Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını birbirine bağlı olarak ele alan, kanıta dayalı bir psikoterapi yaklaşımıdır. Temel olarak, bireyin işlevsel olmayan düşünce kalıplarını fark etmesini ve bunları daha sağlıklı, gerçekçi düşüncelerle değiştirmesini hedefler.

BDT’nin temel ilkesi, olaylardan ziyade olaylara verilen anlamların bireyin duygusal tepkilerini ve davranışlarını belirlediğidir. Örneğin, bir toplantıya geç kalmak “Ben başarısız biriyim” gibi bir düşünceye yol açıyorsa, bu bireyde suçluluk veya kaygı gibi duygulara neden olabilir. Bu düşüncenin yeniden yapılandırılması, bireyin duygusal durumunu ve davranışını olumlu yönde değiştirebilir.

BDT’nin Tarihçesi

BDT, 1960’larda Amerikalı psikiyatrist Dr. Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiştir. Beck, depresyon üzerine yaptığı çalışmalar sırasında bireylerin otomatik, işlevsiz düşüncelere sahip olduklarını ve bu düşüncelerin depresyonu sürdürdüğünü fark etti. Bu keşif, BDT’nin temelini oluşturdu. BDT’nin etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlandıktan sonra anksiyete bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve daha pek çok ruhsal sorun için uygulanabilir hale geldi.

BDT Nasıl Çalışır?

BDT, bireyin düşüncelerini incelemesi ve olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmesi için yapılandırılmış bir süreç sunar. Bu süreç genellikle şunları içerir:

1. Psikoeğitim: Terapist, danışana düşünce-duygu-davranış bağlantısını öğretir.

2. Durum Tespiti: Danışanın işlevsiz inançları ve otomatik düşünceleri belirlenir.

3. Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Bu düşünceler sorgulanır ve yerine daha gerçekçi düşünceler konur.

4. Davranışsal Teknikler: Danışanın günlük yaşamda olumsuz davranış döngülerini kırmasını sağlayacak yeni davranışlar geliştirilir.

BDT’de Kullanılan Teknikler

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

1. Otomatik Düşüncelerin Belirlenmesi:

Danışanın bir olay karşısındaki düşüncelerini fark etmesi sağlanır. Örneğin:

• Olay: Patronun eleştirisi

• Düşünce: “Ben yetersizim.”

• Sonuç: Kaygı ve motivasyon kaybı

Bu düşünceler analiz edilir ve yerine “Herkes hata yapabilir, bu gelişimim için bir fırsat” gibi alternatif düşünceler geliştirilir.

2. Bilişsel Çarpıtmalarla Çalışma:

Danışan, düşüncelerindeki çarpıtmaları fark etmeye yönlendirilir. Örneğin:

• Aşırı genelleme: “Bir sınavda başarısız oldum, bu yüzden hiçbir şeyi başaramam.”

• Etiketleme: “Ben beceriksizin tekiyim.”

Bu çarpıtmalar sorgulanarak gerçekçi bir bakış açısı geliştirilir.

3. Davranışsal Aktivasyon:

Özellikle depresif danışanlarda, bireyin hoşlandığı ve değer verdiği aktiviteleri planlayarak yeniden hayata katılımını sağlamayı hedefler.

Agora Bilim Pazarı

100 Olgu Pediatri

Boyut: 16 X 24
Sayfa Sayısı: 320
Basım: 1
ISBN No: 9786054414178

Devamını Göster

₺650.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

4. Maruz Bırakma:

Anksiyete bozukluklarında kullanılan bir tekniktir. Danışan, korku duyduğu duruma aşamalı olarak maruz bırakılır ve bu durumla baş etme becerileri geliştirilir.

Örneğin, sosyal fobisi olan bir bireyden bir toplantıda konuşma yapması istenebilir.

5. Günlük Tutma:

Danışan, duygu ve düşüncelerini yazılı olarak kaydetmeye teşvik edilir. Bu, farkındalık kazanmayı ve olumsuz düşünceleri yeniden yapılandırmayı kolaylaştırır.

6. Sokratik Sorgulama

Terapist, danışanın düşüncelerini derinlemesine sorgulamasını sağlar.

• “Bu düşüncenin doğru olduğunu nereden biliyorsun?”

• “Başka nasıl yorumlanabilir?” gibi sorularla danışanın bakış açısını genişletir.

Örnek Bir Uygulama:

• Danışanın Sorunu: Toplum önünde konuşma korkusu

• BDT Süreci:

1. Korkunun arkasındaki düşünce: “Herkes bana gülecek ve yetersiz görüneceğim.”

2. Bilişsel yeniden yapılandırma: “Beni yargılayacaklarını düşünsem de bu bir varsayım. İnsanlar genelde kendi konuşmalarına odaklanır.”

3. Maruz bırakma: Önce küçük bir grupta konuşma pratiği yapmak, ardından daha büyük bir topluluk karşısına çıkmak.

4. Davranışsal hedef: Her hafta yeni bir konuşma ortamında yer almak.

Sonuç

BDT, danışanın günlük yaşamındaki sorunlara doğrudan odaklanarak hızlı ve etkili bir şekilde sonuç almayı amaçlar. Yapılandırılmış ve pratik bir yaklaşım olduğu için birçok farklı ruhsal bozuklukta uygulanabilirliği yüksektir.