Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir? Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir?

Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir?  Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir? Karolina Grabowska
11 dakika
48,036
  • Botanik
  • Bitki Anatomisi

Yaprak, sap, kök, çiçek, meyve ve tohum gibi dışsal bitki yapıları, bitkinin organları olarak adlandırılır. Her bir organ; belirli bir işlevi yerine getirebilmek için birlikte çalışan, organize bir doku kütlesidir. Bu yapılar iki gruba ayrılır: eşeyli üreme ve vejetatif.

Bitkilerin Üreme Organları

Bitkilerin (eşeyli) üreme organları, tohum üretiminde ve bunların yayılmasında görev alan yapılardır. Her ne kadar çiçekler, çiçekli bitkilerin ana üreme organı sayılsalar da eşeyli üremede görev alan tek üreme organı bu değildir. Bu bakımdan, bitkilerden üreme organlarını 3 başlıkta incelemek mümkündür: gonca ve çiçek, meyve ve son olarak, tohumlar. Gelin bunlara tek tek bir bakış atalım.

Tüm Reklamları Kapat

Çiçek

Çiçekler, genel olarak bir bitkinin en gösterişli kısımlarıdır ve tek işlevleri, eşeyli üremeyi sağlamaktır. Çiçeklerin güzelliği ile kokusu, insanların hoşuna gitmek için değil, üreme sürecinde merkezî bir role sahip olan tozlaştırıcıları/polinatörleri (böcek ya da kuşları) üzerlerine çekmek için evrimleşmiştir. Çiçekler aynı zamanda bitkileri sınıflandırmamızı da kolaylaştırmaktadır.

Temeli çiçeklere, bitkilerin üreme organlarına ya da her ikisine birden dayanan, günümüzde hâlâ kullanılan bitki sınıflandırma sistemi, Carl von Linné (Linnaeus) tarafından geliştirilmiştir. Linné'nin sisteminin başarılı olmasının nedenlerinden biri, çiçeklerin çevresel değişikliklerden en az etkilenen kısımlar olmasıdır. Dolayısıyla da çiçekleri ve çiçeklerin kısımlarını bilmek bitki türlerini saptamakla ilgilenen herkes için önemlidir.

Tüm Reklamları Kapat

Çiçeğin Yapısı

Çiçekler, bitkinin üreme organı oldukları için ya bir stamen (erkek organ) ya bir pistil (dişi organ) ya da ikisini birden bulundurmanın yanı sıra çanak yaprağı, taç yaprağı ve nektar bezi gibi ek kısımlar da bulundurur.

Stamen, erkek üreme organıdır. Bir çiçek tozu kesesi (başçık ya da anter) ile destekleyici, uzun bir ipçikten oluşur. Bu ipçik; başçığı yerinde sabit tutarak polenin rüzgâr, böcek ya da kuşlar ile dağılımını olası kılar.

Pistil, dişi üreme organıdır. Şekli genelde bir lobuta benzer ve çiçeğin merkezinde konumlanmıştır. Dişi organ; bir tepecik, dişicik borusu ve yumurtalıktan oluşur. Tepecik en üsttedir ve dişicik borusu ile yumurtalığa bağlanır. Yumurtalık, tohum taslaklarının içinde bulunan yumurtaları içerir. Eğer bir yumurta döllenirse tohum taslağı bir tohuma dönüşür.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Çanak yaprakları bir çiçeğin altında yer alan küçük, yeşil ve yaprağa benzeyen yapılardır. Goncayı korurlar. Hepsine birden kaliks adı verilir.

Taç yaprakları genelde bir çiçeğin renkli parçalarıdır. Taç yaprakları da aynı nektar bezleri gibi esans barındırabilir. Hepsine birden korol adı verilir. Bir çiçeğin taç yaprak sayısı sıklıkla o bitkinin familya ve cinsini teşhis etmek için kullanılır. Dikotil bitkilerin çiçekleri tipik olarak dört-beş tane ya da bu sayıların katlarında çanak yaprağa ve taç yaprağa sahiptir. Monokotil bitkilerde ise bu çiçek kısımları tipik olarak üç ya da üçün katları olarak gelir.

Bir tam çiçeğin yapısı
Bir tam çiçeğin yapısı
handealbayrak.weebly

Çiçek Çeşitleri

Eğer bir çiçek; erkek organ, dişi organ, taç yaprakları ve çanak yapraklarının hepsini bulunduruyorsa buna tam çiçek denir. Bunun bir örneği olarak güller verilebilir. Eğer bu parçalardan biri yoksa da eksik çiçek denir.

Dişi ve erkek organlar (pistil ile stamen), bir çiçeğin tohum oluşumuna dahil olan önemli kısımlarıdır. Eğer bir çiçek hem işlevsel bir erkek organ hem de işlevsel bir dişi organa sahip olursa, taç ve çanak yaprakları bulunmasa bile, kusursuz çiçek veya hermafrodit çiçek adını alır. Eğer dişi ya da erkek organdan biri eksikse de kusurlu çiçek denir. Pistillat çiçeklerin (dişi) işlevsel bir dişi organı/organları vardır ama erkek organları yoktur. Staminat çiçeklerin (erkek) ise erkek organları vardır ama dişi organları yoktur.

Kusurlu çiçeği olan bitkiler birevcikli (monoik) ve ikievcikli (dioik) gruplarına ayrılır.

Tüm Reklamları Kapat

Birevcikli (monoik) bitkiler, aynı bitki üzerinde ayrı yerlerde bulunan dişi ve erkek çiçeklere sahiptir (örneğin; pikan cevizi ve mısır). Bazı birevcikli bitkiler, üreme mevsiminin başında yalnızca erkek çiçekler taşıyıp sonradan iki cinsiyeti geliştirir (örneğin; salatalık ve kabak).

İkievcikli (dioik) türlerin ayrı yerlerde bulunan erkek ve dişi bitkileri vardır. Örnekler arasında çobanpüskülü, ginkgo ve Antep fıstığı bulunur. Tozlaşmanın gerçekleşip meyvelerin oluşabilmesi için erkek ve dişi bitkilerin birbirine yakın dikilmeleri gereklidir. Bazı örneklerde (mesela çobanpüskülü), meyvenin cazip bir yapısı vardır. Fakat ginkgonun meyvesi olgunlaşınca iğrenç bir koku yaydığı için hiç cazip gelmez. Kivilerin durumu ise karmaşıktır çünkü ikieşeyli çiçeği olan bir bitki ya da sadece erkek çiçekli başka bir bitkileri olabilir. Görüldüğü gibi, bitkilerin dünyasında mutlak gerçekler bulunmayabilir!

Soldan sağa: Hermafrodit çiçekli bitki, birevcikli (monoik) bitki, ikievcikli (dioik) bitki.
Soldan sağa: Hermafrodit çiçekli bitki, birevcikli (monoik) bitki, ikievcikli (dioik) bitki.
Wikipedia

Çiçeklenme Çeşitleri

Her bir sapında bir tane çiçek bulunduran çiçeklere yalnız çiçek adı verilir. Bunun dışındaki bitkiler çiçeklenme yani bir çiçek salkımı üretir. Bu çiçeklenmedeki her bir çiçeğin adı çiçekçiktir.

Çoğu çiçeklenme, şu iki gruptan birine dahildir: çiçek salkımları veya talkımlar. Çiçek salkımları grubunda çiçekçikler, sapın dibinden açmaya başlayıp tepesine kadar ilerler. Bir talkımda ise üst çiçekçik önce açılıp ana çiçek sapını takip ederek aşağıya doğru çiçeklenir. Çiçek çeşitleri üzerine detaylı tartışmalar, birçok botanik ders kitabında bulunabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Çiçeklerde Tohum Oluşumu

Tozlaşma, polenlerin başçıktan tepeciğe rüzgâr ya da tozlaştırıcılar aracılığıyla taşınması olayıdır. Böcek, hayvan ya da kuşlar tarafından tozlaştırılan türlerin çiçekleri genelde canlı renklere ya da koku veya nektara sahiptir ki tozlaştırıcıları kendilerine çekebilsinler. Tozlaştırıcılar, nektar arayışları sırasında aynı bitki olsun olmasın çiçekten çiçeğe polen taşır. Bitkiler bu zekice mekanizmayı türlerinin hayatta kalabilmesi için evrilerek oluşturmuşlardır. Rüzgâr ile tozlaşan bitkiler çoğu zaman tozlaştırıcıları kendilerine çekme gereği duymadıklarından çiçeksi kısımlar veya nektar bulundurmaz.

Tepecikte bulunan bir kimyasal, poleni dişicik borusu boyunca yumurtalıktaki tohum taslaklarına kadar uzanan uzun bir tüp büyütmesi için uyarır. Polen, tohum taslaklarına ulaşınca spermi salar ve döllenme çoğu zaman gerçekleşir. Döllenme, bir polen taneciğinden gelen erkek spermin çekirdeği ile dişi yumurtasının birleşimidir. Eğer döllenme başarılıysa tohum taslağı bir tohuma dönüşür. Yine de tozlaşmanın, döllenmenin gerçekleşmesini garantiye almadığını bilmek önemlidir.

Çapraz döllenme, iki ebeveyn bitkinin genetik materyalini birleştirir. Ortaya çıkan tohum daha geniş bir genetik köke sahiptir ve bu durum popülasyonun daha çeşitli çevresel koşullarda hayatta kalabilmesini sağlayabilir. Genelde çapraz tozlaşan bitkiler, kendini tozlaştıran bitkilerden daha başarılıdır. Bundan dolayı da kendini tozlaştırandan çok çapraz tozlaştırılan bitki bulunur.

Meyve

Döllenme sonrasında bitkinin yumurtalığı, genellikle bir meyve olacak biçimde gelişir. Evet, bir elma veya armut yerken, aslında bir ağacın/bitkinin yumurtalıklarını, yani üreme organlarının bir kısmını yemektesiniz![1]

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Hepsi Sana Miras Serisi Seti: Unutulmakta Olan Klasikleri Kurtarın! (10 Kitap)

Peki ya bugünün büyük yazarları, tüm zamanların en büyük hikayelerini, sana yeniden anlatsa?

Unutulmakta olan klasikleri, bugünün büyük yazarlarının yardımıyla çocuklarla buluşturmak. İşte HEPSİ SANA MİRAS serisinin amacı bu.

Ünlü İtalyan yazar Alessandro Baricco’nun dünyanın dört yanındaki yazar dostlarını yardıma çağırması ile ortaya çıkmış bir “kurtarma botu”. Umberto Eco’dan Jonathan Coe’ya, Dave Eggers’tan Nobel ödüllü Mario Vargas Llosa’a, günümüzün önemli yazarları birer klasik seçip, bunları sanki kendi çocuklarına anlatırmış gibi, etkileyici ama kolay anlaşılır bir dille yeniden hikayelendirdi. Üstelik zaman zaman kendi hayal güçleriyle zenginleştirmekten de kaçınmayarak. Ve yine günümüzün önemli çizerleri bu metinleri resimlediler.

HEPSİ SANA MİRAS (özgün isim: Save The Story) serisinde anlatım dilinden görsel tasarıma kadar her şey klasikleri çocuklara sevdirmek amacıyla tasarlandı. Ama yetişkinler de okurken büyük keyif alacaklar. Hele bir de dizlerinde onları dinleyen (mümkünse 6 yaşından büyük) bir çocuk varsa…

Set içindeki kitaplar:

  • Hepsi Sana Miras – Antigone
  • Hepsi Sana Miras – Burun
  • Hepsi Sana Miras – Cyrano de Bergerac
  • Hepsi Sana Miras – Denizler Altında Yirmi Bin Fersah
  • Hepsi Sana Miras – Don Juan
  • Hepsi Sana Miras – Gılgamış
  • Hepsi Sana Miras – Gulliver
  • Hepsi Sana Miras – Kral Lear
  • Hepsi Sana Miras – Nişanlılar
  • Hepsi Sana Miras – Suç ve Ceza
Devamını Göster
₺449.00
Hepsi Sana Miras Serisi Seti: Unutulmakta Olan Klasikleri Kurtarın! (10 Kitap)

Her ne kadar meyveler genellikle tatlı olmalarıyla tanınsalar da her meyve tatlı olmak zorunda değildir. Meyvelerin içinde tohumlar ve gelişmekte olan embriyo vardır; yani meyveler, bu embriyoyu koruyucu bir role de sahiptir.

Meyvelerin Yapısı

Meyve, döllenmiş ve olgun tohum taslaklarına (tohumlara) ek olarak elmalardaki gibi etli ya da palamutlardaki gibi kuru ve sert olabilen yumurtalık duvarından oluşur. Bazı meyvelerde tohumların etrafı yumurtalık duvarı ile kaplıdır (örneğin: elma, şeftali, portakal, kabak ve salatalıklar). Diğer meyvelerde ise tohumların yeri meyve dokusunun dışındadır (örneğin: mısır ve çilekler).

Meyvenin hem erkek hem de dişi çiçeklerden gelen genleri bir arada barındıran tek kısmı, tohumlardır. Meyvenin geri kalan kısımları ise, anaç bitkinin genetik bir kopyasıdır.

Meyve Çeşitleri

Soldan sağa: Basit meyve, toplu (agregat) meyve, çoklu (multiple) meyve.
Soldan sağa: Basit meyve, toplu (agregat) meyve, çoklu (multiple) meyve.
backyardnature.net

Meyveler basit, toplu (agregat) ve çoklu (multiple) isimleri altında sınıflandırılır. Basit meyveler tek bir yumurtalıktan gelişir. Kiraz ve şeftaliler (sert çekirdekli), armut ve elmalar (yumuşak çekirdekli) ve domatesler gibi etli meyveler bu gruptadır. Çoğu zaman bir sebze olarak anılsa da domatesler bir çiçekten geliştikleri için teknik olarak bir meyvedir. Kabak, salatalık ve patlıcanlar da tek bir yumurtalıktan gelişir ve botanik sınıflandırmaya göre meyve sayılır.

Diğer basit meyve çeşitleri kurudur. Duvarları, az önce bahsedilen etli örneklere kıyasla ya kağıdımsıdır ya da derimsi ve serttir. Yer fıstığı (baklagiller), haşhaş (kapsül), akçaağaç (samara) ve ceviz (kuru yemiş) bu grubun dahilindedir.

Çilek, ahududu ve böğürtlen gibi bir toplu (agregat) meyve, birçok yumurtalığı olan tek bir çiçekten gelişir. Bu meyvelerin çiçekleri basit bir yapıya sahip olup bir korol, bir kaliks ve bir gövde ama çok sayıda dişi organ ya da yumurtalık bulundurur. Her bir yumurtalık ayrı ayrı döllenir. Eğer bazı tohum taslakları başarılı bir biçimde tozlaşamazsa meyvenin şekli bozuk olacaktır.

Çoklu (multiple) meyveler tek bir yapıda doğan ayrı ve bağımsız bir yoğun çiçek kümesinden türer. Her çiçeğin kendine ait kaliksi ve korolu bulunur. Ananas ve incirler buna örnektir.

Tohumlar

Tohumlar, bütün bir bitkiye dönüşebilmek için gerekli olan tüm genetik bilgiyi içerir. Üç kısımdan oluşur:

  • Embriyo, durdurulmuş bir gelişme halinde bulunan minyatür bir bitkidir. Koşullar elverişli hale gelince büyümeye başlayacaktır.
  • Endosperm (besidoku) (bazı türlerde ise kotiledon), yapının içinde hazır bulunan bir besin stokudur lakin orkideler buna bir istisnadır. Bu stok; protein, karbonhidrat ya da yağlardan oluşabilir.
  • Tohum kabuğu, tohumu hastalık ve böceklerden koruyan sert bir dış kaplamadır. Aynı zamanda suyun tohuma giriş yapıp çimlenmenin zamanı gelmeden başlatılmasını engeller.

Çimlenme

Çimlenme; bir tohum embriyosunun uyku halinden aktif, gelişen bir hale geçme zamanıdır. Çimlenmenin gözle görülür herhangi bir işareti belirmeden önce tohum, tohum kabuğu aracılığıyla içine su çekmelidir. Aynı zamanda yeterli oksijen ve uygun bir sıcaklık da olmalıdır. Bazı türler, örneğin kereviz, ışığa ihtiyaç duyarken diğer türler ise karanlığa ihtiyaç duyar.

Eğer bu ihtiyaçlar karşılanırsa fidenin tohumdan çıkan ilk kısmı kökçük (radikula) olur. Birincil (primer) köke dönüşüp yer çekimine yanıt olarak aşağı doğru büyümeye başlar. Bu birincil kökten kök tüyleri ve yan kökler oluşur. Kökçük ile ilk yaprağımsı yapı arasında, ışığa yanıt olarak yukarı doğru büyüyen hipokotil yer alır.

Tüm Reklamları Kapat

Tohumun çimlenmesi.
Tohumun çimlenmesi.
slidetodoc.com

Çenek, ya da kotiledon, embriyoyu çevreler. Genelde olgun bitkinin üreteceği yapraklardan farklı bir biçimleri olur. Monokotiller bir kotiledon üretirken dikotiller iki tane üretir.

Üreme yapısı oldukları için tohumlar, bir türün hayatta kalmasında önemli bir role sahiptir. Bu yüzden de bitkiler, hayatta kalmalarını sağlayacak birçok mekanizma geliştirmiştir. Bu mekanizmalardan biri de tohumun uyku halinde olabilmesidir. Uyku hali ikiye ayrılır: tohum kabuğu uyku hali ve embriyo uyku hali.

Tohum kabuğu uyku halinde, sert bir tohum kabuğu suyun aralardan geçmesine izin vermez. Erguvan, beyaz çiçekli yalancı akasya ve diğer birçok süs ağaç ile çalıları bu tarz uyku halini gösterir.

Skarifikasyon adı verilen bir işlem, tohum kabuğunu kırmak ya da yumuşatmak için kullanılır. Skarifikasyon doğada bir orman yangınının ısısı, bir kuş veya böceğin tohumu sindirmesi ya da tohum kabuğunun mantarlar veya böcekler tarafından kısmen parçalanması gibi olaylar ile gerçekleşebilir. Skarifikasyon mekanik olarak tohum kabuğunu bir törpü ile kazıyarak, kimyasal olarak ise tohum kabuğunu sülfürik asit ile yumuşatarak yapılır. Her iki durumda da embriyo zarar görmemelidir.

Tüm Reklamları Kapat

Embriyo uyku hali, karaağaç ve cadı fındığı gibi süs bitkilerinde yaygındır. Bu tohumlar çimlenmeden önce çok soğuk bir dönemden geçmelidir. Bu tarz bir uyku halini bozmak için skarifikasyon kullanılır. Bu işlem tohumları 0 °C ila 10 °C sıcaklıkları arasında nemli bir ortamda (saksı toprağı ya da kâğıt havlu) depolamayı içerir. Gerekli süre türden türe farklılık gösterir.

Tohumun çimlenmesi için gerekli olan çevresel koşullar sağlanıp uyku hali bozulduğunda bile başka faktörler de çimlenmeyi etkileyebilir:

  • Tohumun yaşı, yaşayabilirliğini (çimlenme yeteneğini) büyük derecelerde etkiler. Daha yaşlı tohumun yaşayabilirliği genelde genç tohumdan daha azdır ve eğer çimlense bile fideleri hem daha az dinç olacak hem de daha yavaş büyüyecektir.
  • Fidelik; uygun bir şekilde hazırlanıp gevşek, ince yapılı topraktan oluşmalıdır.
  • Tohumlar uygun bir derinliğe ekilmelidir. Eğer derinlik çok sığ kalırsa tohumlar yağmur ya da sulama sırasında suyla sürüklenebilir; eğer çok derin kalırsa da toprağı aşamayabilir.
  • Tohumların aralıksız bir nem miktarı olmalıdır ancak aşırı sulanırlarsa çürüyeceklerdir.

Birçok ot tohumunun hızlı bir şekilde ve pek de ideal olmayan koşullarda çimlenebilir olması, bahçede zorlu bir rakip olmalarının nedenlerinden biridir.

Sonuç

Görebileceğiniz gibi, bir bitkinin anatomisi de bir hayvanınki kadar karmaşık ve ilgi çekici olabilmektedir. Her ne kadar bitkiler, hayvanlar gibi aktif bir şekilde yer değiştiremiyor olsalar da evrimsel süreçte ortaya çıkan çiçekler, meyveler ve tohumlar gibi üreme organları sayesinde bitkiler de aktif bir şekilde varlıklarını sürdürebilmektedir.

Bitkilerde de tıpkı hayvanlarda ve canlılığın geri kalanında olduğu gibi, bulunduğu ortama en uyumlu olan bireyler hayatta kalır ve daha çok ürer; böylece bir sonraki nesilde oluşacak özellikleri daha çok temsil ederler. Böylece bitkiler de diğer tüm canlılar gibi, her nesilde evrimleşerek değişmeye devam ederler ve bu sırada, değişen çevre şartlarına adapte olarak ortamlarına uyum sağlayabilirler.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
13
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 7
  • Tebrikler! 6
  • Bilim Budur! 6
  • Umut Verici! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Oregon State University | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2023 09:59:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10383

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Kütleçekimi
Fizik
Taksonomi
Habercilik
Müzik
2019-Ncov
Sağlık Bakanlığı
Kuantum
Sinir
Periyodik Tablo
Kimya Tarihi
Metal
Bağışıklık Sistemi
Yatay Gen Transferi
İspat
Karadelik
Böcek
Etimoloji
Öne Çıkan
Evrim Ağacı Duyurusu
Nükleotit
Davranış
İnternet
Viroloji
Kadın Sağlığı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. M. VanDerZanden, et al. Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir? Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir?. (29 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 26 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10383
VanDerZanden, A. M., Gür, T. M., Bakırcı, Ç. M. (2021, April 29). Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir? Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 26, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10383
A. M. VanDerZanden, et al. “Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir? Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 29 Apr. 2021, https://evrimagaci.org/s/10383.
VanDerZanden, Ann Marie. Gür, Tuğçem Müge. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bitkilerin Üreme Organları Nelerdir? Bitki Üremesinde Görev Alan Bitki Parçaları Hangileridir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 29, 2021. https://evrimagaci.org/s/10383.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.