Genişleyen Aphantasia Tanımı: Araştırmacılar Yeni Sınırlar Öneriyor
Araştırmacılar afantazi tanımını "görselleştirme yetersizliği"nin ötesine taşıyor. Bu daha geniş çerçeve, durumu nasıl anladığımızı ve onunla nasıl özdeşleştiğimizi etkiliyor.

- Blog Yazısı
Aphantasia Tanımı
Yaygın olarak görselleştirme yetersizliği olarak bilinen aphantasia kavramı yeni bir yayında genişletilmiştir. Uluslararası Cortex dergisinde Adam Zeman, Merlin Monzel, Joel Pearson, Christian Scholz ve Julia Simner'ın katkılarıyla Aphantasia adlı bir makale, durumu anlamak için daha geniş bir çerçeve önermektedir.
Bu genişletilmiş afantazi tanımı, duruma ilişkin anlayışımızda önemli bir değişimi temsil ediyor ve araştırma, tanı ve bireylerin afantazi ile nasıl özdeşleştikleri açısından geniş kapsamlı sonuçlar doğurabilir.
Yayın, afantazi anlayışımızda birkaç önemli revizyon ortaya koyuyor. İlk olarak, tanım artık görsel imgelemenin ötesine geçerek diğer duyusal biçimlerin yokluğunu da kapsıyor. Ek olarak, artık hem imgelemenin yokluğunu hem de neredeyse yokluğunu içeriyor ve bu da çok zayıf veya geçici zihinsel imgelemesi olan bireylerin afantazi spektrumunda değerlendirilebileceğini gösteriyor.
Afantazi tanımı, hem zihinsel imgeler oluşturmaya yönelik kasıtlı girişimleri hem de roman okurken olduğu gibi kendiliğinden oluşan imgeleri açıklar. Dahası, doğuştan gelen, ancak muhtemelen yaşamın ilerleyen dönemlerinde tanımlanan afantazi ile nörolojik veya psikiyatrik yaralanmalar veya bozukluklar sonucu oluşan edinilmiş afantazi arasında önemli bir ayrım yapar.
Aphantasia Tanımları
Aşağıda afantazi tanımlarının bir özeti verilmiştir. Bu özet içerisinde, 'Geniş Terimler' kategorisi afantazi ile ilgili genel tanımları ve kapsayıcı kavramları kapsar. 'Duyusal Modaliteler' kategorisi, etkilenen duyusal alana göre afantazinin belirli alt tiplerini kapsar. Son olarak, 'Köken' kategorisi, doğuştan gelen afantazi (doğuştan) ile nörolojik veya psikiyatrik rahatsızlıklardan kaynaklanan afantazi (edinilmiş) arasında ayrım yapar.
Genel Terimler
Aphantasia , imgelemenin yokluğu veya neredeyse yokluğu anlamına gelir, en yaygın olarak tam uyanıklık halindeyken görüş alanımızın dışındaki şeyleri görselleştirememe durumudur. Bu, söz konusu nesne hakkında 'düşünmenin' aksine, duyusal niteliklere sahip zihinsel imgeler oluşturma (yani, zihnin gözünde bir resim görselleştirme) yetersizliği anlamına gelir.
Çok duyulu afantazi , görsel, ses, koku, tat, hareket veya dokunma gibi iki veya daha fazla duyusal modalitede zihinsel imgelemenin yokluğunu tanımlar.
Küresel afantazi, tüm duyusal modalitelerde zihinsel imgelemenin tamamen yokluğunu temsil eder. Buna bazen 'toplam afantazi' denir.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Duyusal Modaliteler
Görsel afantazi, zihinsel imgeler oluşturamama veya zihinde canlandıramama olarak ortaya çıkar.
İşitsel afantazi , seslerin, seslerin veya müziğin zihinsel olarak yeniden yaratılmasını engeller.
Koku afantazisi, kokuları zihinsel olarak yeniden yaratamama veya hayal edememe durumunu ifade eder.
Tat afantazisi, tatları zihinsel olarak yeniden yaratma veya hayal etme yeteneğini etkiler.
Motor afantazi, hareketleri veya eylemleri zihinsel olarak prova edememe veya hayal edememe olarak ortaya çıkar.
Dokunsal afantazi, dokunma veya doku duyumlarını zihinsel olarak yeniden yaratma veya hayal etme yetersizliğini içerir.
Kökeni
Afantazi edinilmiş veya doğuştan olabilir. Edinilmiş afantazi yaşamın ilerleyen dönemlerinde, genellikle nörolojik veya psikolojik durumlar, beyin yaralanmaları veya travma nedeniyle gelişir. Doğuştan afantazi doğumdan itibaren mevcuttur, muhtemelen genetik veya gelişimsel faktörler nedeniyle.
Afantazi Türleri
Afantazi, etkilenen duyusal modalitelere (küresel, çok duyulu veya tek duyulu) ve kökene (doğuştan veya edinilmiş) göre farklı tiplere sınıflandırılabilir. Potansiyel tipler, tüm duyularda imgelemenin tamamen yokluğundan belirli duyusal alanlarda imgelemenin yokluğuna kadar değişir.
Global afantazi iki şekilde ortaya çıkar: doğuştan gelen, doğumdan itibaren tüm duyularda zihinsel imgelemenin tamamen yok olduğu durum ve edinilmiş afantazi, bu tamamen yokluğun yaşamın ilerleyen dönemlerinde nörolojik veya psikolojik durumlar, beyin hasarı veya travma nedeniyle geliştiği durum.
Çoklu duyusal afantazi benzer şekilde hem doğuştan hem de edinilmiş formlarda ortaya çıkar ve iki veya daha fazla duyuda zihinsel imgelemenin yokluğunu içerir. Doğuştan form doğumdan itibaren mevcuttur, edinilmiş form ise çeşitli nörolojik veya psikolojik faktörler nedeniyle daha sonra gelişir.
Tek duyusal afantazi, doğuştan veya edinilmiş olabilir ve yalnızca bir duyusal modaliteyi etkileyebilir. Örnekler arasında görsel afantazi, işitsel afantazi veya diğer belirli duyusal alanlar bulunur.
Aphantasia Topluluğu İçin Sonuçlar
Bu genişletilmiş afantazi tanımı, afantazi hakkında daha kapsamlı bir anlayış sunarken, aynı zamanda afantazi topluluğumuz için önemli soruları da gündeme getiriyor:
Yeni tanım, görsel imgelemenin ötesinde birden fazla duyusal modaliteyi kapsıyor. Bu çok duyulu bakış açısı, afantazi ve günlük yaşam üzerindeki etkisine dair anlayışımızı nasıl değiştirebilir?
Afantazi tanımını imgelerin 'neredeyse yokluğu'nu da kapsayacak şekilde genişletmek daha fazla kapsayıcılık sunarken, toplam afantazisi olanların deneyimlerini zayıflatma riski taşıyor mu? Kapsayıcılığı, kesin bilimsel ve entelektüel kategorizasyon ihtiyacıyla nasıl dengeliyoruz?
Bu genişletilmiş tanım, özellikle kendiliğinden oluşan imgeleri bilinçli olarak deneyimlemeyen afantazi topluluğu içindeki öz tanımlamayı nasıl etkileyebilir?
Doğuştan ve sonradan edinilen afantazi arasındaki ayrımın açıkça tanımlanması, zihinsel imgelemenin esnekliği ve olası müdahaleler konusunda hangi yeni araştırma alanlarının açılmasına yol açabilir?
Bu değerlendirmeler, durumu nasıl anladığımız, bireylerin bununla nasıl özdeşleştiği ve gelecekteki araştırmalar için ne anlama geldiği gibi temel yönlere değiniyor. Bu genişletilmiş afantazi tanımına daha derinlemesine dalalım ve sunabileceği fırsatları ve zorlukları keşfedelim.
Küresel Aphantasia'nın Tek Bir Terim Olarak Kullanılması Durumu
'Görsel afantazi', 'işitsel afantazi' ve 'küresel afantazi' gibi terimlerin kullanılması, terminolojiye birleşik bir yaklaşımı temsil eder. Bu çerçeve, araştırmacıların işitsel imgeleme yokluğu için 'anauralia' ve tüm duyular genelinde yokluk için 'diskonez' gibi tamamen yeni terimler oluşturmayı önerdiği 2021'de sorgulandı. Buna karşılık, Cortex dergisinde yayınlanan bir yorum, 'afantazi' terminolojisinin uygun tanımlayıcılarla sürdürülmesini savundu ve bu yaklaşımın daha esnek ve kesin olduğunu, ancak hem bilimsel hem de kamusal söylemde zaten yerleşik olduğunu savundu.
Pratik bir örneği ele alalım: İşitsel imgeleme deneyimleyen (yani zihninde müzik "duyabiliyor" ve besteleyebiliyor) ancak diğer tüm duyusal biçimlerde zihinsel imgelemeden yoksun olan biri deneyimini basitçe " işitsel duyular hariç tüm duyularda afantazi " olarak tanımlayabilir. Bu tanımlama, etkilenen her duyu için ayrı özel terimler kullanmaktan çok daha erişilebilirdir; motor veya dokunsal imgeleme gibi daha az tartışılan biçimler için bu terimlerin yeniden oluşturulması gerekir.
Bu birleşik terminoloji yalnızca iletişimi kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda imgeleme deneyimlerinin tüm yelpazesini barındırabilen kapsayıcı bir çerçeve de oluşturur. Bireylerin, ayrı terimlerin kullanımı zor bir koleksiyonuna güvenmeden, benzersiz bilişsel manzaralarını doğru bir şekilde tanımlamalarını sağlar ve hem bireylerin hem de başkalarının deneyimlerini anlamalarını ve tartışmalarını kolaylaştırır.
Edinilmiş Aphantasia: Zihnin Gözü, Zihnin Kulağı, vb. Kapandığında
Edinilmiş afantazi, bir kişinin nörolojik yaralanmalar, psikiyatrik bozukluklar veya diğer tıbbi durumlar nedeniyle bir veya daha fazla anlamda zihinsel imgeleme üretme yeteneğini kaybetmesi durumunda ortaya çıkar. Daha önce mevcut olan bir bilişsel işlevin bu ani kaybı, beynin uyum yeteneği ve bilişsellikte zihinsel imgelemenin rolü hakkında benzersiz bir bakış açısı sağlar.
Bu belirgin tezahürler beyin esnekliği ve adaptasyonu hakkında ilgi çekici sorular ortaya çıkarır. Beyin, yaşam boyu süren imgeleme eksikliğini ve ani kaybını nasıl telafi eder? Edinilmiş afantaziyi incelemek olası tedavileri bilgilendirebilir mi? Bu iki form arasındaki farklar zihinsel imgelemenin nöral temeli hakkında ne ortaya koyuyor?
Araştırmacılar her iki türü de tanıyarak çalışmalarını ve olası müdahalelerini daha iyi uyarlayabilirken, afantazisi olan bireyler deneyimleri için değerli bir bağlam elde edebilirler. Araştırma ilerledikçe, bu ayrım muhtemelen afantazi anlayışımızı ve bilişsel bilim için çıkarımlarını şekillendirmede önemli bir rol oynayacaktır.
Genişletilmiş Bir Anlayışla İlerlemek
Zeman ve meslektaşları tarafından önerilen afantazi tanımı, bu büyüleyici duruma ilişkin anlayışımızda önemli bir değişimi işaret ediyor. Bu genişletilmiş tanımın birkaç temel yönünü inceledik:
Tüm duyusal modalitelerde tek bir terim olan 'afantazi' kullanma durumu, tartışma ve araştırma için birleşik bir çerçeve sunar. İmgelemenin 'neredeyse yokluğu'nun dahil edilmesi, tanımsal sınırları nerede çizdiğimizi düşünmemize meydan okur. Kasıtlı ve kendiliğinden imgeleme deneyimleri arasındaki ayrım, zihinsel imgelemenin karmaşıklığına dair yeni bakış açıları sağlar. Son olarak, hem doğuştan hem de edinilmiş biçimlerin tanınması, durumun çeşitli tezahürlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
Bu değişiklikler afantaziyi anlamak için daha kapsamlı bir çerçeve sunuyor, ancak aynı zamanda farklı düzeylerde imgeleme yeteneğine sahip bireyleri nasıl kategorize ettiğimiz, incelediğimiz ve desteklediğimiz konusunda önemli sorular da ortaya çıkarıyor . İlerledikçe, afantazi topluluğunun bu gelişen anlayışı şekillendirmede aktif bir rol oynaması hayati önem taşıyor.[1]
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ T. Ebeyer. Expanding Aphantasia Definition: Researchers Propose New Boundaries. (18 Ocak 2025). Alındığı Tarih: 1 Mart 2025. Alındığı Yer: Aphantasia Network | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/05/2025 08:45:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19931
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.