ICP-MS
Analitik Kimyanın Önemli Cihazlarından ICP-MS

- Blog Yazısı
ICP-MS
Inductively Coupled Plasma - Mass Spectrometry, Türkçesiyle “İndüktif
Eşleşmiş Plazma - Kütle Spektrometresi”; çağdaş analitik kimyanın en gelişmiş
yöntemlerinden birisidir. Bu teknoloji, özellikle iz elementlerin tespiti ve
nicelendirilmesi konusunda bizlere yüksek hassasiyet sunar. Katı ve sıvı örneklerde
çok sayıda elementin hızlı, ucuz, hassas ve doğru biçimde, niteliksel, niceliksel olarak
ölçülmesine olanak sağlayan ileri teknoloji bir analiz tekniğidir.
Teknik olarak örneğin elektromanyetik indüksiyonla yüksek sıcaklığa
ulaştırılan argon plazması tarafından iyonize edilmesi; iyonize elementlerin kütle
spektrometresi tarafından ayrıştırılması ve element derişimlerinin bir dedektör
tarafından ölçülmesi aşamalarını içerir. Örnekteki tüm elementlerin derişimleri 1 ile 2
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
dakika arasında değişen oldukça kısa bir sürede ölçülür.Genellikle plazma oluşturmak
için argon kullanılır çünkü argon sistemde plazma oluşturmak için ideal bir gazdır.
Yüksek sıcaklıklara dayanabilen, inert (reaksiyona girmeyen) bir gazdır ve bu
özellikleri ICP-MS'de plazma ortamı sağlamak için çok önemlidir.
ICP-MS Cihazının Bazı Özellikleri:
Yüksek Hassasiyet ve Duyarlılık
ICP-MS çok düşük konsantrasyonlardaki elementleri (trilyonlarca da bir düzeyine
kadar) tespit edebilen son derece hassas bir cihazdır. Bu özellik, özellikle iz
elementlerin, ağır metallerin ve mikro elementlerin tespiti gerektiğinde kritik bir
avantaj sağlar. Bu cihazlar genellikle “ppb” (parts per billion) ve “ppt” (parts per
trillion) seviyelerinde analiz yapar
Çoklu Element Analizi
ICP-MS çok sayıda elementin aynı anda analiz edilmesini sağlar. Yüksek verimli bir
şekilde, farklı elementlerin kütleleri ve iyonları ayrıştırılarak, birden fazla bileşiğin
aynı örnek üzerinden tespit edilmesine olanak tanır. Bu özellik, özellikle karmaşık
örneklerin analiz edilmesinde büyük kolaylık sağlar.
Geniş Dinamik Aralık
ICP-MS cihazları örneklerdeki elementlerin geniş bir konsantrasyon aralığını analiz
edebilir. Yüksek konsantrasyonlu elementler ile düşük konsantrasyonlu elementlerin
aynı anda doğru bir şekilde ölçülmesini mümkün kılar. Bu dinamik aralık, cihazın çok
çeşitli örnekler üzerinde kullanılabilmesine olanak tanır.
Düşük Arka Plan Gürültüsü ve İyon Geçiş Verimliliği
ICP-MS özellikle plazma kaynağından gelen iyonları çok yüksek verimlilikle toplar. Bu,
cihazın düşük arka plan gürültüsü ile yüksek hassasiyetle çalışmasını sağlar. Böylece
daha güvenilir sonuçlar elde edilir, çünkü cihazın tepki verebildiği minimum element
konsantrasyonu oldukça düşüktür.
İleri Seviye Kütle Ayırma Kapasitesi
ICP-MS geleneksel kütle spektrometresinin ötesinde, izotopların bile ayrımını
yapabilme yeteneğine sahiptir. Bu, aynı elementin farklı izotoplarının tespit
edilmesini sağlar ve izotop ölçümleri, çevresel izleme ve biyolojik örneklerin
analizinde oldukça önemli olabilir.
İzotop Oranı Analizi
ICP-MS, sadece elementlerin miktarını değil, aynı zamanda bunların izotop oranlarını
da belirleyebilir. Bu özellik, özellikle jeokimya ve çevre bilimlerinde, örneklerin
kökenlerinin izlenmesinde kullanılır. Örneğin, ağır metal kirlenmesinin kaynağını
saptamak için izotop oranları önemli bir gösterge olabilir.
Çeşitli Örnek Türlerine Uygunluk
ICP-MS cihazları farklı örnek türleriyle çalışabilir. Su, toprak, hava, gıda, biyolojik
dokular, atıklar gibi çok çeşitli matrislerde ölçüm yapılabilmektedir. (Matris
örneğinizin genel dokusudur.) Cihaz, sıvı örneklerin yanı sıra katı örneklerin
çözülmesi veya açığa çıkarılması işlemlerinin ardından katı örneklerle de analiz
yapabilir. Bu özellik, ICP-MS’yi son derece esnek bir analiz aracı haline getirir.
Hızlı ve Verimli Sonuçlar
ICP-MS, diğer analitik yöntemlere kıyasla çok hızlı sonuçlar verir. Bir örnek üzerinde
yapılan analiz, genellikle birkaç dakika içinde tamamlanabilir. Bu hız, özellikle büyük
numune gruplarının analiz edilmesi gereken durumlarda zaman tasarrufu sağlar ve
laboratuvarların verimliliğini artırır.
Yüksek Çözünürlük
ICP-MS kütle ayırma yeteneği sayesinde çok yüksek çözünürlük sunar. Bu,
elementlerin birbirine çok yakın kütleye sahip izotoplarının veya iyonlarının
birbirinden net bir şekilde ayrılmasını sağlar. Örneğin, “arsenik” ve “selenyum” gibi
elementler arasındaki ayrımı doğru bir şekilde yapmak, ICP-MS’nin yüksek
çözünürlük sayesinde mümkün olur.
Otomasyon ve Veri Analizi
Modern ICP-MS cihazları, büyük veri setlerini otomatik olarak toplayıp analiz edebilir.
Bu, kullanıcıların verileri hızlı bir şekilde işleyebilmesini sağlar. Ayrıca, bu cihazlar
genellikle özel yazılımlar ile entegre çalışarak, verilerin daha detaylı analizini ve
raporlamasını kolaylaştırır.
ICP-MS, sunduğu yüksek hassasiyet, hız ve çoklu element analizi yetenekleri
ile laboratuvarlarda vazgeçilmez bir araçtır. Çevre analizi, biyoteknoloji, gıda
güvenliği, çevresel izleme, doğal kaynak suyu, içme suyu, atık sular ve toprak
numuneleri, ilaç sektörü, jeoloji, petrokimya ve maden alanlarında ağır metal ve eser
element analizleri gibi birçok alanda kritik veriler sağlamak için kullanılır. Bu cihazın
gelişmiş özellikleri, her türlü karmaşık örneğin doğru ve güvenilir bir şekilde analiz
edilmesini mümkün kılar.
Cihaz Analizlerini Nasıl Gerçekleştiriyor:
Sıvı örnek, genellikle bir sprey cihazı (nebulizer) aracılığıyla enjekte edilir, bu
da örneği ince bir aerosole dönüştürür. Aerosol, yüksek sıcaklıkta iyonize olmuş bir
gaz olan indüktif bağlı plazmaya gönderilir. Burada örnek atomize edilir ve atomlar
iyonize olur: İyonlar, kütle spektrometresine yönlendirilir, burada kütle/yük
oranlarına göre ayrılır ve tespit edilir. Her elementin miktarı, sinyal yoğunluğuna göre
belirlenir.
Katı örnekler doğrudan Lazer Aşındırma ICP-MS tekniği ile ya da çözeltiye
alındıktan sonra Çözelti ICP-MS tekniği ile ölçülebilirler. Lazer Aşındırma ICP-MS
analizlerinde katı örnek üzerine gönderilen lazer ışın palsı örneğin sırasıyla erimesine,
buharlaşmasına, atomizasyonuna, iyonizasyonuna neden olur. İyon plazması argon
gazı tarafından süpürülerek ICP-MS plazma fenerine buradan da ölçüm için kütle
spektrometresine bölümüne gönderilir. Lazer Aşındırma ICP-MS analizlerinde
saptama sınırı ve ölçüm hassaslığı Çözelti ICP-MS analizlerine göre daha kabadır.
Doğrudan Lazer Aşındırma ICP-MS tekniğinin uygulanması bazı örneklerin
doğasına uygun olmayabilir. Bu durumda tek çözüm Çözelti ICP-MS tekniğinin
uygulanmasıdır.
Bir katının çözeltiye alınmasında amaç katıyı oluşturan tüm bileşenlerin
çözeltiye geçmesidir. Bununla birlikte katıların çözünme eğilimleri oldukça farklıdır ve
aynı katının farklı bileşenleri farklı çözünme davranışı gösterebilirler. Bu nedenle, tüm
katılara uygulanabilecek tek bir çözme yöntemi yoktur. Mikrodalga fırını, asit yatak
(digestion) ve eritiş (füzyon) başlıca katı çözme teknikleridir. Bu teknikler işlemde
kullanılan kimyasal türlerine ve oranlarına göre kendi içlerinde de farklı gruplar
içermektedirler.
Risk açısından, Lazer Aşındırma ICP-MS ölçümleri araştırmacı ve onun
talimatları doğrultusunda sistem işletmenince gerçekleştirilir. Bu ölçümlerde örnek
üzerine 266 nanometre dalga boyunda morötesi (UV) lazer palsları gönderilmektedir.
Sistem ışın kaçaklarına karşı uyarı ve önlemler içermekle birlikte % 100 koruma
garanti edilememektedir. Örnekten yansıyan veya sistemden kaçan UV radyasyon
ciddi ve kalıcı görme hasarına neden olabilir. Bu nedenle Lazer Aşındırma
uygulamasına katılan araştırmacıların bu riski bilmelidirler. Gerek duyulması
durumunda UV koruma özelliğine sahip gözlük kullanılması faydalı olabilir.
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- AsianLII. Regulations On Export Control Of Nuclear Dual-Use Items And Related Technologies. Alındığı Tarih: 6 Şubat 2025. Alındığı Yer: asianlii | Arşiv Bağlantısı
- M. A. L. U. V. A. Merkezi. İndüktif Eşleşmiş Plazma-Kütle Spektroskopisi (Icp-Ms) - Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama Ve Araştırma Merkezi | Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Alındığı Tarih: 6 Şubat 2025. Alındığı Yer: arum.ogu | Arşiv Bağlantısı
- Hacettepe Üniversitesi. Hacettepe Üniversitesi Icp-Ms Laboratuvarı. Alındığı Tarih: 6 Şubat 2025. Alındığı Yer: icp.hacettepe | Arşiv Bağlantısı
- SUBİTAMSinop. Icp-Ms Laboratuvarı – Bilimsel Ve Teknolojik Araştırmalar Uygulama Ve Araştırma Merkezi. Alındığı Tarih: 6 Şubat 2025. Alındığı Yer: subitam.sinop | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/07/2025 02:23:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19748
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.