Şifreler

Ali baba ve kırk haramileri okudun mu?

Ali baba pazarda alışveriş yaparken para kesesini çaldırır, hırsızı takip eder fakat hırsız bir mağaraya girer ve kaybolur , Ali baba gözü karadır hemen mağaraya dalar, hızla ilerler, fakat oda ne?

Yol bir noktada ikiye ayrılmaktadır ve bu anda önemli bir karar vermelidir:

Sağa mı, sola mı?

Soldan hızla koşarak hırsızı yakalayacağını düşünür, fakat zavallı Ali baba çıkmaz sokağa girmiştir.

"Buraya kadarmış" der alnındaki teri silerken, yolun sonuna geldim, demek ki harami sağdan hızla koşarak uzaklaştı!

Unutma, bay alpha bu hikayeyinin devamını sana diğer derste anlatacağım, bana hatırlattır!

Sana bir soru soracaktım, hatta soruyu yazmıştım.(Masanın üzerindeki kitapların sayfalarını karıştırmaya başladı)

İşte, burada!

Bay alpha, çok önemli bir bilgiye sahip olduğunu varsayalım. Bu bilgiye sadece sen sahipsin ve insanları bu konuda ikna etmen gerek ama bu işi tabiri caizse çaktırmadan yapmalısın.

Haftaya bugün saat 13:42 de borsanın çökeceğini biliyorsun ama bunu danışmanlığını yaptığın rakip şirketlere üstü kapalı olarak anlatmak zorundasın, nasıl bir yol izlerdin ?

(Kalın camlı kemik gözlüğünü masaya koydu)

Çocukluğumda gazetelerin bulmaca eklerinde iki fotoğraf arasındaki farkı bulun kısmı en büyük eğlencemdi!(konumuz ile ne alakası var, ayrıca konumuz ne?)

Senin gibi gençler bilmez , Pazar sabahları en büyük eğlencem birbirine tıpatıp benzeyen iki fotoğraf arasındaki farkı bulmaktı. Bir an için akran olduğumuzu varsayalım, sen ve ben hafta sonu büyük bir keyif ile kahvaltımızı yaptıktan sonra bulmacanın başına oturalım. Sen her Pazar sabahı elinde topla beni oyuna çağıran arkadaşım ol, (arkadaşımı geçen yıl pandemiden kaybettim) nerde kalmıştık?

İkimiz gazeteyi yere serdik ve dikkatle farkı bulmaya çalışıyoruz, sen birden zıplıyorsun:Buldum!

Ben sana yalvarmaya başlıyorum, sakın farkın nerede olduğunu söyleme yardım almadan bulmak istiyorum.

Farkı söylemezsen fotoğrafı uzun süre inceleyerek ben de bulabilirim, ikimiz de bulduğumuza göre Pazar eğlencesi biter ama benim aklıma bir soru takılmıştır:

Sen iki fotoğraf arasındaki farkı gerçekten buldun mu? nasıl emin olabilirim?

Bu soru kafanı karıştırdıysa eş anlamlısını sorayım:

Bay alpha sen bir devlet okulunda matematik öğretmenisin maaşını aldığın zaman ilk işin elektronik bankacılık sistemine girerek ev sahibinin hesabına kirayı yatırmaktır.

Tesadüfe bakın ki maaş günü hafta sonu, sen transfer talebini yaptın ama bu transfer ilk iş günü gerçekleşecektir. Ev sahibinin hesabına pazartesi yatırılmak üzere bin lira gönderdin.

Elimizde bankanın güvenlik duvarını yıkıp müşterilerin hesabına giren bir de korsan olsun.

Bu talimat acaba bay alpha tarafından mı verildi yoksa bay korsan tarafından mı?

Bankanın bir şekilde bu sorunun yanıtını bulması gerek.

Agora Bilim Pazarı

Dâhiler Sınıfı - Stephen Hawking: Sonsuzluğun İzinde Bir Zihin

DÂHİLER SINIFI: OKUMASI KOLAY, UNUTMASI ZOR

Derslerinde bocalayan bir öğrenci nasıl 20.yüzyılın en parlak zihinlerinden birine dönüştü? Bedenini hareketsiz kılan hastalığına inat, zihni uzay ve zamanın sınırlarında gezinmiş bir dâhinin, Stephen Hawking’in yaşam öyküsü bu.

Büyük ilgi gören Dâhiler Sınıfı serisi STEPHEN HAWKING: SONSUZLUĞUN İZİNDE BİR ZİHİN ile devam ediyor.

Dâhiler Sınıfı Serisi Hakkında:
Bunlar, her biri kendi yöntemiyle; kelimeleriyle, icatlarıyla, seçimleriyle ve hatta ka-derleriyle dünyayı değiştirmiş kadınların ve erkeklerin hayat hikâyeleri; şaşkınlık ve hayranlık duymanızı sağlayacak, hayal gücü ve merak duygunuzu harekete geçirecek büyüleyici hikâyeler. Dâhiler Sınıfı serisi bu özel insanları çocuklarla (9 yaş ve üstü) tanıştırmak üzere tasarlandı. İlk olarak yayımlandığı İtalya’da büyük övgü toplayan ve ardından pek çok dile çevrilen Dâhiler Sınıfı, minik ebadı, renkli illüstrasyonları, bilgiyi heyecan ve macerayla birleştiren anlatımıyla çocukların kolay okuyacağı, zor unutacağı, onlara öğrendiklerinden daha da fazlasını merak ettirecek bir seri.

Devamını Göster

₺200.00

Satın Al Tüm Ürünler

Bu durumda banka kişisel bilgilerini sorgulamaya başlar, annenin kızlık soyadı , ilkokul öğretmeninin ismi nedir?

Soru sayısı az olursa bankanın ikna olması zor olacaktır, soru sayısı fazla olursa bay alphanın kişisel verilere üçüncü kişilerin ulaşımına açık hale gelecektir.

İşte bu problemi çözmek için bilim insanları 1985 yılında çalışmaya başladılar.

"bir önermenin geçerliliğini kanıtlamak için önermenin kendisini ifşa etmek şart değildir."

Önermeleri hatırlarsın, doğru yada yanlış kesin bir hüküm bildiren ifadelere denir.

Maça gidelim mi?

Yarın hava güzel olacak ifadelerinde kesinlik olmadığı için önerme belirtmez. Önermeler cebiri bilgisayarların dilidir. Bir makine için biraz doğru kısmen yanlış kavramları tanımsızdır.

Makineler ikilik sayı sistemi kullanır. İnsanlar klavyede 5 tuşuna bastığı zaman bir makine bu rakamı 101 olarak algılar.

Önermeleri çeşitli bağlaçlar ile birleştirerek birleşik önermeler elde ederiz, bileşik önermenin doğru olması içeriğindeki basit önermelerin doğruluğuna ve kullandığımız bağlaca göre değişir.

İlk basit önerme doğru ikincisi yanlış ise bileşik önerme yanlıştır, eş anlamlısı:

"hipotez doğru hüküm yanlışsa önerme yanlıştır"

Bir bilgisayar sır saklar mı bay alpha?"

Sıfır bilgi ispatları bir protokolle tanımlıdır. Sıfır bilgi ispatları bana kimi anımsatır bilir misin?

Boş gözlerle hocama baktım. Tepesindeki iki saç teli elektriğe maruz kalmış gibi havalanmıştı.

Şu anda ders mi yapıyorduk , sohbet mi ediyorduk bilmiyordum. Sessiz kalmayı tercih ettim. ,

-"üst komşumuz olan ilkokul öğretmenini anımsatır. Komşumuz misafirliğe geldiği zaman sürekli sorular sorardı, bir cinayet sorgusunda olduğumuzu düşünmeye başlamıştım. Kendi ailesi yada kendi problemleri ile ilgili en ufak bilgi vermeden sadece sorarak sohbet etmeyi seven sorular bitince de evine giden biriydi, nur içinde yatsın, geçen yıl vefat etti.

Konuyu dağıtmayayım, sıfır bilgi ispatları protokolünde "doğrulayan" ve "ispatlayan" olmak üzere iki taraf vardır.

İspatlayan taraf önermeyi ispatla hükümlüdür.

Bana ispat yöntemlerini sayar mısınız bay alpha?

-doğrudan ispat, olmayana ergi, tümevarım yöntemi, aksine örnek vererek ispat. Şu anda aklıma bunlar geldi hocam.

-güzel ama yeterli değil bay alpha.

Bu adamın tatminsizliği beni çıldırtıyor, bazen onun ölmesini tezimin yarım kalmasını diliyorum.

İspatlayan taraf bu metotların hiçbirini kullanmaz, çünkü burada matematiksel bir ispat yapılmasına gerek yoktur.

Doğrulayan taraf sadece doğru yada yanlış şeklinde cevaplar verir, tıpkı bir yapay zeka gibi...

Grinin olmadığı sadece siyah ve beyazın olduğu bir dünya.

-bay alpha, hiç düşündün mü, biz insanlar neden on tane rakam kullanıyoruz?

Makineler gibi sadece sıfır ve biri kullansak ya?

Verecek cevabım yoktu, yaşlılığın sinmiş olduğu odaya sessizlik hakim oldu.

-bu senin ödevin olsun bay alpha, haftaya cevabı istiyorum.

Kafasındaki iki saç teli ile oynamaya başladı , kısa süren sessizliği hocam bozdu:

"

Onlu sayı sistemi (diğer adıyla onluk sayı sistemi veya desimal), tam sayı olan ve olmayan sayıları belirtmek için kullanılan ve Hint-Arap sayı sistemini referans alan on tabanlı sayı sistemidir. Sistem, Hindistan'dan Arap yarımadasına oradan da İslam Devletleri'nin genişlemesine paralel olarak Kuzey Afrika ve Endülüs üzerinden Avrupa'ya ulaşmıştır. Sıfır da dahil olmak üzere onluk sistemle ilgili işlemlerin eski Hint âlimi Brahmagupta'nın astronomi ile ilgili 632'de yazılan Siddhanta adlı eserinde gösterildiği bilinmektedir. 830 yılında el-Hârizmî onluk sistem ile ilgili işlemlerin nasıl yapılacağını gösteren bir kitap yazmıştır. Kendisi Bicâye'de yetişmiş olan ünlü matematikçi Fibonacci 1202 de yayınladığı Liber Abaci adlı eserinde bu sistemi Avrupa'ya tanıtmıştır. Şu anda dünya üzerinde en çok kullanılan sayı sistemidir."

-bu hocamın en sevdiğim huyuydu. Ödev verir sonra dayanamaz cevabı kendisi verirdi, cevabı vermesi için dua etmeye başladım.

-İlk insanlar on tane parmağımız olduğu için onluk sayma sistemini kullanmış olabilir mi hocam?

-çok ilkel bir cevap bay alpha.

Mayalar yirmilik sayı sistemi kullandı, toplam yirmi parmağımız olduğu için mi?

Belki de artık 12lik düzene geçmeliyiz, ne dersin?

Hepimizin bildiği gibi bu değişim hem karmaşık hem de çok pahalı olacaktır. Saatlerimiz, ölçü birimlerimiz, paramız her şeyin değişmesinden bahsediyoruz. Ayrıca günümüz teknolojisi ile artık bir çoğumuz zihnimizden işlem yapmak yerine daha pratik cihazlar kullanıyoruz. Ancak, sistemin savunucularına göre bu mümkün.

İşe paradan başlamalı, sonrada eğitim sisteminde yapılacak değişiklikler ile desteklenmeli.

Bir zaman içinde her şey yerli yerine oturacak ve kimse eski sayı sistemini kullanmak istemeyecektir. Ne dersin, düzineler ile düşünmenin zamanı gelmiş olabilir mi?

Yine düşünceye daldı, bazen bu adamın kafasına girip beynini okumak istiyorum.

İlk aşamada aklıma on sayısının bölenleri geldi, 1,2,5 ve 10 .

Toplam dört böleni var bunlardan ikisi asal, pozitif bölenler toplamı 18.

Şimdi 12yi düşünüyorum:1,2,3,4,6,12.

Bölen sayısı daha fazla , pozitif bölenler toplamı 28.

Asal bölenleri 2 ve 3 .

1 asal değildir.Neden?

Hocamın haklı olduğunu düşünmeye başladım, onluk sistemi geride bırakıp 12 lik sisteme geçmeliyiz.

Yapay zeka neden 2lik sistem kullanıyor o zaman? kafam karıştı şimdi, iki en küçük asal sayı

Aynı zamanda çift sayı olma özelliğine sahip tek asaldır.

İkilik sistemi bir az düşünmem lazım.

"Neden sadece 0 ve 1?" Bir rakam daha ekleyemez miyiz? Başka bir rakam eklemek, farklı akım düzeyleri arasında ayrım yapmamız gerektiği anlamına gelir. Bunun sonucunda sadece "kapalı" ve "açık" değil, aynı zamanda "biraz açık" gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bilgisayarlarımızda yer alan elektronik devreler 0 olarak yorumlanabilen "voltaj düşük" durumu ile 1 olarak yorumlanabilen "voltaj yüksek" durumu gibi iki farklı durumdan birinde bulunabilen basit sistemlerin birbirlerine bağlanmasıyla inşa edilir. Birden fazla voltaj seviyesi kullanmak isterseniz, onlarla kolayca hesaplamalar yapmanın bir yoluna ihtiyacınız olacaktır. Aslında ternary bilgisayar denilen ve üçlü sayı sistemi kullanan bir bilgisayar 1950'lerde ortaya atılsa da geliştirilmesi durdurulmuştur.

Bunun nedeni, transistörlerin bir bilgisayarda istiflenme biçimine ve matematik yapmak için nasıl kullanıldıkları ile ilişkilidir. Bilgisayar açısından ikili sistem çok daha kolaydır. Çünkü bilgisayarlar sadece sayıları saymaz aynı zamanda karar da verebilirler. Bu kararlar Boole cebiri mantığı ile çalışır. Boole cebiri değişkenlerin değerinin doğru ve yanlış olabildiği bir cebir alt koludur. Doğru ve yanlış değerleri genelde sırasıyla 1 ve 0 olarak ifade edilir. Bu da bilgisayarda kullanılan açık ve kapalı mantığı ile uyum sağlar.

Birden buldum! Deyip odadan fırlamak aklıma geldi, sayı sistemi büyürse şifreler daha güvenli olacaktı.

Neden mi?