Dünyanın En Korkunç Deneylerinden Bir Tanesi : Küçük Albert Deneyi

Geçmişten günümüze insanlık durmaksızın bir şeylerin nasıl oluştuğunu hep merak etmiştir ve bunları görmek, bilmek için çeşitli yöntemlere başvurmuştur. Bunların birçoğu bilim ve evrim dünyasına önemli ölçüde katkı sağlasa bile bazıları hiçte olumlu yönde etki etmedi. İşte bunlardan biriside makalemizde açıklayacağımız ''Little Albert Experiment'' veya Türkçe adıyla ''Küçük Albert Deneyi'' olacaktır.

Küçük Albert Deneyinin asıl amacı klasik koşullanmanın insanlar üzerindeki etkisini öğrenmekti. Peki ya nedir bu klasik koşullanma diye soracak olursanız şöyle anlatayım;

Klasik koşullanma veya diğer adıyla tepkisel koşullanma, yaşayan canlıların ve organizmaların doğal olayları karşı verdiği tepkileri yapay olaylara verip vermeyeceğini öğrenmek için yapılan deneylere verilen addır. Kısacası bir canlı doğada yaşadığı bir olaya karşı bir tepki veriyorsa, bu tepkiyi yapay bir ortada tekrardan verebilir mi sorusunu cevaplamak için yapılan deneylerdir. Bu teoriyi ortaya atan kişi ise İvan Pavlov isimli ünlü Rus fizyologdur.

Küçük Albert Deneyi ise tam olarak bu konu hakkında yapılan deneylerden birisidir. Deneyi yapan kişiler Amerikalı psikolog John B. Watson ve öğrencisi Rosaile Rayner. Watson ve Rayner, bu deneyi yapmalarındaki amacın korkunun doğuştan mı yoksa sonradan mı oluştuğunu öğrenmekti.

Deneyi Watson ilk defa Johns Hopkins Üniversitesi'nde ortaya atmıştır. Deneyi gerçekleştirmek için öğrencisi Rayner'ı yanına almıştır.

Deney için henüz yeni doğmuş bir bebek gerekiyordu. Nedeni ise yeni doğmuş bir bebeğin beyni henüz tam olarak gelişmediği için bu bebeğin üzerinde gerçekleşecek olan etki hem daha kısa kendini gösterecek hem de ilerleyen yaşlarda daha rahat gözlem yapılabilecekti.

Bebek için günlerce arama yapan bu ikili, henüz 8 aylık olan bir bebeği deney için kullanmaya karar verdiler. Bebeğin gerçek adı Dauglas Merritte olsada deney için bebeğe '' Küçük Albert'' ismi verilmişti.

Deney Johns Hopkins Üniversitesi'nde yapılmaya başlanmıştı. Deneyin başlarında Albert için birkaç duygusal test yapılır. Albert'ın önüne sırasıyla beyaz bir fare, tavşan, yanan kağıt parçaları, peluş bebek ve maske gibi bebeğin ilk defa gördüğü şeyler konuldu. Amaç Albert'ın bunlara karşı nasıl bir tepkide bulunacağını bilmekti. Albert bu tür nesne ve canlılara gayet gülümser olarak yaklaştı.

Deneyin İlk Aşaması : Albert küçük bir odaya konur ve odada Albert ile bir yatak dışında bir şey bulunmaz. Odaya küçük bir laboratuvar faresi salınır. Albert fareden korkmaz hatta fareyi sever ve yakalamaya çalışır.

Deneyin İkinci Aşaması : Asıl korkunç deney burada başlar. Fare tekrardan odaya sarılır. Fakat Albert her fareye dokunduğunda bir çekiç ile bir demir çubuğu birbirine vurarak rahatsız edici sesler çıkarırlar. Ömründe ilk defa böyle rahatsız edici bir ses duyan Albert, bir süre sonra ağlamaya başlar. Bir süre sonra orta sessizleştiğinde Albert fareye yine dokunur ve yine aynı ses çıkartılır. Albert bu sesi duymaktan korktuğu için fareye dokunmamaya başlar.

Deneyin Üçüncü Aşaması : Önceki aşamada yapılan işlem sürekli tekrar edildi. Bunun sonucunda Albert ne zaman tüylü ve beyaz bir nesne veya canlı görse onunla temas kurmamaya başlar. İlerleyen günlerde Watson Noel Baba kostümü giyerek Albert'ın yanına gitmiştir. Fakat Albert kostümün üstünde bulunan tüylerden çok korkmuştur ve ağlamaya başlamıştır. Git gide Albert tüylü nesnelerden korkmaya başlamıştı.

Üç aşamadan oluşan deney sonucunda korkunun sonradan oluştuğu ispatlanmıştı. Fakat deney sonucu Albert'ın sağlık durumu oldukça hasar almıştı. Albert ne zaman yalnız bırakılsa hep ağlamaya başlar, çığlıklar atardı. Tüm bunları yapan psikologlar Albert'ın psikolojisini iyileştirmeye çalışmazlar ve hastaneyi terk ederler.

Küçük Albert yaşadığı travmalardan dolayı oldukça zarar görmüştür ve henüz yaşındayken Hidrosefali (Beyne su kaçması) nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Son...