Bosna Piramitleri: Doğal Oluşumlu Dağlar mı, Gizemli Kalmış İnsan Yapıları mı?

Bosna-Hersek’te bulunan Visoko kasabasının biraz ötesinde bulunan Zenica’da doğan Semir Osmanagic, Sarajevo Üniversitesi’nde uluslararası ekonomi ve siyaset bölümünde yüksek lisansını tamamladıktan sonra tarih sosyolojisi üzerine de doktorasını yapmıştır. Bosna-Hersek’ten iç savaştan önce ayrılıp Houston’a (Teksas, ABD) 1993 senesinde yerleşip metal işçiliği üzerine bir işyeri kurmuştur. Orada bulunduğu süreç içerisinde Aztek, İnka ve Maya medeniyetlerine ilgi duymasıyla birlikte Orta ve Güney Amerika seyahatlerinde bulunup piramitlerin olduğu bölgelere gitmiştir.

The World of the Maya (2005) adlı kitabında Mayaların ataları Pleiades takımyıldızından gelip Dünya’daki Atlantis’e yerleşerek gelişmiş bir medeniyet kurduklarını belirtiyor ve 21 Aralık 2012’de insanların yeni bir aydınlığa erişeceğini düşünüyordu. Alternative History (2004) adlı çalışmasında da Nazilerin liderleri olan Hitler’i kaçırıp Antarktika’daki gizli yeraltı üslerine götürdüklerini belirtiyor. Bununla birlikte Bosnian Valley of Pyramids (2006) adlı bir kitap çıkartarak Bosna-Hersek’in Visoko kasabasında Mısır’daki piramitleri bile birer cüce gibi gösteren tepelerin aslında birer piramit olduklarını iddia ediyor. Bunların yaklaşık 6 tanesine şu isimleri vermiştir:

1. Bosna Güneş Piramidi (Visocica tepesi)
2. Bosna Ay Piramidi (Pljesivica Hrasce tepesi)
3. Bosna Ejderha Piramidi (Bucki Gaj tepesi)
4. Bosna Sevgi Piramidi (Cetnica tepesi)
5. Dünya Ana Tapınağı (Krstac tepesi)
6. Altıncı Piramit (Vrela tepesi)

Shaktii Astrology

Bunların 12,000 yaşında olabileceklerini öne sürmesiyle Avrupa’nın o zamanlarda buz tabakaların altında olduğunu ve insan türünün henüz tarımı icat etmedikleri gerçeğini gözardı etmiş bulunuyor. Herhangi bir iskelet bulunmamasına karşın bunların birer höyük amacıyla kullanılmış olabileceklerini de belirtiyor. Yaptığı açıklamalarla ün kazanmaya başladıktan sonra bu arkeolojik “keşfin” hiçbir şekilde siyasi bir çıkar uğruna ileriye sürülmemesi gerektiğini belirtmesine rağmen yerli halk tarafından atasal bir gururun yükselmesiyle bunların piramit olmadıklarını izah etmeye çalışan araştırmacılara karşı nefretin beslenmesine de yol açmıştır. Eleştiride bulunan yerli arkeologlara yönelik tehditler dahi yer almıştır. Sarajevo’da (Saraybosna’da) Bosna-Hersek Ulusal Müze’nin müze müdürü Amar Karapus ilk başlarda bu piramit iddiasının bir şakadan ibaret olduğunu ve kimsenin buna inanmayacağını belirtmişti. Osmanagic’in hükumetten de destek almasıyla birlikte kazı çalışmaları yapabilmesine karşın 2006’nın Nisan ayında yerli olan 21 tarihçi, jeolog ve arkeolog yapılan çalışmaların amatörce ve bilimdışı olduğunu gazetelere bildirmişlerdi ve Avrupa Arkeologlar Derneği doğrudan Bosna hükumetine bildiride bulunmuştu.

Bölgede bulunan fosillerin, antik ve neolitik dönemlerden kalan eserlerin yok olmasına sebep olabilecek bu kazı çalışmalarına karşı yükselen seslere rağmen ülkenin kendisi bu piramit iddiasıyla turistik bir bölge haline gelmesine sevinip işin maddi gelir kısmına odaklandı. Hatta Osmanagic bir basamak piramidini andırsın diye işçilerin Ay Piramidi’nin etrafında çalışmalar yapmalarını söylemesiyle bu iddiayı ne kadar ileriye götürebileceğini göstermiş oldu. Bahsi geçen vadinin jeolojik geçmişi çok iyi anlaşılmasına rağmen, Osmanagic buradaki piramitlerin yerinde dökülen çimentoyla yapıldıklarını düşündü.

2006’de Tuzla Üniversitesi’ndeki jeologların araştırma yapmalarını rica etmesiyle yapılan araştırmada bölgede beklenildiği gibi çakıl kayaç, kil ve kumtaşı bulunmuştu, kısacası ortada şaşırtıcı bir durum yoktu, ama Osmanagic yine de bulunan çakıl kayaçların çimento bloklar oldukları fikrini öne sürmeye devam etti. Bununla birlikte Mısır Mineral Kaynaklar Otoritesi’nden geldiği söylenen jeolog Aly Abd Alla Barakat’ın da tepelerin ilkel birer piramit olduğunu doğrulamıştı. Barakat’ın uzmanlığı ve resmi olarak seyahat edip etmediği sorgulandığında Reuters haberine göre piramitler konusunda bir uzman olduğu ve Deutsche Presse-Agentur haberine göre de bulgularını Mısır’ın Antika Yüksek Konseyi’nin genel sekreteri Zahi Hawass’a rapor ettiği belirtildi ve Agence France-Presse haberine göre de Hawass’ın bizzat kendisini kazı çalışmalarına önerdiği belirtildi. Hawass’ın kendisine ulaşan Archaeology Archive ekibi şu yanıtı aldı:

“Barakat Bey, yani Osmanagic Bey’le birlikte çalışan Mısırlı jeolog Mısır piramitlerine dair hiçbir şey bilmiyor. Konsey tarafından hiç gönderilmedi ve verdiği ifadeleri hemfikir olmamakla birlikte desteklemiyoruz… bunlar belli ki doğal birer oluşum… Genel hatları dışında, bu tepe Mısır piramitleriyle kesinlikle hiçbir benzerlik göstermiyor. Bay Osmanagic'in teorileri, hiçbir bilimsel destek olmaksızın, tamamen kendisine ait halüsinasyonlardır.”

Buna ek olarak 5 Haziran 2006 tarihinde UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı) Sekreteri Koichiro Matsuura incelemeler yapmak için uzman bir ekip göndereceğini belirtmesine karşın bu durumun iddiaların ciddiye alınmış gibi görünmesine ve gerçekmiş gibi bir izlenim vereceğinden dolayı birçok sayıda uzman tarafından eleştirildi ve UNESCO’ya bu ziyarete dair bir mektup gönderildi. Yazarlardan biri klasik arkeolojide doktorasını tamamlayan ve Amerikan Arkeoloji Enstitüsü online yayın yönetmeni olan Mark Rose da mektubun şu sonuca vardığını belirtiyor:

“Osmanagic Bey'in piramit iddiaları ve ekibinin faaliyetleri Visoko bölgesinin zengin tarihi, kültürel ve arkeolojik mirası için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. UNESCO uzmanlarının bu bölgeyi ziyaretinin, sözde arkeolojik iddialarına destek olarak Sayın Osmanagic tarafından temsil edilmesine izin verilmemelidir. Bu ziyaret, gerçekleşmesi durumunda Bosnalı uzmanları, jeologları, arkeologları ve tarihçileri de içermeli ve onların bilimsel görüşlerinin duyulmasına izin vermelidir. Bosna-Hersek, 1992-95 savaşından en önemli ve güzel kültürel ile tarihi mirasların bazılarını kaybetti. Sözde arkeolojinin sağlam kalan mirasları da yok etmesine izin vermek sorumsuzluk olurdu.”

İlerleyen yıllarda tüneller keşfettiğini ve bunların piramitler arasında birer bağlantı oluşturduklarını düşünmesine rağmen gerçekte bir tane tünel bulunmuştu ve bu sadece 300 metre uzanarak Visocica tepesinden yaklaşık 3 kilometre uzaklıktaydı. Büyük ihtimalle eski bir maden olabilir, ancak Osmanagic’in piramit olduğunu düşündüğü tepelerin hiçbirine yakın değildi. Yeni arkeolojik keşifler yapmak zahmetli olduğu kadar heyecanlı bir süreçtir, ancak doğru araştırmalarla ve aletlerle dikkatli davranmak gerekir. Osmanagic ile başlayan bu Bosna Piramitleri heyecanı ne yazık ki arkeoloji bilimine yapılan bir hakaret olmasıyla birlikte yerel halkın sırf maddi kazanç elde edebilmek için bu yalanı nasıl da koruyabilecek kadar ileriye gidebileceklerini ortaya çıkarmıştır. Üstelik onca iddiaya rağmen Osmanagic bazı temel sorulara dahi cevaplar sunamamaktadır, örneğin bu piramitleri yapan işçiler nerede yaşadılar, çimentoyu hazırlama alanları neredeydi, kullandıkları aletler nedir ve nerededir, ölen işçilerin mezarları nerededir, bunları inşa ettiren kimdir ve geriye herhangi bir tarihsel kayıt bırakılmış mıdır, vs.

Aldığı tüm eleştirilere rağmen “fikirlerinin bastırıldığını” düşünmesiyle sözde keşfine dair ilk açıklamalarını hakemli bir arkeoloji dergisi yerine medyada yapmasını tercih etmesi ünlenmesine ve yüksek miktarlarda bağış almasına neden olmuştur. Doğal oluşumları illa bir şeylere benzetiyoruz diye bu onların gerçekten de öyle oldukları anlamına gelmez, aynı şekilde araştırmacıların derdi Bosna-Hersek’in Visoko kasabasındaki şöhreti elinden almak değildir, lakin demin de belirttiğimiz gibi yerel kaynaklardan da eleştiriler gelmiştir. Bir şeyleri örtbas etmek için değil, tam aksine böylesine muazzam bir iddia için ciddi araştırmacılar tarafından profesyonel çalışmaların yapılması gerektiği ve yapılan kazıların tarihi eserlere zarar verebileceği yönünde dikkatlerin çekilmesi sağlanmaya çalışılmıştır.

2019 yılın Kasım ayında Balkanlar turuna çıkarak Bosna-Hersek’i bizzat ziyaret etmemizle birlikte şunu söyleyebiliriz ki illa ilgi çekici olması için bu tarz piramitlere ihtiyacı bile yoktur. Blagay’daki nehir yanı tekkeye gidebilir, Mostar köprüsünü geçip nehrin kenarındaki restoranlarda yiyebilir, Poçitel’i tırmanabilir ve Saraybosna’daki caddede yürüyerek hem mimariye hayran kalıp hem de Boşnak böreğinin tadını çıkarabilirsiniz.