Periyodik Sistemin Geçmişten Günümüze Doğru Gelişimi

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş bir tablodur. Dilimizde "periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu" gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına ya da diğer adıyla da proton sayılarına göre sıralanmıştır. Periyot, sistemde bulunan yatay sıralara denir. Periyodik sistemde ise 7 periyot vardır. Gurup, periyodik sistemdeki dik olan ( düşey) olan sütunlara denir. Periyodik sistemde 18 tane de gurup bulunur.

Eğer periyodik tablonun ne olduğunu öğrendiyseniz şimdi periyodik tablonun geçmişten günümüze doğru tarihsel gelişimine uzunca bir göz atalım...

Periyodik Sistemin Tarihi

Bileşik ve karışımların temel bileşeni olan elementlerin sayısının 90 civarında olduğu bilinmektedir. Laboratuvar ortamında üretilen yapay elementlerle birlikte toplam element sayısı, 118’dir. Elementlerin incelenmesinde kolaylık olması için elementler gruplandırılmış ve bu şekilde birçok element tablosu oluşturulmuştur...

Johann Wolfgang Döbereiner

Johann Wolfgang Döbereiner (13 Aralık 1780 - 24 Mart 1849), Alman kimyacıdır. Özellikle periyodik tablo ve kimyasal elementlerde yaptığı deneylerden dolayı tanınmıştır. Elementleri ilk kez sınıflandırmıştır. Benzer kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre elementleri üçerli olarak sınıflandırdı. Atomları üçerli gruplara ayırmasıyla "Triadlar Kuralı"nı bulmuştur.

Triadlar kuralı, bilinen ilk sistematik element sınıflandırma kuralıdır. Elementler benzer özelliklerine göre üçerli gruplar halinde sınıflandırılarak ve gruplardaki en hafif ve en ağır elementlerin ortalamasıyla, ortanca elementin kütlesini yaklaşık olarak verecek şekilde ayarlanmıştır...

Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois

Bir Fransız jeoloğu olan Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois, elementlerin periyodikliğini fark eden ilk kişidir. 1862 yılında, Tellür elementinden esinlenerek oluşturduğu ve periyodik tablonun ilk formlarından sayılan VisTellurique (Tellür Sarmalı) adını verdiği tabloyu tasarladı. Benzer fiziksel özellikleri gösteren elementleri dikey gelecek şekilde sarmal olarak sıralamıştır. Elementlerin dışında bazı iyonlara da yer vermiştir...

Elementlerin artan atom ağırlıklarına göre spiral bir eğilimde bir silindir üzerinde bulunduğu bu sistemde, de Chancourtois benzer özellik taşıyan elementlerin dikey bir sırada yerleştiğini gözlemledi. Kendisinin 1863 yılındaki yayınında yer alan bir tablo elementlere ek olarak iyonları ve bileşikleri de kapsadı, fakat asıl olarak yayımladığı Comptes rendus de l'Académie des sciences (Bilim Akademisi Tutanakları) adlı makalesinde kimyasal terimlerden ziyade jeolojik terimleri kullandı ve bir diyagram kullanmadı. Sonuç olarak, de Chancourtois’in düşünceleri Dimitri Mendeleyev’in çalışmaları yayımlanana kadar dikkat çekmedi...

John Alexander Reina Newlands

John Alexander Reina Newlands, (26 Kasım 1837 - 29 Haziran 1898) periyodik cetvelin geliştirilmesinde çalışmış bir İngiliz kimyagerdir. Newlands, atomları kütlelerine göre sıralayan ilk kişidir. 1865'te "Oktav kanunu" isimli çalışmasını yayınlamıştır. Oktavlar kanununda benzer özellikteki elementlerden ilk 8 tanesini sıraladıktan sonra elementlerin kendini tekrar ettiğini görmüştür. Bu durumu müzikteki notalara benzetmiştir...

Oktav (Kimya olarak): Kalın "Do" dan ince "Do" ya kadar olan 8 notalık ses dizisi bir oktav sayılmaktadır...

Dmitri İvanoviç Mendeleyev

Dmitri İvanoviç Mendeleyev (8 Şubat 1834, Tobolsk - 2 Şubat 1907, Leningrad), Rus kimyager ve mucittir. Periyodik tabloyu sıralamak için Periyodik Kanun'u bulmuştur. Bunun sayesinde o zamana kadar bulunmuş olan bazı elementlerin özelliklerini düzeltmiş, henüz bulunmamış 8 elementin özelliklerini de tahmin etmiştir. Periyodik tablonun icadının yanı sıra meteoroloji, ölçüm çalışmaları ve hatta tarım ile endüstri alanlarında da bilimsel çalışmalarda bulunmuştur. Aynı zamanda periyodik sistemin babası olarak bilinir...

Julius Lothar Meyer

Julius Lothar Meyer (19 Ağustos 1830 - 11 Nisan 1895) Alman kimyagerdir. Dmitri Mendeleyev'in çağdaş rakibidir. Aynı dönemde birbirinden habersiz aynı sıralamayı bulmuşlardır. Mendeleyev elementlerin artan atom ağırlıklarına göre sıralamışken Meyer ise elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre sıralamıştır...

Henry Moseley

Henry Moseley (23 Kasım 1887 - 10 Ağustos 1915), İngiliz fizikçidir. Elementleri artan atom numaralarına (proton sayılarına) göre düzenlemiştir. Atom numarasını ve Moseley Kanunları'nı keşfederek günümüzde kullanılan modern periyodik tablonun oluşumuna katkı sağlamıştır.

Moseley Kanunu, bir atomun yaydığı karakteristik X ışınlarının frekansı (veya dalgaboyu) ile o elementin atom sayısının orantılı olduğunu söyleyen deneysel bir yasadır. Moseley Kanunu, Bohr Atom Modeli'nin çoğaltması için tasarlanan hidrojen atomu spektrumunun dışında, Niels Bohr'un teorisini destekleyen ilk deneysel kanıt olarak sunulmuş ve bu kanun sonrasında atom fiziği, nükleer fizik ve kuantum fiziği geliştirilmiştir.

Geliştirdiği kanun sayesinde Ernest Rutherford'un ve Antonius Van' den Broek'in atomunun çekirdeğinde periyodik tablodaki atomik sayısına eşit olan bir dizi pozitif nükleer yük bulunduğunu öneren modeli ön plana çıkmıştır. Bu model günümüzde de kabul edilmektedir.

Glenn Theodore Seaborg

Glenn Theodore Seaborg (19 Nisan 1912; Ishpeming - 25 Şubat 1999, Lafayette), Amerikalı kimyagerdir. Seaborg, plütonyum ve 102 elemanı ile tüm diğer transuranyum elementlerini bulmuştur. Seaborgium elementine, onun adı verilmiştir. Kısaca anlatmam gerekirse periyodik sistemin sonuna 2 sıra ekleyerek son halini oluşturmuştur...