Psikoloji ve Epigenetik

Akıl sağlığımızı koruyan veya ona zarar veren şeyler söz konusu olduğunda, genlerimizin rolü genellikle sonradan akla gelir. Sonuçta, akıl sağlığı bozuklukları ve sorunları zihnimizin ve beynimizin ürünleridir, oysa genlerimiz DNA'mızın mikroskobik unsurlarıdır. İkisinin bağlantılı olduğunu varsaymak biraz zor görünebilir.

Bilimsel araştırmalar, birçok akıl sağlığı bozukluğunun önemli bir genetik bileşene sahip olduğunu ortaya koymuştur ve bu da şüphesiz onları anlamamızı ve nasıl tedavi etmemiz gerektiğini şekillendirmektedir.

Zihnimiz, bilincimiz, düşüncelerimiz ve duygularımız, beyindeki faaliyetlerin, nöronlar olarak da bilinen milyarlarca beyin hücresi tarafından gönderilen ve alınan sayısız karmaşık sinyalin ürünleridir. Ve bu sinyaller, olması gerektiği gibi çalışan karmaşık beyin hücrelerine bağlıdır. Hücrelerin iyi çalışması, onları oluşturan moleküllere bağlıdır, bu moleküller, özellikle proteinler, genlerimiz tarafından belirlenir.

Genetik ve bireysel etkiler birbirleriyle etkileşim halindedir ve karmaşık bir ilişki içindedir. Genetik yatkınlıklar bireyin psikolojisini etkileyebilir, ancak çevresel faktörler bu etkileri değiştirebilir veya dengeleyebilir. Örneğin, bir kişi genetik olarak depresyona yatkınlık gösterebilir, ancak stresli bir çevre veya destekleyici bir sosyal ağ, bu yatkınlığı tetiklemek yerine dengelemeye yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, insan psikolojisi genetik ve bireysel etkilerin karmaşık bir kombinasyonudur. Her bireyin psikolojik profilinin oluşumunda genetik faktörlerin yanı sıra kişisel deneyimler, çevresel etkiler ve sosyal faktörler de önemli rol oynamaktadır.

Serotonin Taşıyıcı Protein (SERT) Geni: Bu gen, serotonin adı verilen bir nörotransmitterin taşınmasında rol oynar ve depresyon, anksiyete bozuklukları ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi bazı psikiyatrik hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.

Dopamin Receptor Genleri: Dopamin, ödül, motivasyon, hareket kontrolü ve zevk gibi birçok psikolojik süreçte rol oynayan bir nörotransmitterdir. Dopamin reseptör genleri, dopamin sistemiyle ilişkili olan özelliklerin ve hastalıkların (örneğin, dopamin taşıyıcı geni DAT1 ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu arasındaki ilişki) incelenmesinde önemlidir.

BDNF (Beyin Türevli Nörotrofik Faktör) Geni: BDNF, nöronların büyümesini ve hayatta kalmasını sağlayan bir protein olarak görev yapar. BDNF geni, bellek, öğrenme, duygudurum ve bilişsel işlevlerle ilişkilendirilmiştir.

COMT (Katekol-O-Metiltransferaz) Geni: COMT enzimi, dopamin ve noradrenalin metabolizmasında rol oynar. COMT geni, bilişsel işlevler, duygudurum düzenlemesi ve stres tepkileriyle ilişkilendirilmiştir.

MAOA (Monoaminoksidaz A) Geni: Bu gen, dopamin, serotonin ve noradrenalin gibi nörotransmitterlerin metabolizmasında rol oynar. MAOA geni, saldırganlık, dürtüsellik ve antisosyal davranışlarla ilişkilendirilmiştir.

DRD4 (Dopamin D4 Reseptör) Geni: DRD4 geni, dopamin reseptörlerinin bir alt tipini kodlar. Bu gen, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), bağımlılık eğilimleri ve risk alma davranışlarıyla ilişkilendirilmiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

NR3C1 (Glukokortikoid Reseptör) Geni: NR3C1 geni, stres tepkilerinin düzenlenmesinde rol oynar. Stres hormonu kortizolün etkilerini düzenler ve bu nedenle anksiyete bozuklukları, depresyon ve stresle ilişkili psikolojik sorunlarla ilişkilendirilir.

SLC6A4 (Serotonin Taşıyıcı) Geni: Bu gen, serotonin taşıyıcısını kodlar. SLC6A4 genindeki bazı varyantlar, depresyon, anksiyete bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk ve panik bozukluk gibi ruh hali ve anksiyete bozukluklarıyla ilişkilendirilmiştir.

NRG1 (Neuregulin 1) Geni: NRG1 geni, sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan nörotransmitterlerin düzenlenmesinde rol oynar. Bu gen, şizofreni ve bipolar bozukluk gibi psikiyatrik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.

CLOCK (Circadian Locomotor Output Cycles Kaput) Geni: CLOCK geni, biyolojik saat ve uyku düzeni ile ilişkilendirilir. Bazı varyantlar, uyku bozuklukları, bipolar bozukluk, depresyon ve diğer psikolojik sorunlarla ilişkilendirilmiştir.

BDNF (Beyin Türevli Nörotrofik Faktör) Geni: BDNF geni, sinir hücrelerinin büyümesini, hayatta kalmasını ve bağlantılarını güçlendirmesini sağlayan bir proteini kodlar. BDNF genindeki bazı varyantlar, depresyon, anksiyete bozuklukları ve bilişsel işlev bozuklukları ile ilişkilendirilmiştir.

COMT (Katekol-O-Metiltransferaz) Geni: COMT enzimi, dopamin ve noradrenalin metabolizmasında rol oynar. COMT genindeki bazı varyantlar, bilişsel işlevler, duygudurum düzenlemesi ve stres tepkileriyle ilişkilendirilmiştir. Örneğin, COMT genindeki bazı varyantlar, bilişsel esneklik ve işlem hızı gibi zihinsel süreçlerde farklılıklarla ilişkilendirilmiştir.

GAD1 (Glutamat Dekarboksilaz 1) Geni: GAD1 geni, beyindeki GABA adı verilen bir nörotransmitterin üretiminde rol oynar. GAD1 genindeki bazı varyantlar, anksiyete bozuklukları, panik bozukluk ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi kaygıyla ilişkili psikolojik sorunlarla ilişkilendirilmiştir.

DAT1 (Dopamin Taşıyıcı) Geni: DAT1 geni, dopamin taşıyıcısını kodlar. Dopamin taşıyıcısı, dopaminin sinapslarda geri alınmasında rol oynar. DAT1 genindeki bazı varyantlar, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile ilişkilendirilmiştir.

NRXN1 (Neureksin 1) Geni: NRXN1 geni, sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmasında önemli bir rol oynar. NRXN1 genindeki bazı varyantlar, şizofreni ve otizm spektrum bozukluğu gibi psikiyatrik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.

SLC6A3 (Dopamin Taşıyıcı) Geni: SLC6A3 geni, dopamin taşıyıcısının üretimini kodlar. Bu genin bazı varyantları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve bağımlılık eğilimiyle ilişkilendirilmiştir.

ANKK1 (Ankyrin Bölgesi Protein Kinaz 1) Geni: ANKK1 genindeki bazı varyantlar, dopamin metabolizması ve bağımlılık eğilimiyle ilişkilendirilmiştir.

HTR2A (5-Hidroksitriptamin 2A) Geni: HTR2A geni, serotonin reseptörünün bir alt tipini kodlar. Bu genin bazı varyantları, depresyon, anksiyete bozuklukları ve diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.

NPY (Neuropeptid Y) Geni: NPY geni, stres yanıtı ve duygusal düzenlemeyle ilişkili olan neuropeptid Y'nin üretimini kodlar. Bu genin bazı varyantları, anksiyete bozuklukları, depresyon ve obeziteyle ilişkilendirilmiştir.

Agora Bilim Pazarı

Genel Kimya Seçilmiş Problem Çözümleri 2 (10. Baskı)

• Boyut: 19,5 x 27,5
• Sayfa Sayısı: 405
• Basım: 10
• ISBN No: 9786053552369

Devamını Göster

₺525.00

Satın Al Tüm Ürünler

NR3C2 (Mineralokortikoid Reseptör) Geni: NR3C2 geni, kortizolün etkilerini düzenleyen mineralokortikoid reseptörünü kodlar. Bu genin bazı varyantları, stresle ilişkili psikolojik sorunlar ve bilişsel işlev bozukluklarıyla ilişkilendirilmiştir.

TPH2 (Tritofan Hidroksilaz 2) Geni: TPH2 geni, serotonin sentezinde önemli bir enzimi kodlar. Bu genin bazı varyantları, depresyon, anksiyete bozuklukları ve duygudurum düzenlemesiyle ilişkilendirilmiştir.

DRD2 (Dopamin D2 Reseptör) Geni: DRD2 geni, dopamin reseptörlerinin bir alt tipini kodlar. Bu genin bazı varyantları, bağımlılık eğilimi, şizofreni ve diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.

GABRA2 (Gamma-Amino Bütirik Asit A Reseptör Alfa 2 Alt Birimi) Geni: GABRA2 geni, beyinde inhibe edici bir nörotransmitter olan gamma-aminobütirik asit (GABA) reseptörünün alfa 2 alt birimini kodlar. Bu genin bazı varyantları, alkol bağımlılığı ve duygusal düzenleme sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir.

FKBP5 (FK506 Bağlayıcı Protein 5) Geni: FKBP5 geni, stres hormonu kortizolün etkilerini düzenleyen bir proteinin üretimini kodlar. Bu genin bazı varyantları, stresle ilişkili psikolojik sorunlar, travma sonrası stres bozukluğu ve depresyonla ilişkilendirilmiştir.

BDNF (Beyin Türevli Nörotrofik Faktör) Geni: BDNF geni, sinir hücrelerinin büyümesini, hayatta kalmasını ve bağlantılarını güçlendirmesini sağlayan bir proteinin üretimini kodlar. Bu genin bazı varyantları, depresyon, anksiyete bozuklukları ve bilişsel işlev bozukluklarıyla ilişkilendirilmiştir.

NRXN3 (Neureksin 3) Geni: NRXN3 geni, sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmasında önemli bir rol oynar. Bu genin bazı varyantları, otizm spektrum bozukluğu, şizofreni ve diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.