Geleceğin malzemesi

Geleceğin Malzemesi: Miselyum

Nisan Yanmaz / Biyoloji 1. sınıf

Ayaklarımızın altında bundan çok daha büyüleyici bir şeyler oluyor. Bu ormanı birbirine bağlayan, devasa bir bilişsel ağ olan ve bitki örtülerinin birbirleriyle iletişim ve etkileşim halinde olmalarını sağlayan birbiri içine geçmiş, karmaşık olan bu sisteme ‘miselyum’ denir.

Astrobiyolog Carl Sagan ‘Kozmos’ kitabında miselyuma şöyle yer vermiştir;

- ‘Başka bir tür zekâ daha vardır, bize çok daha yakın olan bir tür. Yakın zamana kadar varlığından haberimiz olmadığı bir zekâ türü. En çılgın hayallerimizin bile ötesinde bir karmaşıklığa sahip olan bu zekâ, anlatılamayacak büyüklükteki nüfusları olan bir topluluk tarafından inşa edilmiş bir zekâ. Bu oluşum; küfler, bitkiler ve hayvanlar arasında oluşan tarih öncesi bir ortaklığın gizli bir iletişim ağıdır. Bu sistem üzerinden türler ve hatta farklı farklı canlı sınıfları arasında gıda, mesaj ve empati alışverişinde bulunurlar.’

Yapısı

Polimerik, hızlı büyüyen ve gittikçe daha da dallanan bitkisel liflerden oluşması en belirleyici özelliklerindendir. Protein, glukan ve kitin birleşiminden oluşan bitkisel özlü, boşluklu ve karmaşık bir ağ yapısına sahiptir

Miselyum, tek bir spordan substratın her köşesine yayılan 1-30 μm çapında ince beyaz filament ağından oluşan bir mantarın bitkisel kısmıdır. Her miselyum filamenti proteinler, glukanlar ve kitin dahil olmak üzere kimyasal bileşimde değişiklik gösteren çok sayıda katmandan oluşur

İletişim

Sagan aynı kitabında ‘Miselyum, ormanı bir topluluk haline getirir’ der. Bu söze uygun bir örnekle devam eder, bilim insanları Güney Afrika’daki Akasya ağaçları üzerinde yaptıkları araştırmada şunu fark ettiler. Bir zürafa grubu ağacın en üst yapraklarından yemeye başlar. Ağaç ilk ısırığın acısıyla zürafaların hoşuna gitmeyen bir kimyasal salgılar. Ancak Akasyaların tek yapabildiği bu değildir, dost Akasyalara etilden oluşan bir çığlık gönderirler: ‘dikkat sorun yaklaşıyor’. Zürafalar için yakındaki diğer Akasya ağacına yönelmek yeterli değildir çünkü artık o çevredeki ağaçlar uyarıyı almıştır.

Üretim

Miselyum üretim sürecinin oldukça hızlı ve maliyetsiz işlediği söylenebilir. Miselyum, düşük değerli mahsul atıkları veya ahşap atıkları (eski saman, pirinç, mısır kabuğu) gibi organik atıklar yoluyla 2-4 hafta içinde yetiştirilebiliyor ve doğal bir yapıştırıcı olduğundan bu malzemeler ile birleşiyor. Bu süreçte miselyum görevi ise, atığı kapsülleyip temel malzemeyi yiyerek ve kendisine bağlanan parçalarla büyümek denebilir.

Kullanım alanı

Son yıllarda malzeme teknolojileri çalışmalarında popülerliği artan oldukça dayanıklı, işlevsel, düşük emisyonlu bir biyolojik malzeme. Çalışmalar, miselyumun iyi yalıtım, akustik ve yangın performansı sağladığını, ambalaj ve dekorasyon gibi ürünler üretmek için hızlı ve ucuz bir alternatif olarak değerlendirilebildiğini, deri benzeri ürünler de dahil olmak üzere yeni malzemeler yapmak için işlenebilir özelliklere sahip olduğunu gösteriyor.

İnşaat sektöründe miselyumun bölme duvar tuğlaları hâline getirilip kullanıldığı projeler bulunmaktadır. Miselyum tuğlaları bir araya getirilerek kısa bir süre içinde malzeme birbirine yapıştırılmaktadır. Kuruduktan sonra zımparalanabilen ve boyanabilen sert bir yüzey oluşturan miselyum tuğlalar, kurşun geçirmezlik ve karbondioksit emici özelliği ile gelecekteki binaların inşası için ekoloji dostu, sürdürülebilir ve aynı zamanda dayanıklı bir malzeme olma yolunda ilerlemektedir.

Dezavantajları

Söz ettiğimiz bütün olumlu taraflarına karşılık miselyum kompozitlerinin çekme ve basınç mukavemeti yeterli değildir ayrıca boşluklu yapısı nedeniyle su emme kapasitesi yüksektir.

Sonuç

Geleneksel yapı malzemelerine kıyasla geri dönüştürülebilen miselyum daha az atık üreten ekonomik bir malzemedir fakat çekme ve basınca karşı mukavemeti yetersizdir bu yüzden miselyumun özelliklerini doğrudan etkileyen çevresel koşullara şekillendirme ve işleme tekniklerine müdahalede bulup özelleştirirsek inşaat endüstrisinde kullanılan geleneksel malzemelerle rekabet gücünün yüksek olduğu görülmektedir.

^[2]