, hasarın sadece ön lobda benzer bir yerde değil, aynı zamanda her zaman sol tarafta olmasıydı. Bu, konuşma becerisinin beyinde lateralize olduğu, yani beynin sadece bir lobunda yoğunlaştığı ve üretildiği fikrini güçlendiriyordu. İki beyin yarıküresinin bir şekilde farklı olduğu fikri daha önce duyulmamıştı ancak klinik kanıtlar çok geçmeden Broca'nın konuşmanın lokalizasyonuyla birlikte bu hipotezi de savunmasına neden olacaktı.

Broca'nın keşfettiği bölge ilk olarak "Broca kıvrımı", ardından "Broca'nın merkezi" ve daha sonra da 1900'lerin başında "Broca'nın bölgesi" olarak bilinecekti.

Broca alanı, dil üretimi açısından beynin önemli bir parçası olarak kabul edilmesinin yanı sıra, işlevin lokalizasyonu konusundaki tartışmada da kritik bir kanıt olacaktır. Bölgeselleşme tartışması tek başına olmasa da en azından bazı işlevlerin beynin nispeten sınırlı bölgelerine atandığı konusunda birçok kişinin ikna edilmesine yardımcı oldu.

Broca Afazisi (İfade Afazisi) Nedir?

Bir kişi konuşmada ve yazmada zorluk yaşıyorsa, konuşmasını sürekli tekrarlıyorsa veya tutarlı olmayan cümlelerle konuşuyorsa artık bu semptomların yaşanmasının olası bir nedeni olarak Broca bölgesinin hasarını atfetmek mümkündür. Bu bölgenin travma veya hasar kaynaklı aldığı zarardan doğan fonksiyon bozukluğunun adı ifade afazisi olarak da bilinen Broca afazisidir. Beyinde oluşan lezyonlar, tümörler, kistler, geçirilen kazalar, beynin bu bölgesine alınan darbe, hasar ve travmalardan dolayı oluşabilir. Bu konuda daha fazla bilgiye Afazi Nedir? Beynimizin Dil Bölgesine Gelen Hasarlar Ne Tür Sorunlara Yol Açabilir? yazımız üzerinden ulaşabilirsiniz.

Dilin baskın olduğu yarıkürenin sol frontal lobunda (Broca bölgesi) meydana gelen hasarın, spontan konuşma ve motor konuşma kontrolünün kullanımını önemli ölçüde etkilediği görülmüştür. Kelimeler çok yavaş ve zayıf bir şekilde telaffuz edilebilir. Konuşma zahmetli olabilir ve öncelikle isimlerden, fiillerden veya önemli sıfatlardan oluşabilir. Konuşma özellikle telegrafik konuşma olarak bilinir. Broca afazisi olan kişiler tekrarlamada büyük zorluk çekerler ve yazımda da ciddi bir bozulma yaşarlar. Ancak bazı hastalarda konuşulan ve yazılan dilin anlaşılması nispeten iyi korunmuş olabilir. Birincil ilerleyici afazinin akıcı olmayan çeşidi bir tür ifade afazisidir.

Bu durum, dili anlama yetenekleri nispeten sağlam kalırken akıcı konuşma oluşturmanın zorluğuyla karakterize edilir.

Broca Afazisinin Belirtileri Nelerdir?

Broca afazisinin yaygın belirtileri şunlardır:

• Akıcı olmayan konuşma: Bu duruma sahip kişiler kelimeleri telaffuz etmekte ve cümleleri tamamlamakta zorluk çekerler. Konuşmaları genellikle kısa ve parçalıdır (bu telegrafik konuşma olarak da bilinir), yavaş yavaş ve büyük çaba sarf ederek ortaya çıkar.
• Kelime dağarcığının azalması: Broca'nın afazisi aynı zamanda konuşurken kelimelere erişimde zorluk yaratır. Bu duruma sahip kişiler genellikle sık kullanılan kelimeleri kullanırlar sınırlı bir kelime dağarcıkları vardır.
• Dilbilgisi bozuklukları: Broca afazisi ayrıca konuşurken dilbilgisinin doğru şekilde kullanılmasını da zorlaştırır. Bu, dilin belirli kısımlarını atlayan dilbilgisi açısından hatalı cümlelere veya yanlış fiil çekimlemelerine yol açabilir. Konuştukları dil, anlamsal açıdan anlaşılabilirdir fakat cümle yapısı dilbilgisel olarak hatalı ya da eksiktir. Yani konuşmanın ne hakkında olduğunu söyleyen içerik sözcüklerini (İng: Content word) bırakırken konuşmanın kip, zaman çekimi ve hal ekleri gibi dilbilgisel kısmını içeren işlevsel sözcükleri (İng: Function word) çıkarırlar.

Bu sepmtomlar ışığında Broca afazisi olan birinin konuşmasına şöyle bir örnek verilebilir:

"Köpek gez" cümlesi "köpeği dolaştırmaya çıkaracağım"; "Ben... iş... sekiz..." cümlesi ise "Saat sekizde işe gitmem gerek" anlamına gelmektedir. Görüldüğü üzere konuşma telgraf çeker gibi duraksamalı ve bölük pörçüktür. Buna rağmen içeriği korunduğundan dolayı kişinin ne anlatmak istediği yine de anlaşılabilir.

Nöroplastisite ve Adaptasyon

Nöral plastisite veya beyin plastisitesi olarak da bilinen nöroplastisite (İng: Neuroplasticity), beyindeki adaptif yapısal ve fonksiyonel değişiklikleri içeren bir süreçtir. Sinir sisteminin yapısını, işlevlerini veya bağlantılarını yeniden düzenleyerek içsel veya dışsal uyaranlara yanıt olarak beynin aktivitesini değiştirme yeteneğidir de denebilir. Yaralanma, hasar ve travma sonrası beyin değişiklikleri sürecidir (örneğin felç veya travmatik beyin hasarı). Bu değişiklikler faydalı (yaralanma sonrası fonksiyonun yeniden sağlanması), nötr (değişiklik yok) veya negatif (patolojik sonuçlara yol açabilir) olabilir.

Nöroplastisite iki ana mekanizmaya ayrılabilir:

• Nöronal rejenerasyon/ikincil atama: Bu, sinaptik esneklik ve nörojenez gibi kavramları içerir. Bu mekanizmaya göre beynin farklı lokasyonları, belirli bir bölgeye alınan bir hasardan dolayı yavaş yavaş kaybolmakta olan bir işlevi, ikincil bir görev olarak diğer beyin bölgelerine devredebilir.
• İşlevsel yeniden düzenleme: Bu, eşpotansiyellik, vekâlet ve diyaşiz (beynin uzak fakat hasarlı bir bölgesine bağlı olan bir bölümündeki ani fonksiyon değişikliği) (İng: Diaschisis) gibi kavramları içerir.

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI), dil işlemenin aynı zamanda alt frontal girusun üçüncü kısmı olan pars orbitalis'in yanı sıra BA6'nın ventral kısmını da kapsadığını göstermiştir ve bunlar artık genellikle Broca bölgesi adı verilen daha geniş bir alana dahil edilmektedir. Kronik afazi çalışmaları, Broca alanının çeşitli konuşma ve dil işlevlerinde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur.

Bununla birlikte, Broca alanının beyin tümörleri tarafından yavaş yavaş tahrip edilmesi, konuşmayı nispeten sağlam bırakabilir; bu konuşma fonksiyonlarının beyindeki yakın bölgelere kayabileceği ve fonksiyonun hasar almadan ya da minimum hasarla işlemeye devam etmesi demektir. Bu da beynin, beyin plastisitesi sayesinde işlevini yitiren ya da hasar almış bölgelerin fonksiyonlarını beynin diğer bölgelerine atayarak kaybedilen işlevin kısmen ya da tamamen geri kazanılabileceğini göstermektedir.

Fakat eldeki çalışmalara göre nöroplastisite ile kaybedilen ya da kısmen kaybedilen dil merkezi becerilerinin geri kazanılması için henüz ne gibi koşulların gerektiği tam belirlenememektedir. Eldeki veriler, nöroplastisitenin çocukluk ve gelişim çağında daha aktif olduğu ve bu çağda ancak yavaş gelişen bir hasarla kaybedilen fonksiyonun kısmen geri kazanılabileceğidir ve bu da tam olarak kesin değildir. Ani ve tam olan bir hasar beynin ilgili bölümünü tamamen işlevsiz bırakmışsa, nöral ağların işlevini kaybeden bölgeden gerekli işlevin bilgi ve fonksiyonunu başka bir beyin bölgesine taşımasını imkansız hale getirebilir. Büyüme çağında yavaş gelişen bir hasar (gelişen bir tümör, lezyon veya geçirilen bir hastalık olabilir) gelişmeye devam ederken yitmeye başlayan fonksiyonu korumak için beyin kaybolmaya başlayan fonksiyonları yeni nöral ağlar kurarak başka bölgelere aktarabilir ve fonksiyonun devamını sağlayabilir. Fakat görüldüğü üzere bu konuyu anlamak üzere daha çok çalışma yapılması gereklidir.

Sonuç

Leborgne'un durumu Broca afazisi olarak bilinmeye başlandı. Ana semptomu, dil (genellikle sözlü ve yazılı olmak üzere her türlü dil) üretme yeteneğindeki eksikliktir. Bu nedenle, Broca alanına en sık atfedilen birincil işlev, dil üretimini içerir. Ancak Broca'dan kısa bir süre sonra araştırmacılar, konuşma kadar karmaşık bir davranışın muhtemelen beynin yalnızca küçük bir bölgesini etkilemediğini fark ettiler. Böylece artık Broca bölgesinin diğer beyin bölgeleriyle iletişim yoluyla dil üretiminde önemli bir rol oynadığına inanılıyor.

Broca bölgesinin dil üretimindeki kesin rolü hâlâ tartışılıyor. Başka bir deyişle, kanıtlar Broca bölgesindeki hasarın dil üretimini bozabileceğini gösteriyor, ancak hiç kimse bu bozulmaya neden olacak şekilde dille ilgili hangi işlevin kaybolduğundan tam olarak emin değil. Bazıları Broca bölgesinin konuşmanın üretilmesini sağlayan motor hareketlerin üretilmesiyle ilgili olduğunu ileri sürdü. Diğerleri bunun sözel çalışma belleği, sözdizimi, dil bilgisi veya yukarıdakilerin tümü ile ilgili olduğunu savundu.

Broca alanının ayrıca çeşitli dilsel ve dilsel olmayan işlevlere sahip olduğu düşünülmektedir. Dil üretiminin yanı sıra Broca bölgesinin dilin anlaşılmasında da önemli bir rol oynadığı artık kabul edilmektedir. Broca bölgesinin aynı zamanda hareket ve eylemle ilgili olduğuna da inanılıyor ve hareketi planlama, hareketi taklit etme ve bir başkasının hareketini anlama sırasında aktif olduğu tespit edildi. Ayrıca Broca bölgesinin, el ve dudak hareketleri sırasında ve diğerlerinin benzer hareketler yaptığını gözlemlerken aktive olan ayna nöronları içerdiği de öne sürülüyor.

Broca alanıyla bağlantılı bu ek işlevlerden bazıları bölgenin dildeki rolüyle ilişkili olsa da Broca alanının işlevinin başlangıçta düşünüldüğünden çok daha karmaşık olduğunu da açıkça ortaya koyuyor. Bu nedenle, Broca alanının dilsel ve dilsel olmayan işlevlerdeki rolü hala açıklığa kavuşturulmaya devam etmektedir ve muhtemelen gelecekte birçok kez değiştirilecek ve genişletilecektir.