Küresel ısınma ve iklim değişikliği: nedenleri ve önleme yolları

İklim değişikliği, sıcaklık, yağış, rüzgar düzenleri ve Dünya ikliminin diğer göstergelerindeki uzun vadeli değişimleri ifade eder. Küresel ısınma, özellikle atmosferdeki sera gazlarındaki artışın neden olduğu Dünya'nın yüzey sıcaklığının ısınmasını ifade eder.

Volkanik patlamalar ve güneşin yoğunluğundaki değişiklikler gibi doğal süreçlerin yanı sıra fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma ve tarım gibi insan faaliyetleri de dahil olmak üzere iklim değişikliğine katkıda bulunan birçok faktör vardır. ^{[1], [2]}

Küresel ısınmanın ana nedeni, Dünya atmosferindeki sera gazlarının konsantrasyonundaki artıştır. Karbon dioksit (CO2), metan ve su buharı gibi sera gazları ısıyı atmosferde hapseder ve Dünya'nın yüzeyini daha sıcak hale getirir. Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağıdır ve 2018'deki toplam emisyonların yaklaşık %78'ini oluşturmaktadır.

İklim değişikliğine katkıda bulunan diğer insan faaliyetleri arasında ormansızlaşma, CO2 emen ağaçları ortadan kaldıran ve gübre kullanımı ve hayvancılık yoluyla sera gazı emisyonları üreten tarım.

İklim değişikliğinin etkilerini önlemek veya azaltmak için sera gazı emisyonlarının azaltılması gerekmektedir. Bu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli önlemlerle başarılabilir:

• Sera gazı yaymadan elektrik üreten güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması.

• Binalarda, cihazlarda ve araçlarda enerji verimliliğini artırmak, onlara güç sağlamak için gereken enerji miktarını azaltabilir.

• Atmosferden CO2 emen ormanların dikilmesi ve korunması.

• Karbon fiyatlandırması veya emisyon standartları gibi sera gazı emisyonlarını azaltan politikalar ve düzenlemeler uygulamak.

• Bireyleri ve işletmeleri, enerji kullanımını ve israfı azaltmak, toplu taşımayı kullanmak ve çevre dostu ürünleri desteklemek gibi sürdürülebilir uygulamaları benimsemeye teşvik etmek.

Sera gazları sınır tanımadığından ve iklim değişikliğinin etkileri tüm dünyada hissedildiğinden, iklim değişikliğini ele almanın küresel çaba gerektireceğini belirtmek önemlidir. Hükümetler, işletmeler ve bireylerin hepsinin sera gazı emisyonlarının azaltılmasında ve iklim değişikliğinin etkilerinin hafifletilmesinde oynayacağı bir rol vardır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Küresel ısınma böyle devam ederse kitlesel yok oluş mümkün mü?

Küresel ısınma, mevcut hızıyla devam ederse, Dünya'nın ekosistemlerinde önemli bozulmalara neden olma ve birçok türün yok olmasına yol açma potansiyeline sahiptir.

İklim değişikliğinin halihazırda bazı türlerin yok olmasına katkıda bulunduğuna ve diğerlerinin de neslinin tükenmesine veya tehdit edilmesine neden olduğuna dair kanıtlar var. Örneğin, artan sıcaklıklar ve değişen yağış düzenleri, birçok türün menzilinin değişmesine neden olarak diğer türlerle çatışmalara ve yiyecek ve yaşam alanlarına erişimin azalmasına neden oldu.

İklim değişikliğinin etkileri tek tek türlerle sınırlı değil, aynı zamanda tüm ekosistemlere yayılıyor. Örneğin, daha yüksek sıcaklıklar ve değişen yağış modelleri, ekosistemlerin hassas dengesini bozarak biyolojik çeşitliliğin kaybolmasına ve tüm sistemlerin çökmesine yol açabilir.

Küresel ısınmanın gelecekte etkilerinin ne olacağını ve kitlesel bir yok oluşa yol açıp açmayacağını tam olarak tahmin etmek zor. Bununla birlikte, Dünya yüzeyinin devam eden ısınmasının ve buna bağlı olarak ekosistemler ve türler üzerindeki etkilerinin gezegen ve üzerinde yaşayanlar için önemli sonuçları olacağı açıktır.

Küresel ısınmanın etkilerini önlemek veya hafifletmek için sera gazı emisyonlarını azaltmak ve Dünya ekosistemlerinin sağlığını ve dayanıklılığını destekleyen sürdürülebilir uygulamaları benimsemek önemlidir.

• Sıcaklık: Dünyanın ortalama yüzey sıcaklığı 19. yüzyılın sonlarından bu yana yaklaşık 1,2°C (2,2°F) arttı ve ısınmanın çoğu 1970'lerden bu yana meydana geldi. Isınma oranı da son yıllarda arttı ve son on yıl, kaydedilen en sıcak yıl oldu.

• Deniz seviyesi: Küresel deniz seviyeleri, 19. yüzyılın sonlarından bu yana yaklaşık 8 inç (20 cm) yükseldi ve artışın çoğu son 25 yılda gerçekleşti. Deniz seviyesi yükselme hızı da son on yıllarda arttı ve buzullar ve buz tabakaları erimeye devam ettikçe gelecekte de yükselmeye devam etmesi bekleniyor.

• Sera gazları: Dünya atmosferindeki karbondioksit (CO2), metan ve su buharı gibi sera gazlarının konsantrasyonu son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Bu artışın başlıca nedeni kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılmasıdır.

• Ekstrem olaylar: Sıcak hava dalgaları, kuraklık ve seller gibi aşırı hava olaylarının sıklığı ve yoğunluğu son yıllarda dünyanın birçok yerinde artmıştır. Bu olaylar genellikle küresel ısınma ile ilişkilidir ve gelecekte daha sık ve şiddetli olmaya devam etmesi beklenmektedir.

• Biyoçeşitlilik: Pek çok bitki ve hayvan türü iklim değişikliğinden etkileniyor ve sonuç olarak bazıları tehlike altında veya nesli tükeniyor. Örneğin, artan sıcaklıklar ve değişen yağış düzenleri, birçok türün menzilinin değişmesine neden olarak diğer türlerle çatışmalara ve yiyecek ve yaşam alanlarına erişimin azalmasına yol açıyor.

İklim Değişikliği ve Küresel Isınma İnsan Dahil Tüm Hayvanların Beyin ve Sinir Sistemini Nasıl Etkiliyor?

İklim değişikliği ve küresel ısınma, insanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanların beyni ve sinir sistemi üzerinde çeşitli etkilere sahip olabilir. Potansiyel etkilerden bazıları şunlardır:

Agora Bilim Pazarı

Judy Bloome Seti (Hediyeli)

Karamel Dizisi

Judy Blume

-8 yaş ve üzeri-

Judy Blume’un ilki 70’lerde çıkan ve yoğun ilgi üzerine onar yıl arayla yayımlanmaya devam eden “Karamel” dizisi tüm dünyada milyonlar satmış, yirmiden fazla dile çevrilmiş, okurları tarafından yıllar geçse de okunmaya devam etmiştir.

Kendisi de eğitim okumuş, kendi çağına göre son derece açık fikirli bir çocuk eğitimi anlayışı geliştiren yazar, Karamel karakterini kendi oğlundan esinlenerek yaratmış, küçüklüğünde oğlu da uçuk kaçık, yadırganan bir çocukmuş, hatta sağlığından şüphe edenler bile olmuş. Yazar aldırış etmeden oğlunun yaratıcılığını desteklemeye devam etmiş. Kitapları da bunu yansıtmaktadır.

“Çocukların ne düşündüğünü çok iyi bilen ve onu son derece samimi ve komik bir dille aktarabilen muhteşem bir yazar.”

—The New York Times

“Judy Blume gibi çocuk dünyasını çok iyi anlayan ve bu anlayışı mizahla birleştiren yetenekli bir yazarı takip etmek büyük zevk.”

—Publishers Weekly

“Hayatın -komik ya da üzücü- ince ayrıntılarını gören bir yazar.”

—Booklist

**********

Karamel Dizisi I:

Dördüncü Sınıfa Giden Bir Hiçin Hikâyesi

Judy Blume

Peter’in hayattaki en büyük derdi iki buçuk yaşındaki kardeşi Karamel. Hayal gücü çok kuvvetli, özgür ruhlu, zıpır bir çocuk olan Karamel büyüklerin göz bebeği fakat Peter ile kaplumbağası Tıptıp için tam bir baş belası! Sürekli ayak altında dolaşıp elini sürdüğü her şeyi berbat ediyor, öfkelenince kendini yere atıp avaz avaz bağırıyor. Tüm bunlar yetmezmiş gibi bir de Tıptıp’a göz dikince Peter’in sabrı taşıyor. Peki, ailesinin biraz da kendisine ilgi göstermesini nasıl sağlayabilir?

Dördüncü Sınıfa Giden Bir Hiçin Hikâyesi dünyaca ünlü ödüllü yazar Judy Blume’un klasikleşmiş Karamel dizisinin ilk kitabı.

Karamel Dizisi II:

Süper Karamel

Judy Blume

On iki yaşındaki Peter, baş belası kardeşi Karamel’in yarattığı kargaşadan uzaklaşmak için çareler ararken bir kardeşi daha olacağını ve ailece bir seneliğine küçük bir sahil kasabasına taşınacaklarını öğreniyor. Kimseyi tanımadığı bir yerde Karamel’le aynı okula gitme fikrine alışmaya çalışırken içini kemirip duran bir soru var: Ya yeni doğacak kardeşi de Karamel’e benzerse?

Dünyaca ünlü ödüllü yazar Judy Blume’un klasikleşmiş Karamel dizisinin ikinci kitabı Süper Karamel’de tüm kaygılarına rağmen Peter’i ailesi ve arkadaşlarıyla birlikte sürprizlerle dolu neşeli günler bekliyor.

Karamel Dizisi III:

Karamel Çılgınlığı

Judy Blume

Peter’i canından bezdiren kardeşi Karamel bu kez de Peter’in baş düşmanı Sheila Tubman’la evlenmeye karar veriyor. Bu da yetmezmiş gibi Peter ailece yaz tatilini geçirecekleri evi Sheila ve ailesiyle paylaşacaklarını öğreniyor! İki geniş aile ve birbirinden renkli komşularla müthiş bir tatil macerası Peter’i bekliyor.

Dünyaca ünlü ödüllü yazar Judy Blume’un klasikleşmiş Karamel dizisinin üçüncü kitabı Karamel Çılgınlığı’nda Peter ailesi, komşuları ve dostlarıyla unutulmaz bir yaz tatili geçiriyor.

Karamel Dizisi IV:

Çifte Karamel

Judy Blume

Karamel’in yeni tutkusu para. Evde yaptığı “Karamel Papelleri”yle aklına gelen her şeyi satın almayı saplantı haline getirince Peter ve ailesi darphane gezisi yapmaya karar verir. Gezide yıllardır haber almadıkları akrabalarıyla karşılaşır ve kendilerini çılgın bir maceranın içinde bulurlar. Peter kardeşinden çektikleri yetmezmiş gibi bu kez de birbirinden sinir bozucu ikiz kuzenleri ve Karamel’le aynı adı taşıyan, yaramazlıkta da ondan hiç aşağı kalmayan küçük erkek kardeşleri Minik Karamel’le uğraşmak zorunda kalır!

Dünyaca ünlü ödüllü yazar Judy Blume’un klasikleşmiş Karamel dizisinin son kitabı Çifte Karamel’de Peter ailesiyle yardımlaşarak hep birlikte içine düştükleri çılgın macerayı atlatmaya çalışıyor.

Tanrım Orada Mısın? Benim Margaret
Judy Blume

-10 yaş ve üzeri-

New York’un merkezinden New Jersey’in dışında bir mahalleye taşınan Simon ailesinin on iki yaşındaki üyesi Margaret’ın ağzından yazılmış, klasikleşmiş bir ilkgençlik romanı.

Kitapta, yeni bir semte taşınan, yeni bir okula başlayan ve yeni arkadaşlıklar edinen Margaret’ın, ailesi ve arkadaşlarıyla güven ve sevgiye dayalı ilişkiler kurmasına, ergenlikle bedenindeki değişimleri yaşarken hissettiği heyecan ve kaygılarına tanık oluyoruz. En önemlisi de kendi dinsel inancına karar verme sürecine; bu süreçteki iç sesine, aklını kurcalayan meselelerle ilgili Tanrıyla konuşmasına.

Çocuk ve gençlik kitapları onlarca ülkede yayımlanan Judy Blume’un 2021’de sinemaya uyarlanan bu hikâyesi ilk yayımlandığı 1970’ten bu yana tüm dünyada her yaştan okurun zevkle okuduğu bir klasik.

“Çocukların ne düşündüğünü çok iyi bilen ve onu son derece samimi ve komik bir dille aktarabilen muhteşem bir yazar.”

—The New York Times

“Judy Blume gibi çocuk dünyasını çok iyi anlayan ve bu anlayışı mizahla birleştiren yetenekli bir yazarı takip etmek büyük zevk.”

—Publishers Weekly

“Hayatın (komik ya da üzücü) ince ayrıntılarını gören bir yazar.”

—Booklist

Pizza ve Oskar ( Hediye )

Achim Bröger

Neşeli ve biraz da tombik Pizza bir gün, hayvanat bahçesini ziyaret eden insanları izleyerek konuşmayı öğrenen Oskar adında küçük bir fille tanışır. Oskar hayvanat bahçesinin, Pizza ise sürekli televizyon izleyen ailesinin sıkıcılığından dert yanarken, aniden Oskar’ın anavatanı Afrika’ya gitmek istemesiyle her ikisinin de hayatına renk katacak, eğlence ve macera dolu güzel arkadaşlıkları başlar.

Achim Bröger’in otuz yıldır yayımlanmaya devam eden ve artık bir çocuk klasiği olarak kabul edilen Pizza ve Oskar’ı, karşılaştıkları tüm sorunları birlikte çözmeyi başarabilen iki cesur arkadaşın heyecan dolu serüvenlerine hepinizi davet ediyor!

Üç macera tek kitapta!

Pizza ve Oskar Afrika’yı Arıyor

Pizza ve Oskar Macera Peşinde

Pizza ve Oskar Okul Yolunda

Devamını Göster

₺800.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Isı stresi: Daha yüksek sıcaklıklar, hayvanlarda bir dizi fizyolojik ve davranışsal değişikliğe neden olabilen ısı stresine yol açabilir. Örneğin, ısı stresi vücudun sıcaklığını düzenleme yeteneğini etkileyerek termoregülasyon ile ilgili sorunlara yol açabilir. İnsanlarda ısı stresi yorgunluğa, sinirliliğe ve konsantrasyon güçlüğüne neden olabilir.

• Hava kalitesindeki değişiklikler: İklim değişikliği beyni ve sinir sistemini etkileyebilecek hava kirliliğine yol açabilir. Örneğin, hava kirliliği artmış inme riski, bilişsel gerileme ve diğer nörolojik problemlerle ilişkilendirilmiştir.

• Su kalitesindeki değişiklikler: Sıcaklıktaki artışlar veya kimyasal bileşimdeki değişiklikler gibi suyun kalitesindeki değişiklikler, bu suya güvenen hayvanların beyinlerini ve sinir sistemlerini etkileyebilir. Örneğin, daha yüksek su sıcaklıkları, Batı Nil virüsü gibi sinir sistemini etkileyen hastalıkların yayılmasına yol açabilir.

• Yiyeceklerin dağılımındaki ve bolluğundaki değişiklikler: Yiyeceklerin dağılımındaki ve bolluğundaki değişiklikler, o yiyeceğe güvenen hayvanların beyinlerini ve sinir sistemlerini etkileyebilir. Örneğin, av mevcudiyetindeki değişiklikler avcıların avlanma davranışını etkileyebilir.

• Stres ve kaygı: İklim değişikliği ve küresel ısınma, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlarda stres ve kaygıya neden olabilir. Örneğin hayvanlar, habitat kaybı, gıdanın dağılımı ve bolluğundaki değişiklikler veya iklim değişikliğinin diğer etkileri sonucunda stres ve kaygı yaşayabilir.

Genel olarak, iklim değişikliğinin ve küresel ısınmanın insanlar da dahil olmak üzere hayvanların beyin ve sinir sistemi üzerindeki etkileri, bu değişikliklerin her bir tür üzerindeki spesifik etkilerine bağlı olacaktır. Bazı hayvanlar bu değişikliklere diğerlerinden daha dirençli olabilir.