Kelt Kültürü ve Arkeolojisi - Kelt kültürü

1. GİRİŞ

Kelt kültürü, tarihte Avrupa'nın birçok bölgesinde var olan antik bir kültürdür. Keltler, savaşçı bir toplumdu ve genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşırlardı. MÖ 5. yüzyıldan itibaren İrlanda, İskoçya, Galler ve Britanya Adaları'nda yaşamaya başlayan Keltler, zaman içinde Avrupa'nın birçok yerine yayılmışlardır. Kelt kültürü, müzik, sanat, şiir, mitoloji ve dini inançlar açısından zengin bir miras bırakmıştır.

Keltlerin savaşçı ruhu, Romalılarla savaşlarında kendilerine saygınlık kazandırmıştır. Ancak, Romalıların üstünlüğü sonucu Kelt kültürü zamanla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bununla birlikte, Kelt kültürü, arkeolojik keşifler sayesinde günümüze kadar korunmuştur. Kelt arkeolojisi, Kelt kültürünün anlaşılması ve tarihi hakkında önemli bir kaynak olmuştur.

Keltlerin sanatları, özellikle geometrik desenler, semboller ve hayvan motifleri açısından oldukça zengindir. Keltler, inançlarında doğayı büyük önem veriyorlardı ve bu nedenle,Kelt

sanatında doğanın simgesel kullanımı oldukça yaygındı. Keltlerin dini inançları, çok tanrılı bir yapıya sahipti ve bu tanrılar insan hayatını kontrol ediyordu. Keltlerin inanç sistemleri arasında druidizm, dinlerinin en önemli parçasıydı. Druidler, rahipler ve bilginlerdi ve toplumlarında büyük bir saygınlığa sahiptiler.

Bugün Avrupa'nın birçok yerinde Keltlerin varlığı hala hissedilmektedir. Örneğin, İrlanda'da hala Kelt geleneği yaşatılmaktadır ve Kelt sanatı, müziği ve şiiri hala çok popülerdir. Kelt kültürü, arkeolojik keşifler sayesinde günümüze kadar korunmuştur. Kelt arkeolojisi, Kelt kültürünün anlaşılması ve tarihi hakkında önemli bir kaynak olmuştur.

Bu makalede, Kelt kültürü ve arkeolojisi hakkında detaylı bir inceleme yapılacak ve Keltlerin yaşam tarzları, sanatları ve dinleri hakkında bize sağlanan önemli bilgiler ele alınacaktır. Ayrıca, Keltlerin günümüzde hala etkilerinin hissedildiği alanlara da değinilecektir.

2. Kelt Kültürü ve Arkeolojisi: Yaşam Tarzı, Sanat ve Din

Kelt kültürü, giriş kısmında bahsettiğim gibi Avrupa'nın birçok bölgesinde var olan antik bir kültürdür. Keltler, genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşan savaşçı bir toplumdu. MÖ 5. yüzyıldan itibaren İrlanda, İskoçya, Galler ve Britanya Adaları'nda yaşamaya başlayan Keltler, zaman içinde Avrupa'nın birçok yerine yayılmışlardır. Kelt kültürü, müzik, sanat, şiir, mitoloji ve dini inançlar açısından zengin bir miras bırakmıştır.Keltlerin savaşçı ruhu, Romalılarla savaşlarında kendilerine saygınlık kazandırmıştır. Ancak, Romalıların üstünlüğü sonucu Kelt kültürü zamanla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bununla birlikte, Kelt kültürü, arkeolojik keşifler sayesinde günümüze kadar korunmuştur.

Keltlerin yaşam tarzı, tarım ve hayvancılıkla uğraşmalarına rağmen savaşçı bir toplumdu. Keltlerin savaşçı doğası, diğer toplumlarla savaşarak topraklarını genişletmelerine ve güçlerini artırmalarına neden olmuştur. Keltler, gösterişli giysiler giymeyi severlerdi ve mücevher kullanımında da oldukça ustaydılar. Keltler, kabileler halinde yaşarlardı ve bu kabileler genellikle kral ya da kraliçe tarafından yönetilirdi. Keltlerin sosyal yapısı, üst tabaka, orta tabaka ve alt tabakadan oluşurdu. Keltlerin sanatları, özellikle geometrik desenler, semboller ve hayvan motifleri açısından oldukça zengindir. Keltler, inançlarında doğayı büyük önem veriyorlardı ve bu nedenle, Kelt sanatında doğanın simgesel kullanımı oldukça yaygındı. Kelt sanatı, metal işleme, taş oyma, seramik yapımı, mücevher yapımı ve boyama gibi çeşitli alanlarda üretilmiştir.

Keltlerin dini inançları, çok tanrılı bir yapıya sahipti ve bu tanrılar insan hayatını kontrol ediyordu. Keltlerin inanç sistemleri arasında druidizm, dinlerinin en önemli parçasıydı. Druidler, rahipler ve bilginlerdi ve toplumlarında büyük bir saygınlığa sahiptiler. Druidler, doğayı ve evreni tanımlayan bir dizi sembol ve ritüeller kullanırlardı. Keltler ayrıca ölenlerin ruhlarının ölümsüz olduğuna inanırlardı ve ruhların hayatın başka bir boyutunda yaşamaya devam ettiğine inanırlardı. Keltler, tarihte önemli bir yere sahiptirler ve Avrupa'nın birçok yerinde varlıklarını hissettirmişlerdir. Kelt kültürü, İngilizce, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Almanca, Portekizce ve Romence gibi birçok Avrupa dilinde kelime köklerine sahiptir. Keltlerin etkisi günümüzde bile hissedilmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Arkeolojik çalışmalar, Kelt kültürü hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlamaktadır. Kelt yerleşim yerleri, kaleleri, mezarları ve diğer yapıları arkeologlar tarafından keşfedilmiştir. Bu çalışmalar sayesinde, Kelt kültürü hakkında daha fazla bilgi edinilmiş ve tarihsel açıdan önemli bir kültürün izleri günümüze kadar korunmuştur.

Kelt kültürü ve arkeolojisi, Avrupa tarihinin önemli bir parçasıdır. Keltlerin yaşam tarzı, sanatı ve dinleri, kültürel açıdan zengin bir miras bırakmıştır. Arkeolojik keşifler, Kelt kültürü hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlamıştır. Kelt kültürü, günümüzde bile Avrupa kültürüne önemli bir etki yapmaktadır ve tarihin önemli bir dönemini temsil eder.

2.1. Kelt Sanatı

The Metropolitan Museum of Art

Kelt sanatı, Kelt kültürünün önemli bir yönüdür ve genellikle süsleme sanatı olarak tanımlanır. Kelt sanatı, geometrik şekiller, hayvan figürleri, bitki motifleri ve insan yüzleri gibi çeşitli öğeleri kullanır. Keltlerin sanat eserleri genellikle metal işçiliği, taş oymacılığı, ahşap oymacılığı ve cam işçiliği gibi farklı tekniklerle yapılırdı.

Kelt sanatında en yaygın kullanılan öğelerden biri hayvan figürleridir. Keltler, doğayı ve hayvanları saygı ve hayranlıkla karşıladıkları için hayvan figürleri sık sık sanat eserlerinde yer alır. Keltlerin sanatında en sık kullanılan hayvan figürleri, kurtlar, ayılar, yaban domuzları, boğalar, atlar ve kuşlardır. Bu hayvanlar, Kelt kültüründe önemli bir rol oynar ve sanat eserlerinde güç, cesaret ve özgürlük gibi değerleri simgeler.Geometrik desenler de önemli bir yer tutar. Bu desenler, Keltlerin soyut düşünce tarzlarını ve matematiksel yeteneklerini yansıtır. Genellikle daireler, üçgenler ve kareler gibi geometrik şekillerin kullanıldığı Kelt sanatı eserleri, ince bir çizgi işçiliği ile yapılır ve oldukça detaylıdır. ²Resimde İngiliz bronz aynasının arka yüzü, M.Ö. 50 – MS, geç “Insular” La Tène stilinin spiral ve trompet dekoratif temasını gösterir. Bitki motifleri de sıkça kullanılır. Keltler, doğayı ve bitkileri önemserlerdi ve bu sevgileri sanat eserlerinde kendini gösterirdi. Kelt sanatındaki bitki motifleri, yapraklar, dallar ve çiçekler gibi doğal öğelerden oluşur.Kelt sanatı, Kelt kültürünün önemli bir yönüdür ve bugün bile birçok insan tarafından hayranlıkla karşılanmaktadır. Kelt sanatı eserleri, Kelt kültürünün zenginliğini ve estetiğini yansıtmakta ve insanlara Keltlerin hayatına dair önemli ipuçları vermektedir.

.2. Kelt Dilleri

Kelt dilleri, Kelt kültürünün önemli bir bileşenidir ve geniş bir coğrafyada konuşulmuştur. Bu diller, Antik Dünya'da Latince, Yunanca ve İbranice gibi dillerle aynı dönemde kullanılmıştır. Kelt dilleri, genellikle üç ana gruba ayrılır: Keltik, Brittonik ve Galya dilleri.Keltik diller, İrlanda, İskoçya, Man Adası ve İngiltere'nin bazı bölgelerinde konuşulmaktadır. Günümüzde İrlanda ve İskoçya'da İrlandaca ve İskoçça dilleri konuşulmaktadır. Bu diller, İngilizce gibi Hint-Avrupa dil ailesine aittir, ancak birçok özellikleriyle ondan ayrılır. Örneğin, İrlandaca ve İskoçça'da, kelimelerin sonuna eklenen çeşitli ekler, cümledeki anlamı belirler. Ayrıca, bu dillerde, bazı harfler çift olarak yazılır ve harf sıralaması da farklıdır.Brittonik diller, İngiltere’nin diğer bölgelerinde konuşulmaktadır ve Kornce, Galce ve Bretonca dillerini içerir.

Bu diller, Kelt kültürünün hala yaşadığı bölgelerde kullanılmaktadır. Bu dillerde de İngilizce gibi birçok özellik yer almaktadır, ancak kelime dağarcığı ve dil yapısı farklıdır.Galya dilleri, günümüzde konuşulmamaktadır ve tarihsel olarak Keltlerin yaşadığı Galya bölgesinde konuşulmaktaydı. Bu dillerin kalıntıları, antik yazıtlar ve diğer tarihi kaynaklar aracılığıyla anlaşılmaktadır.

Günümüzde, Kelt dillerinin birçoğu, İngilizce, Fransızca, Almanca ve İspanyolca gibi diğer modern dillerle karşılaştırıldığında daha az konuşulmaktadır. Ancak, bu diller hala bir kültürel miras olarak önemli bir yere sahiptir ve bazıları, yerel halkların geleneklerini, sanatını ve müziğini korumak için kullanılmaktadır.Özetlemek gerekirse, Kelt dilleri, geniş bir coğrafyada konuşulan eski dillerdir ve günümüzde de hala varlıklarını korumaktadır. Bu diller, modern dillere kıyasla farklı özelliklere ve yapıya sahiptir ve Kelt kültürünün bir parçası olarak önemli bir rol oynamaktadır.

1. İrlandaca: İrlanda'nın resmi dili olan İrlandaca, yaklaşık 1,8 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. İrlandaca, Gaelik dil ailesine ait bir dildir.

2. İskoçça: İskoçya'nın resmi dili olan İskoçça, yaklaşık 90.000 kişi tarafından anadili olarak konuşulmaktadır. İskoçça da Gaelik dil ailesine ait bir dildir.

3. Galce: Galler'de konuşulan Galce, yaklaşık 700.000 kişi tarafından anadili olarak konuşulmaktadır. Galce de Brittonik dil ailesine aittir.

4. Bretonca: Fransa'nın Bretagne bölgesinde konuşulan Bretonca, yaklaşık 200.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Bretonca da Brittonik dil ailesine ait bir dildir.

Agora Bilim Pazarı

İyi Hırsızlar

Kâşif ’in Costa Ödüllü yazarından

“Rundell’ın yazdığı her şeyi okuyun.” Daily Mail
“Ama zaten çalınmış bir şeyi geri alacağız. İyi hırsızlarız biz!”
“Gerekli hırsızlar,” dedi Vita.
Vita Marlowe’u gemiyle İngiltere’den New York’a sürükleyen önemli bir mesele var: Çok sevdiği dedesi, şöhretli bir dolandırıcı tarafından üçkâğıda getirilmiş ve evi dahil sahip olduğu her şey elinden alınmış. Ruhu yaralanmış bu yaşlı adamı tekrar mutlu görmeyi kafasına koyan Vita, en güçlü silahı olan zekâsını kullanarak düşmanlarını bozguna uğratacak bir plan yapıyor. Önce sokaklarda yaşayan genç bir yankesici, sonra da alışılmadık yeteneklere sahip, sırlarla dolu iki çocuk dahil oluyor Vita’nın kanun tanımaz, büyük planına. 
Günümüz çocuk ve gençlik edebiyatının en önemli yazarlarından Katherine Rundell’dan, bir haksızlığı düzeltmek için her şeyi göze alan bir grup çocuğun nefesleri kesen hikâyesi.

FOYLES YILIN ÇOCUK KİTABI ÖDÜLÜ

YILIN EN İYİ ÇOCUK KİTAPLARI SEÇKİSİNDE
Guardian • Sunday Times

“Vita kendi sınırlarını zorlarken okur onun zekâsı ve azmi karşısında büyülenecek.”
Booklist

“Muhtemelen bu yıl okuyacağınız en iyi çocuk kitabı.”
Times

“Baş döndürücü! Haşin ve hayat dolu Vita’ya hayran kaldım.”
Stephanie Burgis

Devamını Göster

₺210.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

5. Kornce: İngiltere'nin Cornwall bölgesinde konuşulan Kornce, yaklaşık 600 kişi tarafından anadili olarak konuşulmaktadır. Kornce de Brittonik dil ailesine aittir.

Bu dillerin hepsi, Kelt dilleri ailesine aittir ve tarihi olarak Keltik dil ailesine ayrılmıştır. Ancak günümüzde, bu diller arasında büyük farklılıklar vardır ve modern dillerle karşılaştırıldığında oldukça farklı özelliklere sahiptirler.

2.3. Kelt Müziği ve Edebiyatı

Kelt müziği ve edebiyatı, Kelt kültürünün önemli bir parçasıdır ve binlerce yıllık geçmişi vardır. Kelt müziği, geleneksel enstrümanlarla yapılan müzik türüdür ve genellikle tarihi olaylar, aşk ve doğa gibi konuları işler. Kelt müziğinin en yaygın enstrümanları arasında keman, flüt, zil ve boru bulunur.³Kraliçe Mary’nin Kelt arpı. İskoçya Ulusal Müzesi, Edinburgh.

Kelt edebiyatı, Kelt halklarının kültürünü yansıtan birçok farklı türde eser içerir. Kelt edebiyatı, Keltik mitolojisi, efsaneleri, masalları, şiirleri ve destanları içeren geniş bir yelpazede eserler sunar. Bu eserler, Keltik kültürünün tarihini ve geleneklerini yansıtır.

Müziği ve edebiyatı, İrlanda, İskoçya, Galler ve Brittany gibi Keltik dil ve kültürünün hala devam ettiği bölgelerde özellikle yaygındır. Bu bölgelerde, halk müziği festivalleri ve konserleri düzenlenir. Bunların yanı sıra, Kelt müziği ve edebiyatı, dünya genelinde ilgi gören ve popüler olan bir kültürel mirastır.

Kelt müziği, dünya müziği sahnesinde de tanınmıştır ve birçok farklı müzik türüyle bir araya gelmiştir. Örneğin, rock müzik ve heavy metal gibi tarzlar, Kelt müziğinden etkilenmiştir. Bu tarzların en tanınmış gruplarından biri, İskoçya kökenli müzik grubu Runrig'dir.

Kelt edebiyatı ise, dünya edebiyatı açısından da önemlidir ve birçok farklı yazarın eserlerine ilham kaynağı olmuştur. William Butler Yeats gibi ünlü yazarlar, Keltik mitolojisi ve efsanelerini konu alan eserler yazmışlardır.Kelt müziği ve edebiyatı, Kelt kültürünün önemli bir parçasıdır ve binlerce yıllık geçmişi olan bir kültürel mirastır. Bu müzik ve edebiyat, günümüzde hala devam etmekte ve dünya çapında ilgi görmektedir.

Kısaca Kelt müziği, geleneksel enstrümanlarla yapılan ve genellikle halk müziği türünde olan bir müzik türüdür. İşte bazı Kelt müziği örnekleri:

1. "Danny Boy" - Bu şarkı, İrlanda'nın en ünlü ve sevilen geleneksel şarkılarından biridir. İrlanda müziğinin klasikleşmiş parçalarından biri olarak kabul edilir.

2. "Highland Cathedral" - Bu İskoç müziği, boru ve keman gibi geleneksel İskoç enstrümanlarının yanı sıra orkestra eşliğinde icra edilir. Güçlü ve etkileyici bir yapıya sahiptir.

3. "Carrickfergus" - Bu şarkı, İrlandalı şarkıcı Van Morrison tarafından icra edilmiş ve İrlanda halk müziği geleneğinin en sevilen şarkılarından biridir.

4. "The Foggy Dew" - Bu şarkı, İrlanda'nın 1916 yılında yapılan Bağımsızlık Savaşı'na atıfta bulunur ve ülkedeki direniş hareketlerine ilham vermiştir.

5. "The Skye Boat Song" - Bu İskoç şarkısı, İskoçya'nın yüzyıllar önce İngiliz istilasına karşı direnişi anlatan halk öyküsüne dayanır. Şarkı, İskoçya'nın kültürel mirası için önemli bir simgedir.

6. "The Water is Wide" - Bu şarkı, İrlanda ve İskoç müziği geleneğinde sıkça icra edilen bir balad türüdür. Aşk ve ayrılık temalarını işler.

7. "Breton Suite" - Bu müzik parçası, Fransa'nın Brittany bölgesindeki Breton müziği geleneğini yansıtır. Flüt ve gitar gibi geleneksel enstrümanların yanı sıra modern enstrümanlar da kullanılır.

Bir diğer örnek Kelt edebiyatı, İrlanda, İskoçya, Galler ve Britanya Adaları'ndan gelen Keltik dilleri konuşan halklar tarafından oluşturulmuştur. Kelt edebiyatı, tarihsel, mitolojik, dini ve romantik temalara sahip şiirler, masallar, efsaneler ve epik öykülerden oluşur. İşte bazı Kelt edebiyatı örnekleri:

1. "Táin Bó Cúailnge" - Bu İrlanda destanı, İrlanda'nın en önemli edebi eserlerinden biridir. Kraliçe Medb'in, kocası Ailill'in sahip olduğu danayı çalmak için önderliğinde düzenlediği savaşları anlatır.

2. "The Mabinogion" - Bu Galler destanları koleksiyonu, Orta Çağ Galleri'nin en önemli edebi eserlerinden biridir. Hikayeler, büyü, druidizm, şövalyelik ve aşk gibi temaları ele alır.

3. "Lebor Gabála Érenn" - Bu İrlanda kroniği, İrlanda tarihindeki önemli olayları ve halkların tarihlerini anlatır. İrlanda tarihine ilişkin önemli bir kaynak olarak kabul edilir.

4. "The Book of Taliesin" - Bu koleksiyon, Orta Çağ Galleri'nin en önemli şiirsel eserlerinden biridir. Şair Taliesin'in şiirleri ve mitolojik öyküleri içerir.

5. "The Ulster Cycle" - Bu İrlanda destan koleksiyonu, kahramanlık hikayeleri ve maceraları anlatır. Koleksiyonun en ünlü hikayelerinden biri, Cú Chulainn'in öyküsüdür.

6. "The Four Branches of the Mabinogi" - Bu koleksiyon, Galler mitolojisine dayanan hikayeleri anlatır. Hikayeler, doğaüstü olaylar, büyü, şövalyelik ve aşkı konu alır.

7. "The Voyage of Bran" - Bu İrlanda mitolojisi destanı, cesur kahraman Bran'ın Batı Denizi'ndeki fantastik macerasını anlatır. Hikaye, cennete yapılan bir yolculuğu ele alır.

8. Bu eserler, Kelt edebiyatının zenginliğini ve önemini yansıtır. Hala günümüzde okunan ve incelenen bu eserler, Kelt kültürü ve tarihi için önemli bir kaynaktır.

3. Kelt Dinleri ve Modern Dinler İle Benzerlikler

Keltlerin dinleri, arkeolojik veriler, antik yazarların kayıtları ve modern Kelt kültürünün kalıntılarından anlaşılmaktadır. Kelt dinleri genellikle doğa ve yaratılışa odaklanan animistik bir yaklaşımla karakterize edilir.

Kelt dinleri, günümüze kadar pek az yazılı kaynakla ulaşmıştır, ancak bu kaynaklar yine de birçok bilgi sağlamaktadır. Kelt dinleri, çok tanrılı bir yapıya sahipti ve her tanrı, belirli bir özellik veya doğal element ile ilişkilendirilmişti. Keltlerin dinleri arasında en popüler olanları, doğa ve güneş tanrısı Belenus, tanrıça Epona, tanrı Lugh ve savaş tanrısı Camulos'tur.

Modern dinlerle birçok benzerliğe sahiptir. Örneğin, ölüm sonrası yaşam ve reenkarnasyon fikirleri Kelt dinlerinde de mevcuttu. Ayrıca, Kelt dinleri, doğayı kutsal olarak kabul etme ve doğal elementlerle ilgili ritüeller gerçekleştirme gibi animistik inançlara dayanıyordu.

Kelt dinleri ve modern dinler arasındaki farklılıkların bazıları, Kelt dinlerinin çok tanrılı bir yapıya sahip olması ve birçok doğal elementin tanrılaştırılmasıdır. Ayrıca, Kelt dinleri için yapılan ritüeller ve törenler, modern dinlerdeki ritüellerden çok farklıdır.

Kelt dinlerinin modern dünya üzerindeki etkisi, Kelt kültürüne olan ilginin artmasıyla birlikte daha da artmaktadır. Günümüzde, Kelt dini gelenekleri ve ritüelleri, modern paganizm ve neo-şamanizm gibi hareketlerde yeniden canlandırılmaktadır.Modern paganizm ve neo-şamanizm, Kelt dinleri de dahil olmak üzere, antik pagan inanç sistemlerini yeniden canlandırmayı hedefleyen hareketlerdir. Bu hareketler, genellikle doğayla uyumlu yaşamayı ve doğayı kutsal bir varlık olarak kabul etmeyi teşvik ederler.

Modern paganizm, 20. Yüzyılın başlarında İngiltere’de doğdu ve daha sonra ABD ve diğer ülkelerde de popüler hale geldi. Modern paganlar, doğa tanrılarını, tanrıçalarını ve doğal elementleri kutsal kabul ederler. Ayrıca, modern paganlar, antik pagan ritüellerini yeniden canlandırmak için bir dizi tören ve kutlama yaparlar.Neo-şamanizm ise, Kuzey Asya, Sibirya ve Amerika yerli halklarının şamanik geleneğini temel alır. Bu hareket, doğayı kutsal kabul eder ve insanlarla doğal dünya arasındaki bağlantıyı vurgular. Neo-şamanlar, şamanik ritüelleri ve ilahi görüşmeleri kullanarak doğayla uyumlu bir yaşam sürmeyi amaçlarlar.Modern paganizm ve neo-şamanizm, Kelt dinleri ile benzerlikler taşır. Her iki hareket de doğayı kutsal kabul eder ve doğal elementleri, tanrıları ve tanrıçaları kutlar. Ayrıca, her iki hareket de doğayla uyumlu yaşamayı teşvik eder ve antik pagan ritüellerini yeniden canlandırmayı hedefler.Ancak, modern paganizm ve neo-şamanizm, Kelt dinleri ile de farklılıklara sahiptir. Modern paganizm, farklı pagan inanç sistemlerinden etkilenmiştir ve bu nedenle farklı ritüeller ve tanrılar içerebilir. Neo-şamanizm ise, özellikle Kuzey Asya ve Sibirya şamanizmine odaklanırken, diğer kültürlerin şamanik geleneklerinden de etkilenmiştir.

3.1. Kelt Mitolojisi

Kelt mitolojisi, Keltlerin antik dinlerinin ve efsanelerinin bir koleksiyonudur. Bu mitolojide doğa, tanrılar, yaratıklar ve insanlar arasındaki ilişkiler öne çıkar. Kelt mitolojisi, bugün İrlanda, İskoçya, Galler ve diğer Kelt ülkelerinde hala önemli bir kültürel miras olarak kabul edilmektedir.

Kelt mitolojisinde, doğa tanrılarına büyük önem verilir. Güneş tanrısı Belenus, yağmur tanrıçası Sulis, deniz tanrısı Lir ve ağaç tanrısı Cernunnos gibi birçok tanrı ve tanrıça Kelt mitolojisinde yer alır. Ayrıca, Kelt mitolojisinde, yaratıklar ve doğaüstü varlıklar da önemlidir. Bunlar arasında periler, elfler, kentaur gibi yarı insan yarı hayvan yaratıklar, goblinler ve troller bulunur.Kelt mitolojisi aynı zamanda birçok efsane ve destanı da içerir. Bu hikayeler arasında en ünlüleri Kral Arthur, Cúchulainn, Diarmuid ve Grainne gibi kahramanların maceralarıdır. Bu efsanelerde, kahramanlar yaratıklar ve doğaüstü varlıklarla mücadele ederler ve sıklıkla kaderlerine karşı mücadele ederler.Kelt mitolojisi, günümüze kadar birçok kültürel etkileşim yaşamıştır. Özellikle Hristiyanlık öncesi dönemde, Kelt mitolojisi ve Hristiyanlık bir arada var olmuştur. Bu dönemde, bazı Kelt tanrı ve tanrıçaları Hristiyan azizleri olarak yeniden adlandırılmıştır.Bugün, Kelt mitolojisi hala popüler bir konudur ve birçok sanat eseri, roman, film ve dizi bu mitolojiden ilham almaktadır. İşte bazı örnekler:

1. Sanat eseri: Kelt kültüründen etkilenen ve Kelt mitolojisinden ilham alan birçok sanat eseri bulunmaktadır. Bunlardan en ünlüleri arasında İrlandalı sanatçı Jim Fitzpatrick'in "Che Guevara" portresi ve "Kelt Kadın" portreleri sayılabilir.

2. Roman: Kelt mitolojisi ve kültürü, birçok romana konu olmuştur. Bunlar arasında en ünlüsü, Marion Zimmer Bradley'nin yazdığı "Avalon'un Kızları" adlı roman serisidir. Roman, Kelt mitolojisine dayanarak Kral Arthur efsanesini yeniden anlatmaktadır.

3. Film: Kelt kültürü ve mitolojisi, sinemada da sık sık kullanılan bir tema olmuştur. En ünlü örneklerinden biri, Mel Gibson'un yönettiği ve başrolünde oynadığı "Braveheart" adlı filmidir. Film, İskoçya tarihinin bir bölümünü ve Kelt kültürünü anlatmaktadır.

4. Dizi: Kelt mitolojisi ve kültürü, televizyon dizilerinde de sık sık kullanılmaktadır. Bunlardan en ünlüsü, "Merlin" adlı dizidir. Dizi, Kral Arthur efsanesini anlatmakta ve Kelt mitolojisi unsurlarını içermektedir.

5. Bu örnekler, Kelt kültürü ve mitolojisinin ne kadar geniş bir yelpazede kullanıldığını göstermektedir.

Kelt mitolojisi, birçok tanrı ve tanrıçaya ev sahipliği yapar. Bu tanrı ve tanrıçaların birçoğu, doğa, avcılık, savaş, ölüm ve yeniden doğuş, aşk ve diğer konularla ilişkilendirilir. İşte Kelt mitolojisindeki bazı tanrı ve tanrıçalar:

1. Dagda: İrlanda mitolojisinde yer alan Dagda, savaş, cömertlik, bereket ve müzik tanrısıdır. O, aynı zamanda güneşi temsil eder ve geleneksel bir kovayla gösterilir.

2. Morrigan: Morrigan, İrlanda mitolojisinde ölüm ve yeniden doğuş tanrıçasıdır. Savaşlarda savaşçıları korur ve onlara yardım eder. Kuzgunlar ve kartallar Morrigan'ı temsil eder.

3. Lugh: Lugh, İrlanda mitolojisindeki en önemli tanrılardan biridir. Savaş, avcılık, zanaatkarlık ve müzikle ilişkilendirilir. Aynı zamanda Lughnasadh Festivali'nin başrol oyuncusudur.

4. Brigid: İrlanda mitolojisindeki Brigid, ateş ve aşk tanrıçasıdır. O, aynı zamanda şiir, iyileştirme ve doğumla da ilişkilendirilir. Imbolc Festivali Brigid'e adanmıştır.

5. Cernunnos: Cernunnos, Kelt mitolojisinde avcılık, doğa ve hayvanların koruyucusudur. Boynuzları olan bir adam olarak tasvir edilir ve bazen "boynuzlu tanrı" olarak da adlandırılır.

6. Epona: Epona, Kelt mitolojisinde atlar ve atçılıkla ilişkilendirilir. O, aynı zamanda doğurganlık, bereket ve iyileştirmeyle de ilişkilendirilir.

7. Rhiannon: Galler mitolojisindeki Rhiannon, atlar, doğurganlık ve bereketle ilişkilidir. O, aynı zamanda müzik ve şiirin koruyucusudur.

8. Manannan Mac Lir: İrlanda mitolojisindeki Manannan Mac Lir, denizlerin ve denizlerin altının tanrısıdır. O, aynı zamanda ölülerin dünyası ve cücelerin diyarı arasında bir bağlantı olarak da tasvir edilir.

9. Taranis: Taranis, Kelt mitolojisindeki gök gürültüsü ve yıldırım tanrısıdır. O, aynı zamanda savaşın ve adaletin tanrısı olarak da kabul edilir.

3.2. Dagda

Dagda, Kelt mitolojisinde en güçlü tanrılardan biridir. İrlanda mitolojisinde yer alan Dagda, diğer Kelt tanrıları gibi doğayı ve evreni kontrol eden bir güçtür. Dagda'nın güçleri arasında savaş, tarım, müzik, şiir, aşk ve bereket gibi konular yer alır.Dagda'nın en önemli özelliği, büyük bir kulübe sahip olmasıdır. Bu kulüp, büyülü bir obje olarak kabul edilir ve düşmanlarını alt etmek için kullanılır. Kulübünün özel gücü, düşmanlarını etkisiz hale getirmesi ve onları etkisi altına almasıdır.

Dagda aynı zamanda harman kazanı hikayesi ile de tanınır. Bu hikaye, Dagda'nın harman kazanını kaybetmesi ve onu geri almak için mücadele etmesini konu alır. Harman kazanı, bereketi ve refahı simgeler ve Dagda'nın insanlara bu değerleri sağlamakla görevlidir. Dagda'nın harman kazanını geri alması, insanlara yeniden bereket ve refah getirir.Dagda'nın tasviri genellikle iri yapılı ve kırmızı saçlı bir adam olarak yapılmaktadır. Bazı mitolojilerde, tek bir gözü olduğu söylenir ve bu göz, onun büyülü güçlerinin kaynağıdır. Dagda'nın eşi Boann veya Morrigan olarak bilinen bir dişi tanrıça olarak kabul edilir.

Dagda'nın mitolojik hikayeleri, İrlanda ve diğer Kelt kültürleri için önemli bir yere sahiptir. Onun hikayeleri, Kelt kültürünün değerleri ve inançları hakkında bize birçok şey anlatır ve Kelt mitolojisinin önemli bir parçasını oluşturur.

3.3. Morrigan

Morrigan, İrlanda mitolojisinde önemli bir yer tutan bir tanrıçadır. Savaş, ölüm ve kader tanrıçası olarak bilinir. Mitolojide, genellikle karga veya kuzgun formunda görünür ve savaşçıların üzerindeki kaderi belirler. Morrigan'ın üç formu vardır: genç bir kız, olgun bir kadın ve yaşlı bir cadı. ⁶Bazı ortaçağ hikayelerinde Morrigan, tanrıçalar Bodb ve Macha veya bazen Nemain ile birlikte üç savaş tanrıçası grubunun bir parçasıdır . Burada Stephen Reid, The Boys ‘Cuchulainn, Eleanor Hul tarafından 1904’te Macha’nın Ulster’daki erkekleri lanetlediği bir çizim .

Morrigan, İrlanda mitolojisi ve tarihi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan Tuatha Dé Danann'ın bir üyesidir. Bazı hikayelerde, savaşçılara yardım etmek için savaş alanına çıkar ve bazılarına savaşta rehberlik eder. Bazı hikayelerde ise, karga formunda görünerek, ölüme giden savaşçıları takip eder.Morrigan, İrlanda mitolojisi ve edebiyatında önemli bir yer tutar. Örneğin, Ulster Dörtlüsü olarak da bilinen Táin Bó Cúailnge destanında önemli bir rol oynar. Ayrıca, W.B. Yeats, Lady Gregory ve James Joyce gibi İrlandalı yazarlar, Morrigan'ın mitolojik figürlerini eserlerinde kullanmışlardır.Günümüzde, Morrigan, modern paganizm ve cadılık gibi bazı neo-pagan inanç sistemlerinde de önemli bir yere sahiptir. Morrigan'ın sembolizmi, savaşçı ruhlu kadınları temsil etmesi nedeniyle, feminizm ve kadın gücü hareketleri tarafından da kullanılmaktadır.

3.4. Lugh

Lugh, Kelt mitolojisinde önemli bir tanrıdır. Genellikle güneş, ışık ve sanatın tanrısı olarak tasvir edilir. Aynı zamanda savaş tanrısı ve hükümdarların koruyucusu olarak da kabul edilir.Lugh, Cian adlı bir tanrı ve Eithne adlı bir insan kadının oğludur. ⁷Lugh’un Galya eşdeğeri olan Lugus olduğuna inanılan kuzeydoğu Galya’dan üç yüzlü bir tanrının kabartması. Fakat Lugh'un doğumu biraz farklı bir hikayeye dayanmaktadır. Eithne, Tethra adlı su tanrısı tarafından kaçırılıp, denizin altında bir yıl geçirir. Daha sonra Cian onu kurtarır ve Lugh doğar.Lugh, çocukluğunda öğrenmek için birçok usta yanına gider ve her ustanın öğrettiği sanatlarda çok başarılı olur. Silah yapımı, müzik, şiir, çiftçilik, savaş stratejileri gibi birçok alanda uzmanlaşmıştır. Bu yüzden Lugh, "Birçok Ustalığın Efendisi" olarak anılır.Lugh, savaş tanrısı olarak da tanınır. Savaşlarda özellikle kılıç kullanımında çok başarılıdır ve savaşın zaferi için dualar edilir. Bazı hikayelerde, Lugh kendi elleriyle düşmanlarını öldürdüğü savaş sahneleriyle anlatılır.Ayrıca, Lugh'un Samhain festivaliyle de bağlantısı vardır. Bu festivalde, Lugh'un bir dönem kral olan babası Cian, Balor adlı bir dev tarafından öldürülmüştür. Lugh, babasının ölümünün intikamını almak için Balor ile savaşır ve onu öldürür.Lugh, Kelt mitolojisinde önemli bir tanrı olarak kabul edilir ve birçok farklı hikayede yer alır. Başarılı bir savaşçı, usta bir sanatçı ve güneşin ışığı gibi birçok özelliği bünyesinde barındırır.

3.5. Brigid

Brigid, Kelt mitolojisinde önemli bir tanrıçadır. Brigid, hem ateş tanrıçası hem de şiir, şifa ve doğurganlık gibi konularda yetenekli olduğuna inanılan çok yönlü bir tanrıçadır.Brigid'in hayatı ve kişiliği hakkında mitler ve efsaneler vardır. Bazı hikayelerde, Brigid, güneşin kızı ve yeryüzündeki her şeyin annesi olarak tasvir edilir. Ayrıca, sığırların koruyucu tanrıçası olarak da bilinir. Bazı hikayelerde, Brigid sığır gibi görünür ve sığırın sembolik anlamı olan bereket, refah ve bolluk ile ilişkilendirilir. Brigid ayrıca, Kelt sanatı, şiir ve müzik ile ilişkilendirilir. Bazı hikayelerde, Brigid'in şarkı söylemek ve müzik aletleri çalmak için özel bir yeteneği olduğu söylenir. Brigid ayrıca, kurtarıcı olarak da tanımlanır. Bazı hikayelerde, o hastalıkları iyileştirmek için şifa gücüne sahip olduğu söylenir.Bugün Brigid, modern paganizmde ve diğer benzeri hareketlerde popüler bir figürdür. O, İrlanda'nın Ulusal Azizi olarak kabul edilir ve her yıl 1 Şubat'ta Brigid Günü kutlanır.

3.6. Cernunnos

Gundestrup kazanında hayvanlarla çevrili boynuzlu tanrı Cernunnus’un Galya tasviri , Roma’nın Galya üzerindeki egemenliği döneminden kalmadır. Tanrı, üzerinde “meditasyon pozuna” benzer bir pozisyonda tasvir edilmiştir

Cernunnos, Kelt mitolojisinde bir doğa tanrısıdır. Adı Latince’deki “cornu” (boynuz) kelimesinden türemiştir ve genellikle boynuzlu bir insan olarak tasvir edilir. Ayrıca “Ormanların efendisi” olarak da bilinir.Cernunnos, doğurganlık, bereket, vahşi yaşam, avcılık ve reenkarnasyon gibi konularla ilişkilendirilir. Bazı kaynaklarda ölüm ve yeniden doğuş ile Cernunnoss ayrıca krallıkların ve savaşların da koruyucusudur. Cernunnos, genellikle otururken, bir ayağı yere basar ve diğeri bükülmüş olarak gösterilir. Başında boynuzları, belinde ise bir kemerinde hayvan figürleri bulunur. Sanat eserlerinde ve tasvirlerde sıklıkla doğal motifler ve semboller kullanılır.Cernunnos, Kelt sanatında ve mitolojisinde oldukça önemli bir figürdür ve günümüzde de modern paganizm ve neo-şamanizm gibi bazı dinlerde kullanılmaktadır.

3.7. Epona

Epona, Kelt mitolojisinde bir dişi at tanrıçasıdır. İsmi Latince “Equus” kelimesinden türetilmiştir ve “at” anlamına gelir. Atlar, Kelt kültüründe önemli bir yere sahipti ve Epona, bu hayvanların koruyucusu olarak kabul edildi.Epona genellikle genç bir kadın olarak tasvir edilir ve genellikle bir atın yanında ya da üzerinde gösterilir. Bazı tasvirlerinde, ellerinde atların sembolik yemleri olan tahıl ve elma tutarken gösterilir. Ayrıca bazı tasvirlerde, çevresinde dişi köpekler veya yavru atlar olabilir. Epona, atlar ve diğer hayvanlarla bağlantılı olarak avlanma, doğurganlık ve bereketle ilişkilendirilir. Ayrıca ölülerin ruhlarına yolculuk yapmalarına yardımcı olan bir ruh rehberi olarak da görülür. Epona’nın, İngiltere ve Fransa gibi Kelt yoğun olduğu bölgelerde tapınağı olan birçok yerde tapıldığı bilinmektedir.Bugün Epona, modern paganizm ve neo-şamanizm gibi bazı neo-pagan inanç sistemlerinde hala saygı görmektedir. Ayrıca, özellikle Roma İmparatorluğu döneminde, Epona’nın tapınağına Roma İmparatoru Marcus Aurelius gibi bazı Roma liderleri tarafından da saygı gösterilmiştir.

3.8. Rhiannon

Rhiannon, Kelt mitolojisinde önemli bir dişi figürdür ve genellikle atlar ve cinsel özgürlük ile ilişkilendirilir. Rhiannon, Galce mitolojisinin Mabinogion hikayelerinde sıkça bahsedilir.Rhiannon’un en bilinen hikayesi, Pwyll Pendefig Dyfed adlı hikayede anlatılır. Hikayeye göre Rhiannon, Pwyll Pendefig Dyfed’e aşık olur ve onunla evlenmek ister. Ancak, Pwyll bir başka kadına aşık olduğu için, Rhiannon ile evlenmek istemez. Rhiannon, bu duruma üzülür ve Pwyll’ün başka bir kadınla evlenmesine izin verir.

Rhiannon ayrıca, “Rhiannon’un Kuşları” adı verilen bir hikayede de anlatılır. Bu hikayede Rhiannon, üç güzel kuşa sahiptir ve bu kuşları kaybeder. Kuşlar sonunda geri döner ve Rhiannon, bir cadının onları çaldığını öğrenir.Rhiannon, atlarla da sık sık ilişkilendirilir. Bazı hikayelerde, atların kraliçesi olarak tasvir edilir. Ayrıca, doğurganlık ve bereketle de ilişkilendirilir.Rhiannon, Kelt mitolojisinde önemli bir figürdür ve birçok farklı hikayede yer alır. Atlar ve cinsel özgürlük gibi temalarla ilişkilendirilir ve Kelt kültüründe önemli bir yere sahiptir.

3.9. Manannan

Manannán mac Lir heykeli John Sutton tarafından Gortmore, Magilligan , County Londonderry , Kuzey İrlanda’da

Manannan, İrlanda ve Man Adası’na özgü bir Kelt deniz tanrısıdır. Mitolojik kaynaklarda, o denizlerin koruyucusu, kelimelerin efendisi, sanatın ve ticaretin patronu olarak tasvir edilir. Ayrıca güneşin batışında Man Adası’na yelken açan gök gemisi Wave Sweeper’in kaptanı olarak da bilinir.Manannan, çoğu zaman gizemli bir şekilde ortaya çıkar ve insanları hayatın gerçekleri hakkında düşünmeye teşvik eder. Mitolojide, onun kayığı insanlara zihinlerindeki sınırları aşmalarına yardımcı olmak için verir. Manannan ayrıca mistik ve büyülü güçlere sahip olarak tasvir edilir.

Manannan’ın mitolojik öyküleri arasında, özellikle İrlanda’da popüler olan bir hikaye olan “Táin Bó Cúailnge” de yer alır. Bu hikayede, Manannan, kahraman Cuchulainn’e yardım eder ve ona sihirli bir kılıç ve savaş arabası sağlar.Manannan’ın, Kelt sanatında da önemli bir yeri vardır. Genellikle, üzerinde bir deniz yaratığı olan bir kalkan tutarken, kendisi genç, güçlü ve kaslı olarak tasvir edilir. Ayrıca, bazı Kelt heykellerinde, Manannan’ın, sırtında sallanan bir çocukla tasvir edildiği de görülür. Bu, Manannan’ın bir çocuk koruyucusu olarak da görülebileceğine işaret eder.

3.10. Taranis

Taranis, Kelt mitolojisinde gök gürültüsü ve yıldırımın tanrısı olarak kabul edilir. Adı, “gök gürültüsü” anlamına gelen Kelt dili kökenli bir kelime olan “taran” dan gelir. Taranis, genellikle yıldırım çakıştığında duyulan gürültüyü temsil eden çekiç benzeri bir sembolle tasvir edilir.Taranis’in heykelleri çoğunlukla taştan yapılmıştır ve çoğu zaman yıldırım çakışması ve gök gürültüsünün yanı sıra bir çekiç veya yay tutan bir savaşçı olarak tasvir edilir. Bazı tasvirlerde Taranis, koruyucu bir kalkan veya güneş tekerleği ile birlikte görülebilir.Taranis, genellikle savaş, bereket, şimşek ve yargı ile ilişkilendirilir. Bazı kaynaklar, Taranis’in birçok Kelt kültüründe en önemli tanrılardan biri olduğunu ve hatta Roma tanrısı Jüpiter ile özdeşleştirildiğini belirtir. Taranis, birçok Kelt mitinde de yer almıştır ve bazı hikayelerde özellikle diğer tanrılarla bir araya geldiği görülür.Özetle, Taranis, Kelt mitolojisinde önemli bir tanrı olarak kabul edilir ve genellikle gök gürültüsü ve yıldırımın sembolü olarak tasvir edilir. Aynı zamanda savaş, bereket ve yargı ile ilişkilendirilir ve birçok hikayede diğer tanrılarla birlikte yer alır.

5. SONUÇ

Kelt kültürü ve arkeolojisi, tarihin eski dönemlerine ait en etkileyici ve ilgi çekici dönemlerinden biridir. Bu kültür, kendi mitolojisi, sanatı, edebiyatı, dilleri ve dinleriyle kendine özgü bir kimlik yaratmıştır. Arkeolojik bulgular, Keltlerin, tarih öncesi dönemlerde Avrupa’nın çoğu bölgesinde önemli bir varlık gösterdiğini gösteriyor.

Kelt kültürü, özellikle İrlanda, İskoçya, Galler ve Britanya Adaları’nda, 6. Yüzyıldan önce hüküm sürdü. Bu dönemde, Keltler tarım, madencilik, hayvancılık, avcılık ve balıkçılık gibi faaliyetlerle uğraştılar. Kentler kurarak, ticaret yoluyla diğer bölgelerle ilişki kurdular.Keltler, sanat eserleriyle de kendilerini gösterdiler. Özellikle İrlanda’da, Kelt kültürünün en güzel örnekleri olan el yazması kitaplar ve mücevherler günümüze kadar ulaşmıştır. Kelt mitolojisi, bu eserlerdeki tasvirlerle de zenginleştirilmiştir. Kelt mitolojisi, Keltlerin dini inançları ve tanrıları hakkında bilgi verir. Keltler, doğayı ve toprak ana Tanrıça olarak adlandırılan dişi bir ilahiyatı tapıyorlardı. Dagda, Morrigan, Lugh, Brigid, Cernunnos, Epona, Rhiannon, Manannan ve Taranis gibi birçok tanrı ve tanrıça Kelt mitolojisinde yer almaktadır.

Kelt edebiyatı, bu mitolojik öğeleri içeren hikayelerle doludur. Kelt müziği de, bu edebiyattan etkilenmiş ve bu kültürün özelliklerini taşıyan bir tarza sahiptir.Kelt kültürü, günümüzde de hala birçok insan için önemli bir yere sahiptir. Modern paganlar, Kelt mitolojisi ve dini inançlarına dayalı olarak kendi dini ritüellerini ve uygulamalarını yaratmışlardır. Ayrıca, popüler kültürde de Kelt etkileri görülmektedir. Romanlar, filmler ve diziler, Kelt mitolojisi ve kültürüne atıfta bulunarak, bu kültürün yaşamasına yardımcı olmaktadır.

Makalemin sonuna geldiğimize göre, Kelt kültürü ve arkeolojisi hakkında birçok konuyu ele aldık. Tarihte var olmuş bu önemli kültürün izleri günümüze kadar geldi ve hala birçok insan tarafından merakla inceleniyor.Makalemde Kelt kültürü hakkında geniş bir bilgi verdim.

Kelt mitolojisi ve tanrıları, Kelt müziği ve edebiyatı, Kelt sanatı, yaşam tarzı, dilleri ve inançları gibi birçok konuyu ele aldım.

Keltlerin tarihi oldukça uzun ve çeşitli yönleriyle ilgi çekicidir. Bu makale, okuyucuların Kelt kültürü hakkında daha fazla bilgi edinmelerine ve bu kültürün günümüzdeki etkilerini anlamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.Sonuç olarak, Kelt kültürü ve arkeolojisi, insanlık tarihinde önemli bir yere sahip olan ve günümüzde de hala birçok insanı etkileyen bir kültürdür. Gelecekte de bu kültürle ilgili daha fazla keşif ve araştırma yapılması, tarihimize ve kültürel mirasımıza katkı sağlayacaktır.^[1]