Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bağımlılık Nedir?

Bağımlılık Kısaca Nedir?

4 dakika
90
Bağımlılık Nedir? Pexels
  • Blog Yazısı
Kamshotthat
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Bağımlılık o kadar karmaşık bir konudur ki, ona neyin sebep olduğu ve onu neyin tanımladığı sorusu, bilim ve tıpta bir asırlık tartışma ve ilerlemeden sonra bile bir şekilde kararsız kalmaktadır.

Bağımlılığın ardındaki psikoloji pek çok temeli kapsar: İster bir hastalık, ister kişisel bir başarısızlık; yaşam tarzı ve çocukluğun etkisi; aile öyküsü ve sosyoekonomik demografi; ve açıklanamayan veya ölçülemeyen düzinelerce başka faktör. Bireyler, günlük yaşamın (iş, hobiler, aile zamanı, mali durum vb.) sonuç olarak, bu davranış bir bağımlılık olarak kabul edilecektir.

Arkadaşlarını ve ailesini yabancılaştıracak ve işini kaybedecek kadar içen ve tüm bunlara rağmen içmeye devam eden bir kişi, muhtemelen alkol bağımlısıdır. Benzer şekilde, kontrol edilemeyen bir kumar oynama ihtiyacı duyan, hatta oynamak için hayat birikimine yatırım yapan ve kumar oynamaktan başka bir şey yapmak istemeyen bir kişi, muhtemelen kumar oynama riskine (ve kontrol yanılsamasına) bağımlıdır.

Tüm Reklamları Kapat

Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı, Beşinci Baskı'da (DSM-5) özetlenen ve bağımlılık belirtileri ve semptomları kılavuzumuzda bulunabilen alkol, opioidler, uyarıcılar veya diğerleri gibi maddelere bağımlılık için geçerlidir.

Dopamin, sağlıklı aktiviteler sırasında beyin tarafından salgılanır, ancak kokain veya eroin gibi ilaçlar (veya gününüzün bir çok saatini aksiyonlu oyunlar oynayarak geçirerek) beyni büyük miktarlarda dopamin salmaya zorlar ve ardından beynin dopamini yeniden emmesini engeller. Zevkli deneyimin doğal olmayan bir şekilde daha uzun sürmesini sağlamak. Birçok kronik veya şiddetli madde kullanımı vakasında, bu aslında beynin kimyasını, normal aktivitelerin (örneğin, kişinin en sevdiği yemek, seks vb.) eskisi kadar dopamin üretmediği bir noktaya kadar değiştirir. Çağrışımsal öğrenme bağlamında, beyin, uyuşturucudan ya da kompulsif davranışlardan kaynaklanan öfori patlamasını yalnızca zevk, ödül ve daha fazla zevk ve ödül beklentisiyle ilişkilendirmek için yeniden programlanmıştır. Sağlıklı aktiviteler artık radara girmiyor ve bu şükilde bağımlı hale gelmiş oluyor.

Bağımlılığın ardındaki psikolojiden bahsederken, “duygusal stres”in tam bağlamını anlamak çok önemli hale gelir. Duygusal stres birçok şekilde olabilir ve birçok nedeni olabilir. Örneğin evde aile içi şiddet (fiziksel, cinsel, sözlü veya duygusal) savunmasız ve çaresiz aile üyeleri ve tanıklar, özellikle çocuklar ve kadınlar üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olabilir. Amerikan Psikiyatri Birliği, partner istismarının mağdurlarda olduğu kadar istismarın gerçekleştiğini görenlerde de bir takım zihinsel sağlık koşullarına neden olabileceğini açıklıyor. Bu koşullar şunları içerir: Depresyon, Endişe, Panik ataklar, Travmatik stres bozukluğu sonrası, İntihar düşünceleri vb.

Amerikan Psikoloji Derneği'nin söylediğine göre, bir kişi yaşamı veya iyiliği için derinden korktuğunda meydana gelen duygusal bir tepki olan travma kategorisine giriyor. Eşi tarafından saldırıya uğrayan bir kadın ve olaya tanık olan bir çocuk o kadar korkabilir ki, beyinleri bu deneyimi tam olarak işleyemez; bu, beynin işleyişini ve kimyasını temelden değiştiren bir süreçtir. Bu çocukta şok yaratır ve şokun sonuçları, az önce saydıklarımdan biri olarak ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediğinde, duygusal stres büyür ve iltihaplanır ve yalnızca sağlıksız davranışlar (madde kullanımı veya zorunlu alışveriş, kumar, seks, sigara vb.) iç fırtınayı yatıştırabilir.

Tüm Reklamları Kapat

TIME dergisine göre, "bağımlılığı olan kişilerin büyük çoğunluğu daha önce ciddi bir travma geçirmiştir." Bu insanların çoğu, aile içi şiddetin yaygın olduğu hanelerde en sık mağdur olma eğiliminde olan kadınlardır.

Travmatik bir olayın ardından travma sonrası stres bozukluğu geliştirme olasılıkları erkeklere göre kadınlarda iki kat daha fazla görülür. Madde kullanımına ek olarak, aile içi şiddete maruz kalan veya şiddete tanık olan kızlar, cinsel ilişkide bulunma (ki bu da kompulsif cinsel davranışın gelişmesine yol açabilir) veya kendine zarar verme gibi başka riskli ve kontrol edilemeyen şekillerde hareket etme eğilimindedir. cildi kesmek; intihar eylemi anlamına gelmez fakat yoğun ağrı, dikkati ev içi tacizin duygusal stresinden uzaklaştırır.

Bağımlılığın ardındaki psikolojiye yönelik araştırmalar ne kadar çok yapılırsa, soru o kadar karmaşık hale geliyor. Pacific Standard, "bağımlılığın genetik ve fizyolojik köklerine" dayalı olarak bağımlılığı bir hastalık olarak tedavi etmede başarılı olduğunu iddia eden beş farklı çalışma sunduğundan, bağımlılığın irade gücüyle ilgili olmadığını söylüyor. Ancak Frontiers in Psychology, standart bağımlılık modelini bir hastalık olarak kabul ederken bile "bağımlılığı bir seçim olarak kavramsallaştırmanın" mümkün olduğunu yazıyor. Gerçekten de American Journal of Medicine, bağımlılığın nöral temelini inceledi ve bunun bir "motivasyon ve seçim patolojisi" olduğu sonucuna vardı.

Sally Satel uyuşturucu bağımlılığının "yoğun bir biyolojik süreç" olmasına rağmen, bunun bir beyin hastalığı olmadığını savunuyor. Bağımlılığı tamamen bir hastalık olarak görmenin cazip gelse de, bunu yapmanın bağımlılığı ait olmadığı bir kategoriye sokma riskini taşıdığı konusunda uyarıda bulunan birçok kişiden biri. Psychology Today, bağımlılığın gerçekten bir hastalık olup olmadığını sorarken, savaş her ne kadar beyinde yapılsa da, madde bağımlılığının Alzheimer hastalığı olmadığını; Hastanın vücudu ne kadar değişse ve semptomlar kontrolden çıksa da, bağımlılık kanser değildir!

Okundu Olarak İşaretle
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • İnanılmaz 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/05/2025 14:19:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14077

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close