Et Yiyen Bakteri Hastalığı

Halk arasında et yiyen bakteri hastalığı olarak bilinen nekrotizan fasit yumuşak dokular ve kaslarda oluşan nekrozlarla karakterize bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri ilk etapta kendini belli etmediği için hastalığın hızlı tanısı her zaman mümkün olmamaktadır. Bu enfeksiyon ise çok hızlı bir şekilde yayıldığı için, hızlı tedavi oldukça önemlidir. Hastalık hızlı yayıldığı için hızlı tedavi edilemezse ölümcüldür. ^[1]

Hastalık çok sık görülmemekle beraber 2000 yılı aşkın süredir bilinmektedir. M.Ö 5. yüzyılda Hipokrat hastalığı lenfadenopati ile birlikte erizipelin (yüzeysel bir deri enfeksiyonu) komplikasyonu olarak tanımlamıştır.^[15] 18. ve 19. yüzyıllarda İngiliz deniz cerrahları bu hastalığı "hastane kangreni" olarak adlandırmışlardır.^[16] Hastalık gerçek anlamda ilk kez 1764 yılında Baurienne tarafından tanımlanmıştır. 1883 yılında ise Jean Alfred Fournier genital organlar ve perineyi tutan fasiit tablosunu “Fournier gangreni” olarak adlandırmıştır. Meleney ise hastalığın etkeni olarak ilk kez Streptokok cinsi bakterileri izole etmiştir. 1952 yılına gelindiğinde ise Wilson enfeksiyonu ilk kez doku ve kasların nekrozu olarak tanımlamış ve hastalığı Nekrotizan fasiit olarak adlandırmıştır. Wilson ayrıca bu hastalığın bulgularını da ortaya koymuştur. ^{[2], [3]}

Hastalık neden olan bakteriye göre monomikrobiyal Nekrotizan fasiit ve polimikrobiyal Nekrotizan fasiit olarak gruplandırılmaktadır.

Monomikrobiyal Nekrotizan fasiitte hastalığa tek bir tür mikroorganizma neden olmaktadır. Bu mikroorganizmalar ise genellikle Gram pozitif mikroorganizmalardır. Grup A Streptokoklar ve metisilin dirençli Stafilokoklar bu grup hastalıkta en çok izole edilen bakterilerdir. Bu organizmalardan salınan toksinler toksik şok sendromu dahil olmak üzere bazı semptomlardan da sorumludur. ^{[4], [5]}

Polimikrobiyal Nekrotizan fasiitte hastalığa birden çok mikroorganizma neden olmaktadır. Bu hastalıktan hem anaerobik hem de aerobik mikroorganizmalar sorumludur. Bu mikroorganizmaların neden olduğu tür Nekrotizan fasitte gazlı gangren de görülmektedir.^{[4], [5]}

Yapılan çalışmalar hastalığa birden fazla tür mikroorganizmanın neden olduğunu ortaya koymaktadır. Bu mikroorganizmalar bakteriler ve mantarların içinde bulunduğu grubu içermektedir. Hastalığa neden olan mikroorganizmalar; Grup A ve B Streptokoklar, Staphylococcus aureus, Bacillus spp., Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter cloacae, Klebsiella spp., Proteus spp., Serratia spp., Acinetobacter calcoaceticus Citrobacter freundii, Pasteurella multocido, Bacteroides spp., Clostridium spp., Peptostreptococcus spp., Vibrio vulnificus, Vibrio parahenwlyticus, Vibrio domsela, Vibrio alginolyticus, Candida spp., Aspergillus spp., Rhizopus spp. olarak sayılabilmektedir.^[6]

Hastalığın Epidemiyolojisi

Nekrotizan fasiit dünyanın bazı bölgelerinde yılda, her 100.000 kişide bir civarında görülmekteyken, Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda yaklaşık her 100.000 kişide 0,4 görülmektedir. Nekrotizan fasiit sık görülmeyen bir hastalık olsa da mortalite oranı oldukça yüksektir ^[7] .

Bununla beraber Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl A grubu β-hemolitik Streptokok’lar ve S aureus'un neden olduğu 10 milyondan fazla boğaz ve deri enfeksiyonunun yaklaşık 600'ünün Nekrotizan fasiite ilerlediği belirtilmektedir.^[14]

Nekrotizan Fasiit Tablosu Nasıl Ortaya Çıkabilmektedir?

Nekrotizan fasiite neden olan bakteriler vücuda cerrahi yaralar, delinme yaraları veya diğer yaralanmalar, deri ülseri, enjeksiyon, yanıklar, küçük kesikler ve böcek ısırığı gibi yollar ile girebilmektedir. ^{[8], [9]}

Hastalık İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Bu hastalık için risk faktörleri; diyabet, alkol ve sigara kullanımı, kronik hastalık, immün baskılayıcı ilaç kullanımı, yetersiz beslenme, damar içi ilaç kullanımı, periferik damar hastalığı, böbrek yetmezliği ve obezite gibi faktörlerdir.^[2]

Bu risk fakötürlerinin yanında Grup A Streptokok' lara bağlı gelişen Nekrotizan fasiit sıklıkla genç bireylerde görülmektedir. Bunun nedeninin genç bireylerin daha önce bu mikroorganizmayla karşılaşmaması ve bu nedenle vücutlarında koruyucu antikorların bulunmaması olduğu düşünülmektedir. Çocuklarda su çiçeği enfeksiyonu ve P. aeruginosa'nın sırasıyla en sık görülen hastalık başlatıcı faktör ve izole edilen organizma olduğu bildirilmiştir.^[12]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Ayrıca yapılan çalışmalar, suçiçeği enfeksiyonuyla beraber steroid olmayan ilaç kullanımının Nekrotizan fasiit için risk fatörü olduğunu gösterse de bu konu hakkındaki tartışmalar devam etmektedir.^[13]

Nekrotizan Fasiitin Semptomları Nelerdir?

Hastalığın semptomları erken ve geç semptomlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Erken semptomlar arasında; vücut ağrıları, ateş ve titreme, mide bulantısı, ishal ve yara yerinde çok şiddetli ağrı görülürken, geç belirtiler arasında kızarık ya da kahverengi deri, dokularda şişme, düzensiz kan akışı, kanlı veya sarımsı sıvıyla dolu kabarcıklar, doku ölümü (nekroz) ve sepsis ortaya çıkmaktadır^[10] .

Tedavi Yöntemleri

Hastalığın tedavisi arasında cerrahi müdahale ve antibiyotik kullanımı yer almaktadır. Hastalığın tanısını koymak zor olduğu için çoğu durumda hastalık hızlı ilerlemekte ve bazı durumlarda hasta uzvun ampüte edilmesi gerekebilmektedir. Cerrahi işlemden sonra ise yaranın iyi bakımı oldukça önemlidir. İşlem sonrası kan desteği, uygun antibiyotiklerin kullanımı, yaranın iyi bakımı ve yeterli ve dengeli beslenme dikkat edilmesi gereken hususlardandır ^[11] .