Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık Kısaca Nedir?

- Blog Yazısı
Bağımlılık o kadar karmaşık bir konudur ki, ona neyin sebep olduğu ve onu neyin tanımladığı sorusu, bilim ve tıpta bir asırlık tartışma ve ilerlemeden sonra bile bir şekilde kararsız kalmaktadır.
Bağımlılığın ardındaki psikoloji pek çok temeli kapsar: İster bir hastalık, ister kişisel bir başarısızlık; yaşam tarzı ve çocukluğun etkisi; aile öyküsü ve sosyoekonomik demografi; ve açıklanamayan veya ölçülemeyen düzinelerce başka faktör. Bireyler, günlük yaşamın (iş, hobiler, aile zamanı, mali durum vb.) sonuç olarak, bu davranış bir bağımlılık olarak kabul edilecektir.
Arkadaşlarını ve ailesini yabancılaştıracak ve işini kaybedecek kadar içen ve tüm bunlara rağmen içmeye devam eden bir kişi, muhtemelen alkol bağımlısıdır. Benzer şekilde, kontrol edilemeyen bir kumar oynama ihtiyacı duyan, hatta oynamak için hayat birikimine yatırım yapan ve kumar oynamaktan başka bir şey yapmak istemeyen bir kişi, muhtemelen kumar oynama riskine (ve kontrol yanılsamasına) bağımlıdır.
Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı, Beşinci Baskı'da (DSM-5) özetlenen ve bağımlılık belirtileri ve semptomları kılavuzumuzda bulunabilen alkol, opioidler, uyarıcılar veya diğerleri gibi maddelere bağımlılık için geçerlidir.
Dopamin, sağlıklı aktiviteler sırasında beyin tarafından salgılanır, ancak kokain veya eroin gibi ilaçlar (veya gününüzün bir çok saatini aksiyonlu oyunlar oynayarak geçirerek) beyni büyük miktarlarda dopamin salmaya zorlar ve ardından beynin dopamini yeniden emmesini engeller. Zevkli deneyimin doğal olmayan bir şekilde daha uzun sürmesini sağlamak. Birçok kronik veya şiddetli madde kullanımı vakasında, bu aslında beynin kimyasını, normal aktivitelerin (örneğin, kişinin en sevdiği yemek, seks vb.) eskisi kadar dopamin üretmediği bir noktaya kadar değiştirir. Çağrışımsal öğrenme bağlamında, beyin, uyuşturucudan ya da kompulsif davranışlardan kaynaklanan öfori patlamasını yalnızca zevk, ödül ve daha fazla zevk ve ödül beklentisiyle ilişkilendirmek için yeniden programlanmıştır. Sağlıklı aktiviteler artık radara girmiyor ve bu şükilde bağımlı hale gelmiş oluyor.
Bağımlılığın ardındaki psikolojiden bahsederken, “duygusal stres”in tam bağlamını anlamak çok önemli hale gelir. Duygusal stres birçok şekilde olabilir ve birçok nedeni olabilir. Örneğin evde aile içi şiddet (fiziksel, cinsel, sözlü veya duygusal) savunmasız ve çaresiz aile üyeleri ve tanıklar, özellikle çocuklar ve kadınlar üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olabilir. Amerikan Psikiyatri Birliği, partner istismarının mağdurlarda olduğu kadar istismarın gerçekleştiğini görenlerde de bir takım zihinsel sağlık koşullarına neden olabileceğini açıklıyor. Bu koşullar şunları içerir: Depresyon, Endişe, Panik ataklar, Travmatik stres bozukluğu sonrası, İntihar düşünceleri vb.
Amerikan Psikoloji Derneği'nin söylediğine göre, bir kişi yaşamı veya iyiliği için derinden korktuğunda meydana gelen duygusal bir tepki olan travma kategorisine giriyor. Eşi tarafından saldırıya uğrayan bir kadın ve olaya tanık olan bir çocuk o kadar korkabilir ki, beyinleri bu deneyimi tam olarak işleyemez; bu, beynin işleyişini ve kimyasını temelden değiştiren bir süreçtir. Bu çocukta şok yaratır ve şokun sonuçları, az önce saydıklarımdan biri olarak ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediğinde, duygusal stres büyür ve iltihaplanır ve yalnızca sağlıksız davranışlar (madde kullanımı veya zorunlu alışveriş, kumar, seks, sigara vb.) iç fırtınayı yatıştırabilir.
TIME dergisine göre, "bağımlılığı olan kişilerin büyük çoğunluğu daha önce ciddi bir travma geçirmiştir." Bu insanların çoğu, aile içi şiddetin yaygın olduğu hanelerde en sık mağdur olma eğiliminde olan kadınlardır.
Travmatik bir olayın ardından travma sonrası stres bozukluğu geliştirme olasılıkları erkeklere göre kadınlarda iki kat daha fazla görülür. Madde kullanımına ek olarak, aile içi şiddete maruz kalan veya şiddete tanık olan kızlar, cinsel ilişkide bulunma (ki bu da kompulsif cinsel davranışın gelişmesine yol açabilir) veya kendine zarar verme gibi başka riskli ve kontrol edilemeyen şekillerde hareket etme eğilimindedir. cildi kesmek; intihar eylemi anlamına gelmez fakat yoğun ağrı, dikkati ev içi tacizin duygusal stresinden uzaklaştırır.
Bağımlılığın ardındaki psikolojiye yönelik araştırmalar ne kadar çok yapılırsa, soru o kadar karmaşık hale geliyor. Pacific Standard, "bağımlılığın genetik ve fizyolojik köklerine" dayalı olarak bağımlılığı bir hastalık olarak tedavi etmede başarılı olduğunu iddia eden beş farklı çalışma sunduğundan, bağımlılığın irade gücüyle ilgili olmadığını söylüyor. Ancak Frontiers in Psychology, standart bağımlılık modelini bir hastalık olarak kabul ederken bile "bağımlılığı bir seçim olarak kavramsallaştırmanın" mümkün olduğunu yazıyor. Gerçekten de American Journal of Medicine, bağımlılığın nöral temelini inceledi ve bunun bir "motivasyon ve seçim patolojisi" olduğu sonucuna vardı.
Sally Satel uyuşturucu bağımlılığının "yoğun bir biyolojik süreç" olmasına rağmen, bunun bir beyin hastalığı olmadığını savunuyor. Bağımlılığı tamamen bir hastalık olarak görmenin cazip gelse de, bunu yapmanın bağımlılığı ait olmadığı bir kategoriye sokma riskini taşıdığı konusunda uyarıda bulunan birçok kişiden biri. Psychology Today, bağımlılığın gerçekten bir hastalık olup olmadığını sorarken, savaş her ne kadar beyinde yapılsa da, madde bağımlılığının Alzheimer hastalığı olmadığını; Hastanın vücudu ne kadar değişse ve semptomlar kontrolden çıksa da, bağımlılık kanser değildir!
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/05/2025 14:19:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14077
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.