Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Yaşayan tüm kuşların "yanardöner" bir atası var!

Dinozorlar, ışıltılı ve renkli tüylerini yüzlerce kez geliştirdi.

3 dakika
70
Yaşayan tüm kuşların "yanardöner" bir atası var! Popsci.com
  • Blog Yazısı
Field Museum'un koleksiyonlarındaki cennet kuşları. Kate Golembiewski/Field Museum
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Papağanlar, tukanlar ve diğer parlak renkli tropikal kuşlar genellikle tropik bölgelerde bulunur. Daha kuzeyde ve güneyde yaşayanların tüyleri daha yumuşak olma eğilimindedir. Tüylerdeki bu farklılıkların kökeni bilim adamlarını yüzyıllarca şaşırttı: Renkli tüyler tropik bölgelerde mi gelişti, yoksa tropik kuşların bölgeye başka bir yerden akın eden renkli ataları mı vardı?

Kuşların soy ağacıyla ilgili yapılan yeni bir araştırma, yanardöner renkli tüylerin 415 kez geliştiğini gösterdi. Bu kuşlar çoğunlukla tropik bölgelerin dışında ortaya çıktılar. Ayrıca tüm modern kuşların atalarının yanardöner tüylere sahip olması da muhtemel. Bulgular, Nature Ecology & Evolution dergisinde 26 Temmuz 2024'te yayınlanan bir çalışmada ayrıntılı olarak açıklandı.

Hayvanlar aleminde renk ve yanardönerlik

Hayvanların renk üretme yollarından biri hücreler tarafından üretilen pigmentlerdir. Kuşlarda melanin pigmenti siyah, gri, kahverengi ve turuncu renkler üretir. Karotenoidler ise daha parlak tonları oluşturmak için özel tüy yapıları tarafından kullanılır.

Tüm Reklamları Kapat

Diğer süreç ise yapısal renktir. Bu, ışığın hücre yapılarının farklı düzenlemelerinden ve yansıma biçiminden kaynaklanmaktadır. Yanardönerlik yapısal rengin bir örneğidir.

Chicago'daki Field Museum'da araştırmanın ortak yazarı ve araştırma bilimcisi olan Chad Eliason, Popular Science'a şu açıklamaları yaptı:

Yanardönerlik, ışığın bazı dalga boylarını filtreleyip diğerlerini gözünüze yansıtarak çalışıyor. Gördüğünüz renk, ışığın yanardöner nesne boyunca kat ettiği mesafeye bağlı olduğundan, bakış açınızı değiştirdiğinizde farklı renkler görürsünüz. Bu yanardönerlik olgusudur.

Tropikal kuşlar parlak renklerini parlak pigmentlerin ve yanardönerlik gibi yapısal renklerin karışımından alırlar.

Yeni çalışmada ekip, renklerin dünyaya nasıl yayıldığını incelemek için 9.409 kuş türünden oluşan bir veritabanı oluşturdu. Ekip, bilimsel olarak belgelenen, yaşayan kuş türlerinin çoğunun videolarını, fotoğraflarını ve bilimsel illüstrasyonlarını taradı. Ekip, araştırma boyunca hangi türlerin yanardöner tüylere sahip olduğunu ve bu kuşların nerede bulunduğu takip etti. Daha sonra kuşların renklerine ilişkin verileri ve DNA'ya dayalı önceden var olan bir aile ağacını birleştirdiler. Bu, tüm türlerin birbiriyle nasıl ilişkili olduğunu belirlemelerine yardımcı oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Eliason:

Çok fazla matematik yaptık. Yanardönerliğin kökenlerini ve yayılmasını belirlemek için, bilgiyi bir modelleme sistemiyle besledik.

Bu model, tropiklerin dışından renkli kuşların milyonlarca yıl önce bölgeye geldiğini gösteriyordu. Daha sonra zamanla çok sayıda farklı türlere ayrıldılar. Tüm bu matematikte bir sürpriz de vardı.

Renkli bir sürpriz

Yaşayan kuşlar teknik olarak özel bir dinozor grubudur ve model, günümüzde yaşayan tüm kuşların ortak atasının, kuş aile ağacında hala parıldayan yanardöner tüylere sahip olduğunu gösterdi. Bilinen en eski kuş Archæopteryx 140 milyon yıl önce yaşamıştır. Neornithes adı verilen bir kuş alt grubu yaklaşık 80 milyon yıl önce evrimleşti ve 66 milyon yıl önce diğer dinozorların çoğunu yok eden kitlesel yok oluştan sağ kurtulan tek kuş oldu. Modern kuşlar Neornithes'in üyeleridir ve ekibin oluşturduğu bu model, yanardöner tüylerin kökeninin kaç milyon yıllık bir geçmişe uzandığını göstermektedir.

Bilim insanları, modern kuşlarda yanardönerliğe neden olan yapıları arayarak yanardönerliğin kanıtını arıyorlar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Eliason:

Bu durumda yapılar tüylerdeki melanin pigmenti katmanlarından oluşuyor. Fosillerde benzer katmanlar veya yapılar görürsek, soyu tükenmiş bu hayvanların da yanardöner tüylere sahip olabileceğini varsayabiliriz. Bu bulgunun paleontolojide önemli sonuçları olabilir, ancak daha fazlasını öğrenmek için hâlâ yapılacak çok iş var. Sonraki adımlarımız; Ata kuşlardaki yanardönerliğin vücudun hangi bölgesinde bulunduğunu anlamak, neden bazı kuşların yanardöner yapısal renge sahip olduğunu anlamak, neden bazılarının sinyal vermek için yanardöner olmayan yapısal rengi kullandığını anlamak ve yanardönerliğin biyolojik işlevini inceleyerek neden bununla ilişkili olduğunu anlamaktır. Bulduğumuz kadarıyla kuşlar arasında dağılma/genişleme aralıkları bulunuyor.
Okundu Olarak İşaretle
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 1
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • L. Baisas. All Living Birds Share An 'Iridescent' Ancestor. (26 Temmuz 2024). Alındığı Tarih: 30 Temmuz 2024. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
  • Akbari OS. Safeguarding Gene Drive Experiments In The Laboratory. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2024. Alındığı Yer: Science | Arşiv Bağlantısı
  • Noble C. Daisy-Chain Gene Drives For The Alteration Of Local Populations. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2024. Alındığı Yer: PNAS | Arşiv Bağlantısı
  • Smidler AL. A Confinable Female-Lethal Population Suppression System In The Malaria Vector, Anopheles Gambiae. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2024. Alındığı Yer: Science | Arşiv Bağlantısı
  • Buchthal J. Mice Against Ticks: An Experimental Community-Guided Effort To Prevent Tick-Borne Disease By Altering The Shared Environment. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2024. Alındığı Yer: The Royal Society Publishing | Arşiv Bağlantısı
  • L. E. NIGROVIC, et al. (2007). The Lyme Vaccine: A Cautionary Tale. Epidemiology & Infection, sf: 1-8. doi: 10.1017/S0950268806007096. | Arşiv Bağlantısı
  • M. M. Simon, et al. (1991). Recombinant Outer Surface Protein A From Borrelia Burgdorferi Induces Antibodies Protective Against Spirochetal Infection In Mice. The Journal of Infectious Diseases, sf: 123-132. doi: 10.1093/infdis/164.1.123. | Arşiv Bağlantısı
  • J. Buchthal, et al. (2023). Low-Cost Camera-Based Estrous Tracking Enables Transgenesis In Peromyscus Leucopus, The Primary Reservoir For Lyme Disease. bioRxiv, sf: 2023.10.20.563285. doi: 10.1101/2023.10.20.563285. | Arşiv Bağlantısı
  • T. N. A. O. Consortium. A Global Nucleic Acid Observatory For Biodefense And Planetary Health. (5 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 30 Eylül 2024. Alındığı Yer: arxiv | Arşiv Bağlantısı
  • M. Görlitz, et al. (2023). Assessing The Safety Of New Germicidal Far-Uvc Technologies. Photochemistry and photobiology. doi: 10.1111/php.13866. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/05/2025 20:31:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18231

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close