Bilgi de dahil olmak üzere her şey ölür
Dijitalleşme entropi akışını yavaşlatmaya yardımcı olabilir, ama durduramaz.

- Blog Yazısı
Bilgi ve teknoloji kavramının bir araya gelerek günümüzdeki halini alması uzun bir tarihsel süreç olsa da, günümüzde birbirinden ayrılmaz ve yaşadığımız zamanı en iyi tanımlayan kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
İnternetin icadı ile birlikte insanlık, bilgiye erişim ve paylaşım konusunda çığır açıcı bir döneme adım atmıştır. Bu durum, devasa boyutlarda bir veri akışını beraberinde getirmiştir İnternetin yaygınlaşmasıyla bilgiye erişim kolaylaştı, iletişim şekilleri değişti ve yaşam tarzı dönüşüm geçirdi. Bilgiye erişim eskiden kısıtlıydı, ancak artık herkes internet aracılığıyla kolaylıkla bilgiye ulaşabiliyor. İnternet, herkesin bilgi üretebildiği bir platform oldu. Bloglar ve sosyal medya gibi araçlar ile bilgi üretimi daha da artırıyor.
Geleneksel eğitim yerini esnek ve kişiselleştirilmiş öğrenme yöntemlerine bırakıyor. Online kurslar ve dijital materyaller sayesinde herkes istediği alanda öğrenme imkanı buluyor. Kısacası tüm bu gelişmeler bilgiye erişimin demokratikleşmesini sağlamış oldu.
Günlük hayatın her alanına yayılan dijitalleşme, veri üretimini katlanarak artırmıştır. Akıllı telefonlar, sensörler, sosyal medya uygulamaları ve diğer dijital cihazlar, sürekli olarak veri üretir ve bu veriler internet üzerinden paylaşılır.
Bulut bilişim teknolojileri sayesinde, devasa miktardaki verileri depolamak ve işlemek artık çok daha kolay hale gelmiştir. Bu da daha fazla veri üretilmesine ve analiz edilmesine olanak tanır.
Yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmaları, büyük veri kümelerini analiz ederek yeni bilgiler ve içgörüler elde etmek için kullanılır. Bu da veri üretimi ve tüketimi döngüsünü daha da hızlandırır.
İşte bilim insanları artık verilerin kaybolma riski konusunda oldukça endişeliler. Özellikle dijital çağda üretilen devasa veri miktarı ve bu verilerin depolanması, korunması ve erişilebilirliği konusunda ciddi endişeler bulunmaktadır.
[1] Her şeyin bir ömrü vardır: insanlar, makineler, medeniyetler. Bilgi de kaybolabilir; belgeler zamanla geçersiz hale gelir, sanat eserleri ise yok olabilir. Dijital depolama genellikle kısa ömürlüdür ve sistemler birkaç yıl içinde erişilemez hale gelebilir. Arşivciler, daha önce sınırlı kaynaklarla çalışırken şimdi büyük bir veri akışı ile başa çıkmak zorundadır. Dijitalleşme geçmişteki eşitsizlikleri düzeltme potansiyeline sahip olsa da, karşılaşılan zorluklar her geçen gün artmaktadır. Yakın gelecekte oluşturulacak veri miktarı, geçmişte üretilen miktarın iki katı kadar olacak. Üniversiteler çeşitli stratejiler geliştiriyor, fakat yeterli insan kaynağı ve bütçe bulunmuyor. Formatlar da geçici olabilir; eski verilere ulaşmak giderek zorlaşmaktadır. Yazılımların da bir ömrü vardır ve eski dosyaları açabilen araçlar zamanla kaybolabilir.
Programların geleceğe uyumlu hale getirilmesi için çeşitli girişimler yapılmıştır. 2015 yılında, Chaste 3.1 ve The Oregon Trail’ın 1990 tarihli Mac sürümü gibi eski yazılımları sanal makinelerde çalıştıran Olive arşivi büyük ilgi görmüştür. Carnegie Mellon Üniversitesi'nden Mahadev Satyanarayanan, bu projenin hâlâ aktif olduğunu ancak lisans sorunları ve veri güncelleme zorlukları yaşandığını belirtiyor.
Bilgi ömrünü uzatma çabaları ise karmaşık sonuçlar ortaya çıkarmıştır. İnternet Arşivi [2] dijital malzeme koleksiyonunu korumak için telif hakkı davalarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Metin Kodlama Girişimi, 1990'lı yıllardan beri standartları sürdürmektedir. ABD Bilim Ofisi, araştırmalarda veri yönetim planı gerekliliği getirmiştir. Virginia Tech Üniversitesi Kütüphaneleri'nde yardımcı dekan ve veri hizmetleri müdürü olan Andrea Ogier, araştırma projelerinin verilerinin saklanma zorunluluğunun arttığını vurgulamakta, ancak veri saklama süreleriyle ilgili net gerekliliklerin eksik olduğunu ifade etmektedir.
Sonuç olarak, bilgi ve insan yaratıcılıkları kaybolmaya devam edecektir. Ogier, "Her şeyi kurtaramayız ama elimizden geleni yapmalıyız," diyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Veri Kaybı Senaryoları: Neler Olabileceğini Anlamak ve Bunları Tekrar Hatırlamak
Verilerin kaybolmasına neden olabilecek başlıca faktörler:
Donanım Arızaları: Hard disklerin bozulması, sunucu çökmeleri gibi donanım arızaları, verilerin kaybolmasına yol açabilir.
Doğal Afetler: Deprem, sel, yangın gibi doğal afetler, veri merkezlerini etkileyerek verilerin kaybolmasına neden olabilir.
Siber Saldırılar: Ransomware saldırıları, veri sızıntıları gibi siber saldırılar, verilerin şifrelenmesine veya çalınmasına yol açarak erişilemez hale gelmelerine neden olabilir.
Veri Bozulması: Yanlışlıkla yapılan silmeler, formatlamalar veya yazılım hataları, verilerin bozulmasına ve kurtarılamaz hale gelmesine neden olabilir.
Eski Formatlar: Geçmişte kullanılan ve artık desteklenmeyen formatlardaki verilerin okunamaması da bir kayıp anlamına gelebilir.
Yetersiz Yedekleme: Verilerin düzenli olarak yedeklenmemesinin yanı sıra, yedeklerin de güvenli bir şekilde saklanmaması, veri kaybına yol açabilir.
Bilim insanlarının bu konuda yaptığı çalışmalar:
Veri Depolama Teknolojileri: Daha güvenli ve dayanıklı veri depolama teknolojileri geliştirmek için çalışmalar yapılıyor. Örneğin, DNA depolama gibi yeni yöntemler üzerinde araştırmalar devam ediyor.
Veri Yedekleme Sistemleri: Daha otomatik ve güvenilir veri yedekleme sistemleri geliştirilerek veri kaybı riskini azaltmaya çalışılıyor.
Siber Güvenlik: Siber saldırılara karşı daha güçlü güvenlik önlemleri alınarak verilerin korunması amaçlanıyor.
Veri Kurtarma Yöntemleri:[3] Veri kaybı durumunda verileri kurtarmak için daha etkili yöntemler geliştiriliyor.

- Entropi, bir sistemdeki düzensizlik veya rastgeleliğin ölçüsüdür. Daha basit bir ifadeyle, bir sistemin mükemmel düzen durumundan ne kadar uzaklaştığını ölçmenin bir yoludur.
Bir odayı hayal edin: Kusursuz bir şekilde düzenlenmiş: Her şey yerli yerinde ve hiçbir karmaşa yok. Bu, düşük entropili bir durumu temsil eder. Düzensiz: Oda dağınık, her yere dağılmış giysiler ve yerde yığılmış kitaplar var. Bu, yüksek entropili bir durumu temsil eder.
Entropi hakkında önemli noktalar:
Zamanla artar: Çoğu doğal süreçte entropi artma eğilimindedir. Bu, Termodinamiğin İkinci Yasası olarak bilinir.
Isıyla ilgili: Entropi, ısı transferiyle de ilgilidir. Isı daha sıcak bir nesneden daha soğuk bir nesneye aktığında, sistemin entropisi artar.
Çeşitli alanlarda kullanılır: Entropi, fizik, kimya, biyoloji, bilgisayar bilimi, istatistik ve bilgi teorisi dahil olmak üzere birçok bilim alanında görülen bir kavramdır. Entropi, özünde bir sistemin ne kadar kaos veya öngörülemezlik durumuna doğru ilerlediğinin bir ölçüsüdür.
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Erik Sherman. Her Şey Gibi Bilgi De Ölür. (26 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 1 Ekim 2024. Alındığı Yer: MIT Technology Review | Arşiv Bağlantısı
- ^ Internet Archive. Internet Archive: Digital Library Of Free & Borrowable Texts, Movies, Music & Wayback Machine. Alındığı Tarih: 1 Ekim 2024. Alındığı Yer: Internet Archive | Arşiv Bağlantısı
- ^ Chris Brook. Veri Koruma 101 Veri Koruma İpucu: Verilerinizi Nasıl Korursunuz. (22 Ağustos 2024). Alındığı Tarih: 1 Ekim 2024. Alındığı Yer: Digital Guardian | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/05/2025 19:03:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18690
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.