Nükleer ve Nükleer Üzerine: Gerçekten Şeytani Bir Enerji Mi?

Öncelikle, "Nükleer" veya "Radyasyon" tarzı kelimeleri duyunca insanların neden telaş içine girdiğini anlamamız lazım. Bunun en güzel örneği, yakın bir tarihte yaşanmış ve en popüler felaketlerden olan "Çernobil Nükleer Felaketi"

Çernobil'de, Tam Olarak Ne Yaşandı?

• Çernobil'de yapılması planlanmış bir test, akşam vardiyasında yapılmaya çalışılır. Bu test genel olarak sistemin ve reaktörün düşük enerjilerde nasıl tepki verebileceğini görmek adına yapılmıştır.
• Ancak normalde testin öğle vardiyasında yapılması lazımken Ünite 1'in rutin bakımından sonra bir arıza sebebiyle iki türbinden birini söktüklerinde güç 800 MW'a çıkmış, ardından reaktörü kararlı tutabilmek adına 500 MW'a düşürülmüştür. Bunun sonucunda test, akşam vardiyasına kalmıştır.^[1]
• Testten daha haberi bile neredeyse olmayan ekip, böyle büyük ve kritik bir testi bir anda devralınca da kumanda odasından biri "yanlışlıkla" tek türbinin de bağlantısını kesince acil durum devreye girmiş ve bilgisayar tarafından reaktör kapatılmıştır. Bunun sonucunda A. Dyatlov (Çernobil RBMK-1000 Reaktöründe Başmühendis Yardımcısı) tam güçle reaktörü çalıştırmak üzere bir girişimde bulunmuştur. Bu durumda ya reaktör tam güç ile çalışacak ya da kapanmasına göz yumulacaktı ki daha üst merciler tarafından testin yapılmadığı hatta reaktörün durduğu haberi gelince çalışanların işten çıkarılması muhtemeldi. Bunun sonucunda reaktör içinde "Xenon-133" zehirlenmesi başlamış ve reaktörde güç azalması başlamıştır.^[2] Bir stajyer daha sonra şöyle diyecektir:

Kapanmadan sonra hiçbir çubuğu kaldırmadan reaktiviteyi değiştirecek bir eylemde bulunulmaksızın reaktör aniden ivme süresini azalttı. Yani yanlışlıkla hızlanmaya başladı. Diğer bir deyişle, patlamaya çalıştı. Reaktör hızlanması, acil durum koruma sistemi tarafından iki kez durduruldu. - Viktor M. Dmitriev

• Ancak işin dehşet verici tarafı, aslında iki defa uyarı vermemesiydi. İki uyarının da, tek bir olaya uyarı vermesi, yani reaktörün gücünün aşırı güçlü olmasından dolayı uyarı vermesiydi.^[1]
• Bundan sonra olanları zaten hepiniz biliyorsunuz. Hem RBMK-1000 reaktörlerinin yapımında olan kritik bir hatadan ötürü, hem de KGB veya SSCB'de yetkili olan mercilerin denetimleri tam yapmamasından ötürü reaktör patladı. İşin KGB tarafını ve dosya tarafını merak edenler için, şu KGB dosyasına^[3] göz atabilirsiniz. Valeri Legasov, ardından Çernobil için şöyle diyecekti:

Çok yüksekte seyreden bir uçağın personelini tasavvur edin. Uçuş sırasında uçağı test etmeye başlıyor, uçağın kapılarını açıyor, bazı sistemleri kapatıyorlar... Bulgular, böyle bir durumun bile tasarımcılar tarafından öngörülmesi gerektiğini gösteriyor. -Valeri Legasov, SSCB Heyet Başkanı

Peki, Nükleer Gerçekten Bu Kadar Dehşet Verici mi?

• Bu kadar şeye yer verdikten sonra belki içiniz nükleer konusu için karamsar olabilir, ancak nükleer, mükemmel bir enerji!
• Çernobil, Fukuşima gibi olaylar da dahil olarak Terawatt (TW) başına ölüm miktarları şu şekilde:

1. Kömür: TW/h başına 170 ölüm!
2. Petrol: TW/h başına 36 ölüm.
3. Biyolojik Yakıt: TW/h başına 24 ölüm.
4. Hidroelektrik Santralleri: TW/h başına 0,15 ölüm. (Banqiao Felaketi ile 1,4)
5. Nükleer: TW/h başına 0,09 ölüm! (Çernobil ve Fukuşima dâhil.)^[1]

• 2100 yılı için tahmin edilen toplam elektrik üretiminin %46'sını nükleer enerji karşılıyor!^[4]

Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

• Üstüne üstlük, Çernobil gibi patlamalar "hiçbir nükleer reaktörün kapatılmasına sebep olmadı!" Çünkü Nükleer, geleceğimizin enerjisi. Buna en güzel örnek olarak enerjisinin %70'ini nükleerden alan Fransa, Avrupa: Enerjide İthalata Bağımlılık'ta AB ortalamasının altında kalarak 22. sırada. Avrupa'daki nükleer konusunda en gelişmiş ülkelerden olan Estonya ise %4 ile sonuncu! Bizim ülkemiz, Türkiye ise bu listede AB ortalamasından yüksekte kalarak %77 ile 5. ülkeyiz!^[5]

• Genel bir özet olarak, eğer ki enerjide istikbâli düşünüyorsak günümüzün şartlarıyla nükleer zorunlu denilebilecek kadar önem arz ediyor. Doğru ve ülkemizde bilgili kişiler tarafından yapılırsa Türkiye, enerjide ithalata bağımlılıktan yavaş yavaş ayrılacaktır.